Giáo án môn Ngữ văn 6 - Mẹ hiền dạy con

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CHÍNH
Hoạt động 1: Tìm hiểu chung:
? Văn bản “Mẹ hiền dạy con” thuộc thể loại già?
? Các em đã tìm hiểu thể loại truyện trung đại ở bài “Con hổ có nghĩa”, vậy em nào có thể nhắc lại một số đặc điểm của truyện trung đại?
Chủ yếu kể về việc, có thể kể về người.
Mang tính giáo huấn.
Cốt truyện đơn giản, kể theo trật tự của thời gian.
Nhân vật được thể hiện qua ngôn ngữ.
? Em hãy kể lại truyện “Mẹ hiền dạy con”
Yêu cầu HS tóm tắt những ý chính trong truyện.
Hoạt động 2: Tìm hiểu nội dung, nghệ thuật
? Văn bản “Mẹ hiền dạy con” có thể chia làm mấy đoạn?, nội dung chính của từng đoạn?
- Văn bản “Mẹ hiền dạy con” chia làm 2 đoạn:
+ Đoạn 1: từ đầu . Con ta ở được.→ Việc dời đổi chỗ ở của mẹ Mạnh Tử.
+ Đọan 2: còn lại. → Cách giáo dục con và kết quả của việc giáo dục con.
? Người mẹ đã đổi chỗ ở mấy lần? Đó là những nơi nào?
Người mẹ dời chỗ ở 2 lần: 
Lần 1 dời đến ở gần chợ. Lần 2 dời đến ở gần trường học.
? Vì sao người mẹ phải đổi chỗ ở?
Vì mẹ Mạnh Tử thấycon mình dễ bị ảnh hưởng của môi trường sống xung quanh nên người mẹ này muốn chọn cho con trai mình một chỗ ở thích hợp nhất, một mổitườg sống lành mạnh.
? Thái độ, hành động của Mạnh Tử tước cách sống của những người xung quanh ra sao?
Cậu bé Mạnh Tử hay bắt chước cách sống của những người xung quanh, thấy họ làm gì thì về nhà cậu bé bắt chước làm y như vậy.
? Tại sao cậu bé lại cứ ở đâu thì bắt chước cách sống của những người ở đó?
Vì Mạnh Tử còn nhỏ, đang ở độ tuổi học hỏi, hay bắt chước nên thấy o làm gì thì cậu bé bắt chước làm theo.
? Tại sao người mẹ không dùng cách khuyên răn hay nghiêm cấm con trai mình không dược bắt chước như vậy, mà lại chọn cách chuyển nhà vừa phức tạpvừa tốn kém như vậy?
Người mẹ làm như vậy, chứng tỏ người mẹ đã ý thức được rất sâu sắc việc ảnh hưởng của môi trường, của hoàn cảnh sống đến con trẻ. Để ngăn ngừa triệt để, từ xa, để con có thể phát triển theo đúng hướng và tốt nhất, phương pháp giáo dục tối ưu đầu tiên là đưa đối tượng được giáo dục hòa vào môi trường sống phù hợp với nó trong thời gian sớm nhất.
? Sau khi lỡ miệng nói với con là “Người ta thịt lợn cho con ăn đấy! Người mẹ liền đi mua thịt lợn cho con ăn thật”. En hãy cho biết hành động đó của mẹ Mạnh Tử có ý nghĩa gì?
Qua hành động này của mẹ Mạnh Tử, chúng ta thấy rõ ràng là mẹ Mạnh Tử không muốn dạy con mình nói dối và bà cũng muốn tạo uy tín với con mình.Từ đó, tính trung thực sẽ được hình thành và phát triển trong tâm hồn con trẻ.
? Theo em trung thực có tốt không? Và nói dối có phải lúc nào cũng xấu hết không? Tại sao?
Trung thực là tốt, vì giữa người với người sẽ không vó gian dối. Người ta sẽ tin tưởng lẫn nhau, sống tốt với nhau hơn. Trong công việc, trung thực sẽ giúp tạo dược uy tín, giúp người khác đánh giá đúng được năng lực của mình, vì thế công việc sẽ được tiến hành tốt, hiệu quả cao.
Nói dối không phải lúc nào cũng xấu, nếu sự nói dối đó là có lợi cho người khác, là bảo vệ, là mong muốn điều tốt đẹp sẽ đén với người được nói dối.
Ví dụ: Bác sĩ nói dối với bệnh nhân để bệnh nhân được lạc quan về tinh thần.
? Qua việc làm trên của mẹ Mạnh Tử, chúng ta có thể rút ra bài học kinh nghiệm gì cho các bàmẹ khi trò tchuyện với con cái?
Các bà mẹ không nên nói năng tùy tiện với con, nhất là khi đã hứa với con, nói với con điều gì thì phải thực hiện được, dù là điều rất nhỏ.
? Cũng qua việc làm đó của người mẹ, em sẽ ứng xử như thế nào khi đã hứa với em nhỏ của em ở nhà?
HS tự suy nghĩ trả lời theo cách nghĩ của mình.
Gọi 2 đến 3 HS trả lời.
? Em hãy thử tìm một vài câu ca dao, tục ngữ nói về chứ tín và lời hứa rút ra từ việc làm của bà mẹ này?
Cho HS tảo luận với bạn cùng bạn trong 3’ để tìm câu trả lời.
? Khi Mạnh Tử bỏ học về nhà, người mẹ đã sử xự như thế nào?
Khi Mạnh Tử bỏ học về nhà, mẹ Mạnh Tử đã lập tức cắt khúc vải đang dệt ra làm hai.
Ý nghĩa của hành động đó như thế nào?
Hành động này có ý nghĩa là lời phê bình nghiêm khắc đối với việc làm sai trái của con, đồng thời cho con một bài học sâu sắc: khi làm việc gì cũng phải cố gắng hoàn thành thật tốt, làm đến nơi đến chốn.
? Em có nhận xét gì về lời nói và hànhđộng của mẹ Mạnh Tử khi con mình bỏ học về nhà?
Bà mẹ hành động dứt khoát, quyết liệt, lời nói ngắn gọn, dễ hiểu nhưng vẫn thể hiện được thái độ kiên quyết, cứng rắn, hoàn toàn không đồng ý với việc làm của con.
? Qua đó, em biết thêm cách dạy con nào nữa của người mẹ này?
Việc dạy con phải cương quyết, dứt khoát.
? Từ những cách giáo dục con của người mẹ ấy, đã đem lại kếtquả như thế nào?
Mạnh Tử học hành rất chăm chỉ, lớn lên thành bậc đại hiền.
? Em có nhận xét gìvề cáchviết truyện của tác ỉa?
Tác giả viết truyện ngắn gọn, xúc tích, gần gũi, dễ hiểu.
Hoạt động 3: Ý nghĩa:
? Truyện “mẹ hiền dạy con” mang nghĩa ý gì?
I/ Giới thiệu chung:
1) Thể loại: truyện trung đại
2) Tóm tắt tác phẩm:
II/ Đọc hiểu văn bản:
1) Tìm hiểu nội dung, nghệ thuật:
Việc ời đổi chỗ ở của người mẹ:
Môi trường sống có ảnh hưởng, tác động sâu sắc đến sự phát triển nhân cách của trẻ em, của con người. → Đề cao vai trò của môi trường sống.
Cách giáo dục con và kết quả:
Khi nói năng với con trẻ không nên tùy tiện mà phải trung thực.
Việc giáo dục con phải cương quyết, dứt khoát.
Cách viết truyện xúc tích, gần gũi, dễ hiểu.
2) Ý nghĩa:
(Ghi nhớ SGK).
Củng cố:
? Truyện này có mấy sự việc diễn ra? Trong đó, em tâm đắc nhất là sự việc nào? Vì sao?
HS dựa vào sự chuẩn bị ở nhà và sự hiểu bài trả lời teo suy nghĩ của mình.
? Cảm nhận của em về người mẹ trong truyện?
Bà mẹ tuyệt vời, thông minh, khéo léo, tinh tế, rấtcương quyết trong việc dạy dỗ, giáodục con.
? Sau khi tìm hiễuong câuchuyện, em có suy nghĩ gì về đạo làmcon của mình?
HS tự trả loiừ theo ý củamình.
Dặn dò:
Về học bài “Mẹ hiền dạy con”
Chuẩn bị bài “Thấy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng”.