Giáo án lớp 9 môn học Vật lí - Tiết 41: Máy biến thế

Ngày soạn: 15/01/2012 
 Tiết : 41 
 Máy biến thế
I. Mục tiêu : 
 *Kiến thức : Nêu được các bộ phân chính của máy biến thế và công dụng của nó là làm tăng hoặc giảm hiệu điện thế hiệu dụng.
Giải thích được vì sao mà máy biến thế lại hoạt động dược với hiẹu điện thế xoay chiều mà không hoạt động được với hiệu điện thế một chiều.
 *Kỹ năng : Biết sơ đồ lắp đặt máy biến thế ở hai đầu đường dây tải điện.
 *Thái độ : Ham học hỏi, yêu thích môn học, có ý thức liên hệ thực tế. 
II. Chuẩn bị : 
Giáo viên:
 Máy biến thế nhỏ cuộn sơ cấp 200-400 vòng, cuộn thứ cấp 200-600 vòng.
III. Tiến trình bài dạy 
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
*Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ
? Khi truyền tải điện năng đi xa bằng dây dẫn sẽ có 1 phần điện năng hao phí.Vì sao? Muốn làm giảm hao phí đó có mấy cách? Tốt nhất nên chọn cách nào?
? Nếu tăng hiệu điện thế ở hai đầu dây dẫn thì phải giải quyết vấn đề gì?
GV: Máy tăng , giảm hiệu điện thế đó người ta còn gọi là máy biến thế.
? Nó có cấu tạo và hoạt động như thế nào, cách lắp đặt nó trong đường dây tải điện?
Hs: Hao phí do hiện tượng tỏa nhiệt trên đường dây. Có 2 cách làm giảm hao phí đó nhưng tốt ta nên dùng cách tăng hiệu điện thế đặt vào hai đầu đường dây .Muốn vậy ta phải chế tạo máy tăng, giảm hiệu điện thế.
Hs khác nhận xét, đánh giá điểm
*Hoạt động 2: Cấu tạo máy biến thế
Y/c quan sát hình 37.1/SGK và mô hình máy biến thế nhỏ.
? Hãy nêu các bộ phận chính của máy biến thế?
? Dòng điện chạy từ cuộn dây này sang cuộn dây kia được hay không? Vì sao?
Hs quan sát 
Gồm hai cuộn dây có số vòng khác nhau đặt cách điện với nhua. Một lõi sắt có pha Silic
Không vì chúng được cách điện với nhau.
*Hoạt động 3: Nguyên tắc hoạt động của máy biến thế
Y/c thảo luận nhóm và trả lời C1
? Có nhóm nào dự đoán khác không?
Bây giờ ta sẽ làm thí nghiệm để kiểm tra xem nhóm đó dự đoán đúng hay sai.
GV tiến hành thí nghiệm 
? Hiệu điện thế xuất hiện ở hai đầu cuộn thứ cấp cũng là hiệu điện thế xoay chiều. Tại sao?
? Nếu đặt vào hai đầu cuộn dây sơ cấp hiệu điện thế 1 chiều không đổi thì trong cuộn thứ cấp có xuất hiện dòng điện không?
Hãy đưa ra kết luận?
Hs: hoạt động nhóm và đại diện trả lời.
Bóng đèn có sáng. Vì khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp 1 hiệu điện thế xoay chiều thì sẽ tạo ra trong cuộn dây đó một dòng điện xoay chiều. Lõi sắt bị nhiễm từ trở thành 1 nam châm có từ trường biến thiên, do đó trong cuộn thứ cấp xuất hiện dòng điện cảm ứng làm cho đèn sáng.
Hs quan sát GV tiến hành thí nghiệm 
Hs: Đặt vào hai đầu cuộn dây sơ cấp một hiệu điện thế xoay chiều, trong cuộn sơ cấp có dòng điện xoay chiều chạy qua. Từ trường lõi sắt luân phiên tăng giảm vì thế số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn thứ cấp luân phiên tăng giảm nên trong cuộn dây thứ cấp xuất hiện dòng điện xoay chiều. Vì vậy ở hai đầu của cuộn thứ cấp có 1 hiệu điện thế xoay chiều. 
Không vì dòng điện 1 chiều ổn định làm lõi sắt nhiễm từ nhưng từ trường của lõi sắt không biến thiên nên trong cuộn thứ cấp không xuất hiện dòng điện cảm ứng
Hs đưa ra kết luận như SGK/100
*Hoạt động 4: Tác dụng làm biến đổi hiệu điện thế của máy biến thế
Y/c HS quan sát đọc và ghi lại số vòng dây của các cuộn dây trong máy biến thế trên bàn GV 
GV Tiến hành thí nghiệm 
? Hãy so sánh với ?
? Hiệu điện thế ở hai đầu mỗi cuộn dây của máy biến thế có mối quan hệ gì với số vòng dây của mỗi cuộn?
Y/c đọc kết luận SGK
? khi nào máy biến thế có tác dụng làm tăng hiệu điện thế? Khi nào có tác dụng làm giảm hiệu điện thế?
HS quan sát, đọc và ghi lại. vào bảng.
Hiệu điện thế ở hai đầu mỗi cuộn dây của máy biến thế tỉ lệ với số vòng dây của các cuộn dây tương ứng.
KL: (SGK)
HS trả lời.
*Hoạt động 5: Lắp đặt máy biến thế ở hai đầu đường dây tải điện
? Làm thế nào để vừa giảm được hao phí trên đường dây tải điện vừa đảm bảo phù hợp với dụng cụ điện trong gia đình?
Quan sát H37.2
? Hãy chỉ ra nơi nào đặt máy tăng thế, nơi nào đặt máy hạ thế?
ở hai đầu đường dây tải điện phải đặt hai loại máy có nhiệm vụ khác nhau 
ở hai đầu dây dẫn gần nhà máy điện đặt máy tăng thế, hai đầu dây gần nơi tiêu thụ đặt máy hạ thế.
*Hoạt động 6: Vận dụng củng cố
Y/c làm C4 
? Vì sao khi đặt vào hai đầu cuộnn sơ cấp của máy biến thế 1 hiệu điện thế xoay chiều thì ở hai đầu cuộn dây thứ cấp cũng xuất hiện 1 hiệu điện thế xoay chiều?
? Hiệu điện thế xoay chiều ở các đầu cuộn dây của máy biến thế liên hệ gì với số vòng dây của mỗi cuộn dây ?
Hướng dẫn về nhà: 
Học thuộc ghi nhớ, đọc có thể em chưa biết. Chép sẵn mẫu báo cáo và trả lời các câu hỏi.
Để hạ hiệu điện thế xuống còn 6V thì cuộn thứ cấp phải có số vòng là:
n2 = 4000.6:220 = 109 (vòng )
Để hạ hiệu điện thế xuống còn 3V thì cuộn dây thứ cấp có số vòng là:
n2 = 3.4000:220 = 54 (vòng )
HS trả lời 
Hs ghi yêu cầu về nhà.
* Rút kinh nghiệm: