Giáo án môn Địa lí 6 - Tiết 22: Thời tiết, khí hậu và nhiệt độ không khí

Tiết 22 Ngày soạn: 12/ 1/ 10
 Ngày dạy:27 /12/ 10
thời tiết, khí hậu Và nhiệt độ không khí
 (bài do tôi soạn)
A. Mục tiêu
 1. Kiến thức:
 - Phân biệt và trình bầy hai khái niệm: thời tiết và khí hậu.
 - Hiểu nhiệt độ không khí và nguyên nhân có yếu tố này.
 2. Kĩ năng:
 - Biết đo, tính nhiệt độ trung bình ngày, tháng, năm.
 - Tập làm quen với dự báo thời tiết và ghi chép một số yếu tố thời tiết.
B. Hoạt động trên lớp
 * Kiểm tra bài cũ
 a) Vị trí, đặc điểm của tầng đối lưu?
 b) Dựa vào đâu để phân loại khối khí nóng, lạnh, đại dương và khối khí lục địa? Nơi hình thành các khối khí đó.
 * Giới thiệu bài: phần mở đầu bài học (SGK)
 * Dạy bài mới
GV. Yêu cầu một HS đọc mục 1.
? Chương trình dự báo thời tiết trên phương tiện thông tin đại chúng có nội dung gì?
 - Khu vực (địa phương nhất định).
 - Nhiệt độ, cấp gió, hướng gió, độ ẩm, lượng mưa (hiện tượng của?).
 - Thời gian (ngắn, dài).
 - Thông báo ngày mấy lần?
Vậy: Thời tiết là gì?
 - Khí tượng là gì? (Khí tượng: là chỉ những hiện tượng vật lí của khí quyển phát sinh trong vũ trụ, như gió mây mưa, tuyết, sương mù, cầu vồng, quầng Mặt Trời, sấm chớp...).
 - Dự báo thời tiết là dự báo điều gì?
 - Thời tiết có đặc điểm gì?
 + Trong một ngày thời tiết biểu hiện sáng, trưa, chiều như thế nào?
 + Trong một ngày thời gian biểu hiện ở các địa phương có khác nhau không
GV kết luận:Thời tiết không giống nhau ở khắp mọi nơi và luôn thay đổi.
 ? Nguyên nhân nào làm cho thời tiết luôn thay đổi?
? Hãy cho biết sự khác nhau căn bản của thời tiết giữa mùa đông và mùa hè ở miền Bắc nước ta?
? Thời tiết mùa đông của các tỉnh phía Bắc và các tỉnh phía Nam có gì khác biệt?
? Sự khác nhau này có tính tạm thời hay lặp lại trong các năm?
GV: Đó là đặc điểm riêng của khí hậu hai miền.
? Vậy khí hậu là gì?
? Thời tiết khác khí hậu như thế nào? 
(Thời tiết là tình trạng khí quyển trong thời gian ngắn. khí hậu là tình trạng thời tiết trong thời gian dài).
GV. Nêu quy trình hấp thụ nhiệt của trái đất và không khí.
 - Bức xạ Mặt Trời qua lớp không khí. Trong không khí có chứa bụi và hơi nước nên hấp thụ phần nhỏ năng lượng nhiệt Mặt Trời.
 - Phần lớn còn lại được mặt đất hấp thụ do đó đất nóng lên tỏa nhiệt vào không khí, không khí sẽ nóng lên. Đó là nhiệt độ không khí.
? Vậy nhiệt độ không khí là gì?
? Muốn biết nhiệt độ không khí ta làm thế nào?
GV. Hướng dẫn cách đo nhiệt độ không khí mỗi ngày và cách tính nhiệt độ trung bình ngày, tháng, năm.
? Tại sao khi đo nhiệt độ phải để nhiệt kế trong bóng râm, cách đất 2m?
(H47- Cách đo nhiệt độ chuẩn để đo nhiệt độ thực của không khí).
? Tại sao tính nhiệt độ trung bình ngày cần phải đo 3 lần vào 6 giờ, 13 giờ, 21 giờ. 
(Đo lúc bức xạ Mặt Trời yếu nhất, mạnh nhất, khi đã chấm dứt). 
? Nêu cách tính nhiệt độ trung bình ngày? 
? Tại sao những ngày hè người ta thường ra biển nghỉ và tắm mát?
GV. Do đặc tính hấp thụ và toả nhiệt nhanh hoặc chậm của mặt đất và mặt nước nên nhiệt độ không khí của vùng xa biển và gần biển khác nhau).
? ảnh hưởng của biển đối với vùng ven bờ thể hiện như thế nào?
GV: Miền gần biển và miền sâu trong lục địa sẽ có khí hậu khác nhau. Sự khác nhau đó sinh ra 2 loại khí hậu: lục địa và hải dương.
 ? Đọc kĩ mục 3, cho biết sự thay đổi nhiệt độ không khí theo độ cao ? 
? Dựa vào kiến thức đã học giải thích về sự thay đổi đó ?
(không khí gần mặt đất chứa nhiều bụi và hơi nước nên hấp thụ nhiệt nhiều hơn không khí loãng ít bụi trên cao )
? Quan sát H 49, em có nhận xét gì về sự thay đổi giữa góc chiếu của ánh sáng MT và nhiệt độ từ xích đạo lên cực ?
? Rút ra kết luận về sự thay đổi nhiệt độ không khí theo vĩ độ ? 
GV kết luận 
1. Thời tiết và khí hậu
a) Thời tiết:
Thời tiết là sự biểu hiện các hiện tượng khí tượng ở một địa phương trong thời gian ngắn nhất định.
b) Khí hậu
Là sự lặp đi lặp lại của tình hình thời tiết ở một địa phương trong thời gian dài và trở thành qui luật.
2. Nhiệt độ không khí cách đo nhiệt độ không khí
a) Nhiệt độ không khí
 - Là lượng nhiệt khi mặt đất hấp thụ năng lượng nhiệt Mặt Trời rồi bức xạ lại vào không khí và chính các chất trong không khí hấp thụ.
 - Dùng nhiệt kế đo nhiệt độ không khí.
b) Cách đo nhiệt độ không khí.
- Khi đo nhiệt độ không khí người ta phải để nhiệt kế trong bóng râm, cách đất 2m.
3. Sự thay đổi nhiệt độ của không khí
a) Nhiệt độ không khí trên biển và trên đất liền.
- Nhiệt độ không khí thay đổi tùy theo độ gần biển hay xa biển.
- Nước biển có tác dụng điều hoà nhiệt độ, làm không khí mùa hạ bớt nóng, mùa đông bớt lạnh.
b. Nhiệt độ không khí thay đổi theo độ cao
Càng lên cao, nhiệt độ càng giảm.
c. Nhiệt độ không khí thay đổi theo vĩ độ
Không khí ở vùng vĩ độ thấp nóng hơn không khí ở vùng vĩ độ cao.
C. Đánh giá
 GV tổ chức HS làm bài tập trong SGK và tập bản đồ.
D. Hoạt động nối tiếp
 - Làm các bài tập còn lại trong SGK và Tập bản đồ.
 - Chuẩn bị tiết 23: Khí áp và gió trên Trái Đất
* Ghi chú, rút kinh nghiệm:
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................