Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết 9 đến tiết 12

Ngày soạn : 29 /8 /2010	Ngày dạy : 30 /8 /2010	Người dạy : Nguyễn Thị Tiếng	 
Tuần 3
Tiết 9 : SƠN TINH THỦY TINH
 ( Truyền thuyết )
I .Mục tiêu cần đạt:
-Nội dung, ý nghĩa, một số yếu tố nghệ thuật tiêu biểu của truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh. Kể lại được câu chuyện.
- Rèn luyện kỉ năng vận dụng liên tưởng, tưởng tượng sáng tạo để tập kể chuyện sáng tạo theo cốt chuyện dân gian.
II . Chuẩn bị :
Gv : Tranh ,bảng phụ .
Hs : Soạn bài theo hướng dẫn sgk , tóm tắt truyện .
III.Tiến trình dạy và học:
Hđ1 : Khởi động :
1. Kiểm tra việc chuẩn bị bài của hs :
Kể lại truyện Thánh Gióng? Nêu ý nghĩa truyện?
2. Bài mới :
Giới thiệu bài mới: Tuần qua các em đã thấy được lòng yêu nước ý chí phấn đấu, sự đòan kết của nhân dân ta khi có giặc ngoại xâm. Hôm nay, chúng ta tìm hiểu tinh thần và sức mạnhcủa nhân dân ta như thế nào đối với thiên tai qua truyền thuyết Sơn Tinh- Thủy Tinh.
Hoạt động của gv và hs
Nội dung cần đạt 
Hđ2 :hướng dẫn đọc – hiểu văn bản :
GV đọc mẫu. Lưu ý những đọan giới thiệu về tài lạ của hai chàng Sơn Tinh- Thủy Tinh và lời thách cưới của vua Hùng. Cần đọc hay thể hiện rõ nội dungvà tinh thần của Sơn Tinh trong đọan hai thần đánh nhau.
Sau khi hs đọc bài gv yêu cầu 1 hs đọc chú thích sgk trang 33.và lưu ý những từ khó: 1, 5, 6, 9.
? truyện Sơn Tinh- Thủy Tinh gồm mấy đọan? Mỗi đọan thể hiện nội dung gì?
?Truyện có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính?
? Các nhân vật này có tài nghệ gì? Em có nhận xét gì về những chi tiết ấy?
? Đứng trước hai vị thần tài giỏi như nhau, vua Hùng đã giải quyết như thế nào?
? Vua Hùng có những điều kiện nào?
? Em có nhận xét gì về điều kiện kén rể của vua Hùng?
(Có phần thiên vị cho Sơn Tinh. Điều đó phản ánh thái độ của người Việt cổ đối với núi rừng và lũ lụt. Lũ lụt là kẻ thù, đem lại tai họa. Còn rừng núi là quê hương, là ích lợi, là bạn bè, là ân nhân.)
GV: Mô típ kén rể bằng cách thi tài từ những điều kiện do ông bố vợ đặt ra đã trở thành phổ biến trong những truyền thuyết, cổ tích Việt Nam.
? hãy kể lại cuộc giao tranh giữa hai thần?
? Vì sao Thủy Tinh chủ động dâng nước đánh Sơn Tinh? Qua cảnh Thủy Tinh giương oai, diễu võ, em có thể hình dung ra cảnh gì mà nhân dân ta thường gặp hàng năm?
? Em có cảm tình với nhân vật nào nhất ? Vì sao?
? Hai nhân vật này có thật trên đời không? Nhân dân ta tưởng tượng ra họ để làm gì?
? Kết quả của cuộc giao tranh ra sao?
? Truyện kết thúc như thế phản ánh sự thật gì?
? Việc Sơn Tinh thắng Thủy Tinh thể hiện ước mong gì cuả nhân dân ta ngày xưa?
Hđ3 : hướng dẫn tổng kết :
? Truyện thể hiện ước mơ gì của nhân ta ? 
 Hs : trả lời ,nhận xét .Gv : nhận xét , hs đọc ghi nhớ .
Hđ4 : hướng dẫn luyện tập :
Hs kể lại tóm tắt truyện .Gv : nhận xét .
* Đánh giá hs :
Em có suy nghĩ gì về chủ trương củng cố đê điều , phá rừng của nhà nước ta ?
A. Tìm hiểu bài :
I. Tìm hiểu chung :
1. Thể loại: Truyền thuýêt
2. Phương thức biểu đạt chính: Tự sự.
3. Bố cục: 3 đoạn
4. Đọc – chú thích :
 ( sgk / 33 )
II Đọc- tìm hiểu văn bản:
1 Nhân vật:
- Hùng Vương thứ 18
- Mị Nương
- Sơn Tinh
- Thủy Tinh.
2. Diễn biến:
a. Vua Hùng kén rể:
- Sơn Tinh, Thủy Tinh đều tài giỏi.
- Vua không biết chọn ai-> ra điều kiện (sính lễ)
b. Cuộc giao tranh giữa Sơn Tinh Và Thủy Tinh
Sơn Tinh đến trước cưới được vợ-> Thủy Tinh đến sau nổi giận đuổi đánh Sơn Tinh-> giao tranh
c. Kết quả:
- Thủy Tinh thất bại rút quân.
- Oán nặng, thù sâu.Hằng năm Thủy Tinh làm mưa bão đánh Sơn Tinh, nhưng đều thua.
III. Tổng kết : 
Ghi nhớ : ( sgk / 14 )
B. Luyện tập :
Kể lại tóm tắt lại truyện Sơn Tinh – Thủy Tinh .
Hđ5 : Củng cố và dặn dò :
- Bản thân em sẽ làm gì để chống lũ lụt ? 
- Học cách kể chuyện. Học ghi nhớ trang 34. Sọan bài “Sự tích hồ gươm”
RÚT KINH NGHIỆM :
.
Ngày soạn : 29 /8 /2010	Ngày dạy : 30 /8 /2010	Người dạy : Nguyễn Thị Tiếng	 
Tiết 10 : NGHĨA CỦA TỪ
I Mục tiêu cần đạt:
-Thế nào là nghĩa của từ?Một số cách giải thích nghĩa của từ.
-Luyện kỉ năng giải thích nghĩa của từ để dùng từ một cách có ý thức trong nói và viết.
II Chuẩn bị :
Gv : bảng phụ ,phiếu ht .
Hs : soạn bài trước theo hướng dẫn sgk .
III.Tiến trình dạy và học:
Hđ1 : Khởi động :
1. Kiểm tra việc chuẩn bị bài của hs :
-Thế nào là từ mượn? Từ Hán Việt có vị trí như thế nào trong tiếng Việt của chúng ta?
-Chúng ta phải dùng từ mượn như thế nào cho đúng?
2. Bài mới :
Hoạt động của gv và hs 
Nộ dung cần đạt 
 Hđ2 : hướng dẫn tìm hiểu bài :
GV yêu cầ hs đọc phần giải thích và trả lời câu hỏi:
? Nếu lấy dấu hai chấm (:) làm chuẩn thì mỗi chú thích trên gồm mấy bộ phận? Là những phần nào?
Nghĩa của từ ứng với phần nào trong mô hình sau đây?
Hình thức
Nội dung
GV chỉ định hs đọc to phần giải nghĩa từ tập quán và đặt câu hỏi.
? Trong hai câu sau đây, hai từ tập quán và thói quen có thể thay thế cho nhau được hay không? Tai sao?
a Người Việt có tập quán ăn trầu.
b Bạn Nam có thói quen ăn quà vặt.
? Từ tập quán được giải thích ý nghĩa như thế nào?
Hs làm bài tập nhanh:
 ? giải nghĩa từ : Cây, đi,  theo cách trên và cho vd?
? trong ba câu sau các từ sau đây: Lẫm liệt, oai nghiêm, hùng dũng có thay thế cho nhau được hay không? Vì sao?
a.Tư thế lẫm liệt của người anh hùng.
b.Tư thế oai nghiêm của người anh hùng.
c.Tư thế hùng dũng của người anh hùng.
 ? Các từ có thể thay thế cho nhau mà không làm nội dung câu thay đổi thì ta gọi chúng bằng tên gọi gì?
? Vậy từ lẫm liệt được giải thích ý nghĩa bằng cách nào?
Bài tập nhanh:
Giải nghĩa các từ: Trung thực, dũng cảm
? Em có nhận xét gì về cách giải nghĩa từ nao núng?
GV Ngoài hai cách giải nghĩa trên còn có một cách giải nghĩa khác.
? Tìm từ trái nghĩa với các từ: Cao thượng, sáng sủa.
* Đại diện 4 tổ lên bảng viết từ trái nghĩa. Hs nhận xét.
? Các từ cao thượng đã được giải nghĩa chưa? Giải nghĩa bằng cách nào?
Hs : đọc ghi nhớ sgk .
Hđ3 : hướng dẫn hs làm bài phần luyện tập
Hs : đọc bt2 ,3 và trả lời ,nhận xét .
Gv nhận xét sửa chữa .
 Hs đọc bt4 làm vào phiếu ht ,trình bày .
Gv nhận xét kết luậ ( bảng phụ )
* Đánh giá hs :
Giải nghĩa các từ sau và cho biết e đã giải nghĩa bằng cách nào ? ( phân minh , già )
I Nghĩa của từ là gì?
Vd sgk trang 35
Từ cần giải nghĩa
(Hình thức)
Tập quán:
Lẫm liệt:
Nội dung giải thích nghĩa của từ
(Nội dung)
Thói quen của một cộng đồng dược hình thành từ lâu trong cuộc sống, được mọi người làm theo.
hùng dũng, oai nghiêm.
=> Nghĩa của từ là nội dung mà từ đó biểu thị
II Cách giải thích nghĩa của từ:
Vd: Giải nghĩa từ cây, đicho vd
+ Cây: Một loài thực vật có rể, thân, cành, lá rõ rệt.
Vd: Cây bưởi, cây quýt, cây mận
+ Đi: Họat động tời chổ bằng bàn chân,tốc độ bình thường, hai chân không đồng thời nhấc khỏi mặt đất.
Vd: đi học, đi làm, đi chợ.
Giải nghĩa bằng khái niệm.
+Trung thực: thật thà, thẳng thắn.
Vd: Nam là người trung thực.
Nam là người thật thà.
Nam là người thẳng thắn.
+ Dũng cảm: Can đảm, gan dạ.
Vd: An là người dũng cảm.
An là người can đảm.
An là người gan dạ.
Giải nghĩa bằng từ đồng nghĩa
Cao thượngĩ Nhỏ nhen, ích kỉ, ti tiện, đê hèn
- Sáng sủaĩ Tối tăm, hắc ám, âm u, u ám, nhem nhuốc
=> Giải nghĩa bằng từ trái nghĩa.
III. Ghi nhớ:
 (Sgk / 35 )
B. Luyện tập:
Bài 1.
Bài 2: Điền theo thứ tự:
Học tập, học lõm, học hỏi, học hành.
Bài 3: Điền theo thứ tự: Trung bình, trung gian, trung niên.
Bài 4: Giải nghĩa từ:
-Giếng: Hố đào sâu vào lòng đất để lấy nước sinh họat.
- Rung rinh: Chuyển động nhẹ nhàng, liên tục.
-Hèn nhát: Trái với dũng cảm.
Hđ4 : Củng cố và dặn dò:
-Nghĩa của từ là gì?Có mấy cách giải thích nghĩa của từ?
-Học thuộc ghi nhớ sgk trang 35.Sọan bài : “Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ”
RÚT KINH NGHIỆM :
.
Ngày soạn : 29 /8 /2010	Ngày dạy : 31 /8 /2010	Người dạy : Nguyễn Thị Tiếng	 
Tiết 11: SỰ VIỆC VÀ NHÂN VẬT TRONG VĂN TỰ SỰ.
I Mục tiêu cần đạt:
-Thế nào là sự việc? Thế nào là nhân vật trong văn tự sự? Đặc điểm và cách thẻâ hiện sự việc và nhân vật trong văn tự sự.Hai loại nhân vật, nhân vật chính và nhân vật phụ.Mối quan hệ giữa sự việc và nhân vật.
-Rèn kỉ năng nhận diện, phân loại nhân vật, tìm hiểu xâu chuổi các sự việc chi tiết trong truyện.
II Chuẩn bị : 
Gv : bảng phụ , phiếu ht .
Hs : soạn bài theo hướng dẫn sgk.
III.Tiến trình dạy và học :
Hđ1 : Khởi động :
1. Kiểm tra việc chuẩn bị bài của hs :
- Thế nào là tự sự? Mục đích giao tiếp của tự sự là gì?
2. Bài mới:
a Giới thiệu bài: Ở bài trước ta đã thấy trong tác phẩm tự sự bao giờ cũng có việc, có nguời. Đó là sự việc và nhân vật-hai đặc điểm cốt lõi của tác phẩm tự sự. Nhưng vai trò, tính chất, đặc điểm của nhân vật và sự việc trong văn tự sự như thế nào? Làm thế nào để nhận ra? Làm thế nào để xây dựng nó cho hay, cho sống động trong bài viết của mình?
Hoạt động của gv và hs 
Nội dung cần đạt 
Hđ2 : hướng dẫn tìm hiểu bài :
Hs xem 7 sự việc trong truyện sơn tinh, Thủy Tinh.
Chỉ rõ:
+ Sự vịêc khởi đầu?+ Sự việc phát triển?
+ Sự việc cao trào?+ Sự việc kết thúc?
Mối quan hệ nhân quả giữa chúng?
? Hãy chỉ ra sáu yếu tố cần thiết trong văn bản Sơn Tinh- Thủy Tinh?
? Có thể xóa bỏ thời gian và địa điểm trong truyện được hay không?
? Việc giới thiệu Sơn Tinh có tài có cần thiết không?
? Nếu bỏ chi tiết vua Hùng ra điều kiện kén rể đi có được không?
? Việc Thủy Tinh nổi giận có lí hay không?
? Sự việc nào thê hiện mối thiện cảm của người kể với Sơn Tinh và vua Hùng?
? Việc Sơn Tinh thắng Thủy Tinh nhiều lần có ý nghĩa gì?
? Có thể để cho Thủy Tinh thắng Sơn Tinh được hay không?
? Có thể xóa bỏ sự việc “hàng năm Thủy Tinh lại dâng nước” được không?
GV chốt lại: Sự việc trong văn tự sự được trình bày cụ thể ntn ?
? Nhân vật trong tác phẩm tự sự là ai? (Nhân vật chính, nhân vật phụ).
? Nhân vật trong văn tự sự được kể như thế nào?
? Nêu cách giới thiệu về nhân vật chính?
GV chốt lại vấn đề:
- Nhân vật trong văn tự sự là kẻ thực hiện các sự việc và là kẻ được thể hiện trong văn bản.
- Nhân vật chính đóng vai trò chủ yếu trong việc thực hiện tư tưởng của văn bản.
- Nhân vật phụ chỉ giúp nhân vật chính họat động.
- Nhân vật được thể hiện qua các mặt: Tên gọi, lai lịch, tính nết, hình dáng, việc làm,
Hs : đọc ghi nhớ sgk .
* Đánh giá hs : 
Nhân vật phụ có vai trò ntn trong văn tự sự ?
A. Tìm hiểu bài :
I. Sự việc và nhân vật trong văn tự sự:
Vua Hùng kén rể (1)
-(2,3,4)
-(5,6)
-(7)
- Cái trước là nguyên nhân của cái sau. Cái sau là kết quả của cái trước và lại là nguyên nhân của cái sau nữa.
* Sự việc trong văn tự sự phải đảm bảo các yếu tố sau:
- Nhân vật:Vua Hùng, Mị Nương, Sơn Tinh, Thủy Tinh.
- Địa điểm: Ở Phong châu
- Thời gian: Thời vua Hùng.
- Nguyên nhân: Sự ghen tuông dai dẳng của Thủy Tinh.
- Diễn biến: Những trận đánh nhau dai dẳng của hai thần hàng năm.
- Kết quả: Thủy Tinh thua nhưng không cam chịu. Hàng năm cuộc chiến giữa hai thần vẫn xảy ra.
2 Nhân vật trong văn tự sự:
-Nhân vật chính: Sơn Tinh, Thủy Tinh.
-Nhân vật phụ: Vua Hùng, Mị Nương.
- Nêu được tên, lai lịch, tài năng, việc làm
3 Ghi nhớ: ( sgk / 38. )
 Hđ3 : Củng cố và dặn dò :
-Hs kể lại câu chuyện “Con Rồng cháu Tiên”. Giới thiệu cách kể nhân vật.
-Học ghi nhớ.làm bt phần luyện tập chuẩn bị tiết sau luyện tập .
RÚT KINH NGHIỆM :
.
Ngày soạn : 29 /8 /2010	Ngày dạy : 32 /8 /2010	Người dạy : Nguyễn Thị Tiếng	 
Tiết 12: SỰ VIỆC VÀ NHÂN VẬT TRONG VĂN TỰ SỰ.
I Mục tiêu cần đạt:
-Thế nào là sự việc? Thế nào là nhân vật trong văn tự sự? Đặc điểm và cách thẻâ hiện sự việc và nhân vật trong văn tự sự.Hai loại nhân vật, nhân vật chính và nhân vật phụ.Mối quan hệ giữa sự việc và nhân vật.
-Rèn kỉ năng nhận diện, phân loại nhân vật, tìm hiểu xâu chuổi các sự việc chi tiết trong truyện.
II Chuẩn bị : 
Gv : bảng phụ , phiếu ht .
Hs : soạn bài theo hướng dẫn sgk.
III.Tiến trình dạy và học :
Hđ1 : Khởi động :
1.Kiểm tra việc chuẩn bị bài của hs :
Sự việc trong văn tự sự phải được trình bày như thế nào ?
2. Bài mới :
Hoạt động của gv và hs 
Nội dung cần đạt 
Hđ2 : hướng dẫn luyện tập :
Hs : đọc bt 1 trao đổi nhóm trình bày vào phiếu ht ,nhận xét .
Gv : nhận xẻt sửa chữa .( bảng phụ )
Hs : kể lại bằng miệng trước lớp ,nhận xét .
Gv : hận xét ,sửa chữa những chỗ hs kể chưa được .
Chốt lại một số ý chính (bảng phụ )
Hs : suy nghĩ và trả lờiu theo ý kiến cá nhân,nhận xét 
Gv : nhận xét ,đưa ra một số sự việc cho hs tham khảo 
( bảng phụ )
*Đánh gía hs :
Sự việc có ý nghĩa như thế nào trong việc tạo lập văn bản .
B. Luyện tập :
Bt 1 : Chỉ ra sự việc trong văn bản Sơn Tinh – Thủy Tinh :
- Nhân vật:Vua Hùng, Mị Nương, Sơn Tinh, Thủy Tinh.
- Địa điểm: Ở Phong châu
- Thời gian: Thời vua Hùng.
- Nguyên nhân: Sự ghen tuông dai dẳng của Thủy Tinh.
- Diễn biến: Những trận đánh nhau dai dẳng của hai thần hàng năm.
- Kết quả: Thủy Tinh thua nhưng không cam chịu. Hàng năm cuộc chiến giữa hai thần vẫn xảy ra.
b. Kể lại tóm tắt truyện : ST –TT :
- Vua hùng kén rể.
-ST_ TT đến cầu hôn .
- Cả 2 đều có tài nên vua Hùng đã ra điều kiện : .
Ai đem đếnm trước được cưới Mị Nương .
-ST đến trước cưới Mị Nương , TT đến sau nổi giận đem quân đánh ST .
- Cuối cùng St thắng , xảy ra hiện tượng lũ lụt hàng năm .
c. Vì ST- TT là hai nv chính .
 Không vì không thể hiện rõ được ý nghĩa của truyện.
Bt 2 : Kể lại một câu chuyện theo tưởng tựong :
Đề : một lần không vâng lời .
-Kể việc gì ? ( ko vâng lời mẹ )
-Diễn biến : bao giờ ? Ở đâu ? hậu quả ?
- Xác định nhân vật chính là ai ? có ai là nv phụ ?
Hđ3 : Củng cố và dặn dò :
-Củng cố trong quá trình luyện tập .
-Làm hoàn thành các bt vào vở bt ,chuẩn bị bài cho tiết sau : Sự tích Hồ Gươm ,đọc truyện tóm tắt truyện soạn bài theo các câu hỏi hướng dẫn sgk .
RÚT KINH NGHIỆM :
.