Giáo án lớp 6 Vật lí - Tuần 22 - Tiết 22: Một số ứng dụng của sự nở vì nhiệt

Tuần 22
Ngày soạn  :14/02/2008
Ngày giảng :21/02/2008
Tiết 22: Một số ứng dụng của sự nở vì nhiệt.
I/ Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức:
+ Nhận biết được sự co dãn vì nhiệt khi bị ngăn cản có thể gây ra một lực rất lớn.
+ Mô tả được cấu tạo và hoạt động của băng kép.
+ Giải thích một số ứng dụng đơn giản về sự nở vì nhiệt.
2. Kỹ năng:
+ Phân tích hiện tượng để rút ra nguyên tắc hoạt động của băng kép.
+ Rèn kỹ năng quan sát, so sánh.
3. Thái độ:
+ Cẩn thận, nghiêm túc.
II/ Chuẩn bị:
- GV: Giáo án; một bộ dụng cụ TN hình 21.1; một chậu nước; cồn; bông; khăn.
- HS: Mỗi nhóm: Một băng kép và giá gắn; một đèn cồn. 
III/ Tiến trình lên lớp.
1. ổn định tổ chức lớp ( 1 phút )
2. Kiểm tra bài cũ ( 4 phút )
+ Yêu cầu HS nêu lại kết luận về sự nở vì nhiệt của chất rắn ?
+ Chữa bài tập 20.2.
3. Bài mới:
- ĐVĐ: Như SGK; hoặc em có nhận xét gì về chỗ tiếp nối hai đầu thanh ray xe lửa ?
Làm như vậy có tác dụng gì ?
Hoạt động của gv
Hoạt động của HS
* Giới thiệu TN và sau đó tiến hành TN theo hướng dẫn trong SGK.
- Yêu cầu HS quan sát hiện tượng xảy ra và điều khiển HS thảo luận để trả lời C1; C2.
- Đề nghị HS nêu dự đoán C3 và sau đó tiến hành TN; Yêu cầu HS hoàn thành C3;C4.
- Đề nghị một vài HS phát biểu kết luận.
* Yêu cầu HS quan sát tranh và suy nghĩ trả lời câu hỏi C5+ C6.
* Chuyển: Dự đoán sự co dãn vì nhiệt của chất rắn, con người đã hạn chế được những tác động xấu đồng thời cũng biết ứng dụng vào thực tế. Ta sẽ nghiên cứu một ứng dụng cụ thể đó là băng kép.
- Giới thiệu cấu tạo của băng kép.
- HD học sinh đọc SGK và lắp ráp TN, điều chỉnh vị trí của băng kép sao cho vị trí của băng kép ở vào khoảng 2/3 ngọn lửa đèn cồn.
+ Lần thứ nhất: Mặt đồng ở phía dưới.
+ Lần thứ hai: Mặt đồng ở phía trên.
- Hướng dẫn HS thảo luận các câu hỏi C7; C8; C9.
* Băng kép được sử dụng ở nhiều thiết bị tự động đóng ngắt mạch điện khi nhiệt độ thay đổi.
- Giới thiệu sơ qua về cấu tạo của bàn là, chỉ rõ vị trí lắp băng kép, giới thiệu thêm về đèn báo có điện chạy qua bàn là.
- Dòng điện chạy qua băng kép có tác dụng làm nóng băng kép, hiện tượng gì sẽ xảy ra với băng kép. Khi đó bàn là có hoạt động không ?
1. Hoạt động 1 ( 15 phút )
Quan sát lực xuất hiện trong sự co dãn vì nhiệt.
- HS đọc các bước tiến hành TN.
- Quan sát hiện tượng xảy ra .
- Đọc và trả lời C1; C2.
- Nêu dự đoán.
- Quan sát hiện tượng xảy ra khi GV làm TN kiểm chứng.
- Trả lời C3.
- Nêu kết luận.
- Hoàn thành kết luận vào vở: Sự co dãn vì nhiệt khi bị ngăn cản có thể gây ra những lực rất lớn.
2. Hoạt động 2 ( 7 phút )
Vận dụng kết luận vừa có để trả lời câu hỏi.
- Quan sát tranh, suy nghĩ và trả lời câu hỏi C5; C6.
+ C5: Có để một khe hở. Khi trời nóng, đường ray dài ra do đó nếu không để khe hở, sự nở vì nhiệt của đường ray sẽ bị ngăn cản, gây ra lực rất lớn làm cong đường ray.
+ C6: Không giống nhau. Một đầu được đặt trên các con lăn, toạ điều kiện cho cầu dài ra khi nóng lên mà không bị ngăn cản.
3. Hoạt động 3 ( 10 phút )
Nghiên cứu về băng kép.
- Quan sát, tìm hiểu cấu tạo của băng kép.
- Làm TN theo nhóm: Tiến hành theo đúng chỉ dẫn SGk.
- Quan sát và ghi lại hiện tượng xảy ra ứng với hai lần làm TN.
- Suy nghĩ, thảo luận trong nhóm, cử đại diện trả lời trước cả lớp về các câu hỏi.
+ C7: Khác nhau.
+C8: Cong về phía thanh đồng. Đồng dãn nở vì nhiệt nhiều hơn thép nên thanh đồng dài hơn và nằm phía ngoài vòng cung.
+ C9: Có và cong về phía thanh thép. Đồng co lại vị nhiệt nhiều hơn thép, nên thanh đồng ngắn hơn, thanh thép dài hơn và nằm phía ngoài vòng cung.
4. Hoạt động 4 ( 5 phút )
Vận dụng .
- Cá nhân HS suy nghĩ, tìm hiểu tác dụng của băng kép trong hoạt động tự động đóng ngắt mạch điện ở bàn là.
+ C10: Khi đủ nóng băng kép cong về phía thanh đồng làm ngắt mạch điện. Thanh đồng nằm ở phía trên.
4. Củng cố bài học:
* Đề nghị HS nêu lại kết luận của bài học và đọc mục có thể em chưa biết.
5. Hướng dẫn về nhà:
+ Tìm hiểu những ứng dụng thực tế khác của sự nở vì nhiệt của các chất.
+ Làm bài tập: 21.1; 21.2; 21.3.