Giáo án Lớp 6 - Môn Số học - Năm 2009

Soạn: 11/8/09 Giảng:17/8/09
Tiết 1: tập hợp. phần tử của tập hợp
A. Mục tiêu:
- Kiến thức: + HS được làm quen với khái niệm tập hợp qua các ví dụ về tập hợp thường gặp trong toán học và trong đời sống.
 + HS nhận biết được một đối tượng cụ thể thuộc hay không thuộc một tập hợp cho trước.
 + HS biết viết một tập hợp theo diễn đạt bằng lời của bài toán. Biết sử dụng kí hiệu, ẻ ; ẻ .
- Kĩ năng: Rèn luyện cho HS tư duy linh hoạt khi dùng những cách khác nhau để viết một tập hợp.
- Thái độ: Rèn luyện tính cẩn thận
B. Chuẩn bị của GV và HS:
- Giáo viên: Phấn màu, phiếu học tập in sẵn bài tập, bảng phụ viết sẵn đầu bài các bài tập củng cố.
- Học sinh: 
C. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định tổ chức lớp.(3’)
 Dặn dò HS chuẩn bị đồ dùng học tập, sách vở cần thiết 
 2. Bài mới.
Hoạt động của GV, HS
Nội dung
Hoạt động 1. Các ví dụ
GV giới thiệu nội dung chương I như SGK
- GV cho HS quan sát H1 SGK và giới thiệu các VD như SGK.
- GV lấy thêm một số ví dụ ngay trong trường, lớp.
- Cho HS lấy thêm các ví dụ.
 - Tập hợp các cây trong sân trường.
 - Tập hợp các ngón tay của bàn tay.
1. Các ví dụ:
 SGK.
- Tập hợp những chiếc bàn trong lớp học.
Hoạt động 3.Cách viết và các kí hiệu
- GV đưa ra cách viết, kí hiệu, khái niệm phần tử.
2) Cách viết. Các kí hiệu:
- Dùng chữ cái in hoa để đặt tên cho tập hợp.
- VD: Tập hợp các số tự nhiên < 4:
 A = { 0 ; 1 ; 2 ; 3 }.
- GV giới thiệu cách viết tập hợp như chú ý trong SGK.
- Hỏi: Hãy viết tập hợp B các chữ cái a, b, c ? Cho biết các phần tử của B ?
- Gọi HS lên bảng.
- Hỏi: Số 1 có là phần tử của tập hợp A không ? Tương tự số 5 ?
- Cho HS đọc chú ý trong SGK.
- GV giới thiệu cách viết tập hợp A bằng 2 cách: liệy kê, chỉ ra tính chất đặc chưng.
- Yêu cầu HS đọc phần đóng khung trong SGK.
- GV giới thiệu cách minh hoạ tập hợp A, B như SGK.
- Cho HS làm ?1 ; ?2 theo nhóm.
- Gọi đại diện nhóm lên bảng chữa.
0 ; 1 ; 2 ; 3 là các phần tử của tập hợp A.
* Chú ý: SGK.
B = {a, b, c}.
1 ẻ A ; 5 ẻ A .
* Cách viết tập hợp:
 SGK.
- Minh hoạ A, B:
?1. Tập hợp D các số tự nhiên nhỏ 
hơn 7.
C1: D = {0; 1; 2; 3; 4; 5; 6}.
C2: D = {x ẻ N ; x < 7}.
 2 ẻ D ; 10 ẻ D .
?2. M = {N ; H; A; T; R; G}.
3. Luyện tập - củng cố
 - Cho HS làm tại lớp bài tập 3, 5.
 - Phiếu học tập in bài 1 ; 2; 4 . HS làm bài tập vào phiếu. GV thu, chấm.
 - ? Lấy vớ dụ về tập hợp. Nờu cỏch ký hiệu tập
4.Hướng dẫn về nhà
 - Học kĩ phần chú ý trong SGK.
 - Làm bài tập 1 đến 8 .
 - Đọc trước và trả lời câu hỏi bài “ Bài tập hợp các số tự nhiên” trong sgk	
D. Rút kinh nghiệm:
 Soạn: 11/8/09 Giảng:19/8/09
 Tiết 2: tập hợp các số tự nhiên
Mục tiêu:
Kiến thức: + HS biết được tập hợp các số tự nhiên, nắm được các quy ước về thứ tự trong tập hợp số tự nhiên, biết biểu diễn một số tự nhiên trên tia số, nắm được điểm biểu diễn số nhỏ hơn ở bên trái điểm biểu diễn số lớn hơn trên tia số.
 + HS phân biệt được các TH N ; N* , biết sử dụng các kí hiệu và , biết viết số tự nhiên liền sau, số tự nhiên liền trước của một số tự nhiên.
- Kĩ năng: Rèn luyện cho HS tính chính xác khi sử dụng các kí hiệu.
- Thái độ: Rèn luyện tính cẩn thận.
B. Chuẩn bị của GV và HS:
 - Giáo viên: Phấn màu, mô hình tia số, bảng phụ ghi đầu bài tập.
 - Học sinh: Ôn tập các kiến thức lớp 5.Làm BT cho về nhà
 Đọc trước và trả lời câu hỏi bài “ Bài tập hợp các số tự nhiên” trong sgk
C. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định tổ chức lớp.(1’)
 2. Kiểm tra bài cũ : Đối tượng hs - TB (5ph )
 HS 1: - Cho ví dụ về tập hợp, nêu chú ý trong SGK về cách viết tập hợp.
 - Viết tập hợp gồm cỏc phần tử: sỏch, bỳt, mực, giấy 
 HS2: Nêu cách viết một tập hợp ?
 Viết tập hợp A các số tự nhiên lớn hơn 3 và nhỏ hơn 10 bằng 2 cách. Minh họa A bằng hình vẽ.
 3. Bài mới
Hoạt động của GV, HS
Nội dung
Hoạt động 1. Tập hợp N và tập hợp N*
- Hãy lấy ví dụ về số tự nhiên ?
- GV giới thiệu tập hợp N.
- Hãy cho biết các phần tử của tập N ?
- GV nhấn mạnh: Các số tự nhiên được biểu diễn trên tia số.
- GV đưa mô hình tia số và yêu cầu HS mô tả lại tia số.
- Yêu cầu HS lên bảng vẽ tia số.
- GV giới thiệu: Mỗi số tự nhiên được biểu diễn bởi một điểm trên tia số. Điểm biểu diễn số a trên tia số là điểm a.
- GV giới thiệu tập N*.
- GV đưa ra bài tập củng cố (bảng phụ).
Điền kí hiệu vào dấu "..." "
 12 ... N ... N ; 5 ... N*
 5 ... N ; 0 ... N* ; 0 ... N.
1. Tập hợp N và tập hợp N*
- Tập hợp các số tự nhiên:
 N = {0 ;1 ;2 ; ...}.
- Biểu diễn trên tia số.
 . . . . . . . .
 0 1 2 3 4 5 6 7
* Tập hợp các số tự nhiên khác 0 được kí hiệu là N*.
 N* = {1 ;2 ; 3; 4 ; ..}.
Hoặc N* = {x ẻ N/ x ạ 0}.
Hoạt động 2 . thứ tự trong tập hợp số tự nhiên (15 ph)
- Yêu cầu HS quan sát tia số và trả lời câu hỏi:
 So sánh 2 và 4
Nhận xét vị trí điểm 2 và điểm 4 trên tia số.
- GV giới thiệu tổng quát.
- GV giới thiệu kí hiệu: ; .
- Cho HS làm bài tập:
 Viết tập hợp A = {x ẻ N/ 6 < x 8} bằng cách liệt kê các phần tử của nó.
 A = {6 ; 7 ; 8}.
- GV giới thiệu tính chất bắc cầu:
- Hỏi: Tìm số liền sau của 4 ; số 4 có mấy số liền sau ?
- GV giới thiệu: Mỗi số có một số liền sau duy nhất.
 Tương tự với số liền trước.
- Hai số tự nhiên liên tiếp hơn kém nhau mấy đơn vị ?
- Yêu cầu HS làm ? trong SGK.
- GV nhấn mạnh:
 Tập hợp các số tự nhiên có vô số phần tử.
 - HS đọc phần d, e.
2 . thứ tự trong tập hợp số tự nhiên (15 ph)
* Tổng quát: Với a, b ẻ N, a a trên tia số điểm a nằm bên trái điểm b
 a b : a < b hoặc a = b
 b a : a > b hoặc b = a.
* Tính chất bắc cầu:
 a < b ; b < c thì a < c.
?. 28 ; 29 ; 30
 99 ; 100 ; 101.
4. Luyện tập - củng cố
- Cho HS làm bài tập 6, 7 SGK.
Hoạt động nhóm bài tập 8, 9 .
5. Hướng dẫn về nhà.
 - Học kĩ bài trong SGK + vở ghi. Làm bài tập 10 và bài tập 10 đến 15 .
 - Đọc và nghiên cứu truớc bài Ghi số tự nhiên
D. Rút kinh nghiệm:
 Soạn: 12/8/09 Giảng: 20 /08/09
 Tiết 3: ghi số tự nhiên
A. Mục tiêu:
- Kiến thức: + HS hiểu thế nào là hệ thập phân, phân biệt số và chữ số trong hệ thập phân. Hiểu rõ trong hệ thập phân giá trị của mỗi chữ số trong một số thay đổi theo vị trí. 
- Kĩ năng: + HS biết đọc và viết các số La Mã không quá 30.
 + HS thấy đựơc ưu điểm của hệ thập phân trong việc ghi số và tính toán.
- Thái độ: Rèn luyện tính cẩn thận.
B. Chuẩn bị của GV và HS:
- Giáo viên: Bảng phụ . Bảng các chữ số, bảng phân biệt số và chữ số, bảng các số La Mã từ 1 đ 30.
- Học sinh: Ôn tập các kiến thức lớp 5. Làm bài tập 10 và bài tập 10 đến 15 .
- Đọc và nghiên cứu truớc bài Ghi số tự nhiên.
C. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định tổ chức lớp.(1’)
 2. Kiểm tra bài cũ : Đối tượng hs - TB (7ph )
?) HS1: Viết tập hợp N , N*.
 - Viết tập hợp A các số tự nhiên x mà x ẻ N*.
 ?) HS2: Viết tập hợp B các số tự nhiên không vượt quá 6 bằng 2 cách.
 Biểu diễn B trên tia số.
 3. Bài mới
Hoạt động của GV, HS
Nội dung
Hoạt động 1. số và chữ số (10 ph)
- Gọi HS lấy một số ví dụ về số tự nhiên.
- Chỉ rõ số tự nhiên đó có mấy chữ số ? Là những số nào ?
- GV giới thiệu 10 chữ số dùng để ghi số tự nhiên.
- Với 10 chữ số trên ta ghi được mọi số tự nhiên.
- Mỗi số tự nhiên có thể có bao nhiêu chữ số ? Lấy ví dụ.
- GV nêu chú ý SGK phần a.
- GV lấy VD số 3895 như SGK.
- Hãy cho biết các chữ số của số 
3895 ?
- Cho HS làm bài tập 11 .
1. số và chữ số (10 ph)
Chữ số 0 1 2 3 4 5 ...
đọc là không một hai ba bốn năm
- Mỗi số tự nhiên có thể có 1 ; 2 ; 3 ... chữ số.
VD: SGK.
* Chú ý:
 SGK.
Hoạt động 2. hệ thập phân (10 ph)
- Cách ghi số nói trên là cách ghi số trong hệ thập phân.
- Yêu cầu HS làm ? trong SGK.
 Trong hệ thập phân mỗi chữ số trong một số ở những vị trí khác nhau thì có những giá trị khác nhau.
 VD: 222 = 200 + 20 + 2
 = 2 . 100 + 2 . 10 + 2
 ab = a . 10 + b
abc = a . 100 + b . 10 + c.
abcd = a . 1000 + b . 100 + c . 10 + d.
?. - Số tự nhiên lớn nhất có 3 chữ số là: 999 .
 - Số tự nhiên lớn nhất có 3 chữ số khác nhau là: 987.
Hoạt động 3. Cách ghi số La mã (10 ph)
- GV giới thiệu đồng hồ ghi 12 số La Mã ; Yêu cầu HS đọc.
- GV giới thiệu 3 chữ số La Mã để ghi các số đó.
- Giới thiệu cách ghi số La Mã đặc biệt.
- Mỗi chữ số I ; X có thể viết liền nhau không quá 3 lần.
- Yêu cầu HS viết các số La Mã từ 1 đến 10.
- Hoạt động nhóm: Viết số La Mã từ 1 đến 30.
3. Chú ý:
 I V X
 1 5 10
 IV : 4 IX : 9
 VI : 6 XI : 10.
4.Luyện tập - củng cố (6 ph)
 - Yêu cầu HS nhắc lại chú ý trong SGK.
 - Làm bài tập 12, 13, 14.
5. Hướng dẫn về nhà (2 ph)
 - Học bài theo SGK + vở ghi.
 - Làm bài tập 16, 17 ... 21 .
 - Đọc tìm hiểu trước bài “Số phần tử..”
D. Rút kinh nghiệm:
Duyệt tổ chuyên môn: 17/8/09
 Soạn: 18/8/09 Giảng:24/8/09
 Tiết 4: số phần tử của một tập hợp
 Tập hợp con
 A. Mục tiêu:
- Kiến thức: + HS hiểu được một tập hợp có thể có một phần tử, có nhiều phần tử, có thể có vô số phần tử cũng có thể không có phần tử nào. Hiểu được khái niệm tập hợp con và khái niệm hai tập hợp bằng nhau.
- Kĩ năng: HS biết tìm số phần tử của một tập hợp, biết kiểm tra một tập hợp là một tập hợp con hoặc không là tập hợp con của một tập hợp cho trước, biết viết một vài tập hợp con của một tập hợp cho trước, biết sử dụng đúng các kí hiệu è và ặ.Rèn luyện cho HS tính chính xác khi sử dụng các kí hiệu ẻ và è.
- Thái độ: Rèn luyện tính cẩn thận.
B. Chuẩn bị của GV và HS:
- Giáo viên: Phấn màu, bảng phụ ghi bài tập 20,...
- Học sinh: Ôn tập các kiến thức cũ.Đọc tìm hiểu kiến thức mới.
C.Tiến trình dạy học:
1. Ổn định tổ chức lớp.(1’)
 2. Kiểm tra bài cũ : Đối tượng hs - Khá (7ph )
- HS1: + viết dưới hệ thập phân 
 	= ..+..+..+..
 234=..+..+
- HS2: Viết tập hợp C gồm các số từ 0->100
 Viết tập hợp N? C,N Có nhiêu phần tử ?
GV: một tập hợp có thể có bao nhiêu phần tử?
=a.1000+b.100+c.10+d
234= 2.100+3.10+4
C={0;1;2;...;100} có 101 p.tử
N={0;1;2...} có vô số p.tử
3.Bài mới 
Hoạt động của GV, HS
Nội dung
Hoạt động 1. số phần tử của một tập hợp (8 ph)
- GV : ta đã biết số p.tử tập hợp C, N ở trên . ? A = {5} ; B = {x , y} đ có ? phần tử.
- Yêu cầu HS làm ?1 ; ?2.
- GV giới thiệu: A là tập hợp các số tự nhiên x : x + 5 = 2 thì tập hợp A không có số tự nhiên nào. (phần tử ). A là tập hợp rỗng.
- Vậy một tập hợp có thể có bao nhiêu phần tử ?
- Yêu cầu HS đọc chú ý và ghi nhớ trong SGK.
- Cho HS làm bài tập 17 SGK.
VD: A = {5} đ có 1 phần tử.
 B = {x , y} đ có 2 phần tử.
?1. D có 1 phần tử.
 E có 2 phần tử.
 H có 11 phần tử.
?2. Không có số tự nhiên nào mà 
x + 5 = 2.
- Kí hiệu tập hợp rỗng : ặ .
* Chú ý: SGK.
* Ghi nhớ: SGK.
Hoạt động 2. tập hợp con (15 ph)
- Cho HS vẽ hình 11 SGK.
- GV vẽ hình lên bảng, dùng phấn màu viết hai phần tử x , y.
- Hãy viết các tập hợp E , F ?
- Nêu nhận xét về các phần tử của tập hợp E và F ?
 D P
 .e .r .k 
 .a .c 	
 ? D, P có ? ptử . Tập hợp nào là con th nào?
- Khi nào tập hợp A là tập hợp con của tập hợp B ?
- Yêu cầu HS đọc định nghĩa SGK.
- GV giới thiệu kí hiệu:
- Cho HS làm ?3.
- Yêu cầu HS đọc chú ý SGK.
- Yêu cầu HS làm bài tập 19 .
 F
 E .y .c
E = {x, y} .x .d
F = {x ; y ; c , d}.
Mọi phần tử của tập hợp E đều thuộc tập hợp F.
ị Tập hợp E là tập hợp con của tập hợp F.
* Định nghĩa SGK.
Kí hiệu: A là tập hợp con của B.
 A è B hoặc B ẫ A.
(A chứa trong B ; B chứa A).
?3. M è A ; M è B.
 B è A ; A è B.
A và B là hai tập hợp bằng nhau:
A = B.
4.Luyện tập - củng cố (13 ph)
- Yêu cầu HS nêu nhận xét số phần tử của một tập hợp.
- Khi nào tập hợp A là tập hợp con của tập hợp B ?
- Khi nào tập hợp A bằng tập hợp B ?
- HS làm bài tập 16 , 18 , 20 SGK.
BT 16: 
Có 1 pt
Có 1pt
Có vô số pt
K có pt nào
BT 18 : A không pl th rỗng
BT 20: a) ;b) ; c) =	
5.Hướng dẫn về nhà
- Học bài.
- Làm bài tập: 29 đ 33 .17,19,21->25(sgk)
D. Rút kinh nghiệm:
 Soạn: 19/8/09 Giảng:26/8/09
 Tiết 5: luyện tập 
A. Mục tiêu:
- Kiến thức: + HS hiểu cách tìm số phần tử của một tập hợp (Lưu ý các trường hợp phần tử của một tập hợp được viết dưới dạng dãy số có quy luật). Vận dung kiến thức toán học vào một số bài toán thực tế.
- Kĩ năng: Biết viết tập hợp, viết tập hợp con của một tập hợp cho trước, sử dụng đúng, chính xác các kí hiệu è ; ặ ; ẻ.
- Thái độ: Rèn luyện tính cẩn thận.
B. Chuẩn bị của GV và HS:
- Giáo viên: Phấn màu, bảng phụ ghi bài tập .
- Học sinh: Ôn tập các kiến thức cũ.
C. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định tổ chức lớp.(1’)
 2. Kiểm tra bài cũ : Đối tượng hs - Khá (6ph)
 HS1- Mỗi tập hợp có thể có bao nhiêu phần tử ? Tập hợp rỗng là tập hợp có ? phần tử ?
- Chữa bài tập 29 SBT.
HS2: Khi nào tập hợp A được gọi là tập hợp con của tập hợp B ?
- Chữa bài tập 32 sbt .
3.Bài mới.
Hoạt động của GV, HS
Nội dung
Hoạt động 1. Luyện tập (38 ph)
Dạng 1: Tìm số phần tử của một số tập hợp cho trước:
- Cho HS làm bài tập 21 .
- GV gợi ý: A là tập hợp các số tự nhiên tử 8 20.
- GV hướng dẫn cách tìm số phần tử của tập hợp A như SGK.
- Đưa ra công thức tổng quát.
- HS lên bảng làm phần b.
- GV yêu cầu HS làm bài tập 23 theo nhóm. Gọi đại diện nhóm lên trình bày.
- Gọi HS nhận xét.
Dạng 2: Viết tập hợp - Viết một số tập hợp con của tập hợp cho trước :
 - Bài 22: 
Hoạt động nhóm theo bàn
- GV đưa đề bài 36(sbt) lên bảng phụ.
- HS đứng tại chỗ trả lời:
Dạng 3: Toán thực tế:
- GV đưa đề bài 25 SGK lên bảng phụ.
- Gọi một HS viết tập hợp A và B.
 Bài 21:
A = {8 ; 9 ; 10; ... ; 20}.
Có: 20 - 8 + 1 = 13 phần tử.
TQ: Tập hợp các số tự nhiên từ a b có : b - a + 1 phần tử.
B = {10 ; 11 ; 12 ; ... ; 99}.
Có: 99 - 10 + 1 = 90 phần tử.
Bài 23:
- Tập hợp các số chẵn từ số chẵn a đến số chẵn b có:
 (b - a) : 2 + 1 (phần tử).
- Tập hợp các số lẻ từ m đến n có:
 (n - m) : 2 + 1 (phần tử).
 D = {21 ; 23 ; 25 ; ... ; 99}
Có: (99 - 21) : 2 + 1 = 40 (phần tử)
 E = {32 ; 34 ; 36 ; ... 96}.
Có: (96 - 32) : 2 + 1 = 33 (phần tử).
Bài 22:
a) C = {0 ; 2 ; 4 ; 6 ; 8}
b) L = {11; 13; 15; 17; 19}.
c) A = {18 ; 20 ; 22}.
d) B = {25 ; 27 ; 29 ; 31}.
Bài 36:
 1 ẻ A (đúng) ; {1} ẻ A (Sai) ;
 3 è A (sai) ; {2 ; 3} è A (đúng);
 Bài 24:
 A è N;B è N; N* è N.
 Bài 25:
A = {In Đô ; Mianma ; Thai Lan ; Việt Nam }.
B = {Singapo ; Brunây ; Căm pu chia}.
3.Hướng dẫn về nhà (1 ph)
- Làm bài tập : 34 ; 35 ; 36 ; 37 ; 40 .
- Ôn tập lại phép cộng nhân đã học , và đọc tìm hiểu nội dung bài học sgk- 5
D. Rút kinh nghiệm:
 Soạn: 19/8/09 Giảng:27/8/09
 Tiết 6: phép cộng và phép nhân
A. Mục tiêu:
- Kiến thức: + HS hiểu được các tính chất giao hoán, kết hợp của phép cộng, phép nhân số tự nhiên ; tính chất phân phối của phép nhân đối với phép cộng, biết phát biểu và viết dạng tổng quát của tính chất đó
 - Kĩ năng: 
 + HS biết vận dụng các tính chất trên vào các bài tập tính nhẩm, tính nhanh.
 + HS biết vận dụng hợp lí các tính chất của phép cộng và phép nhân vào giải toán.
- Thái độ: Rèn luyện tính cẩn thận.
B. Chuẩn bị của GV và HS:
- Giáo viên: Bảng phụ ghi bài tập
- Học sinh: làm bt và đọc nghiên cứu bài mới trước ở nhà
C. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định tổ chức lớp.(1’)
 2. Kiểm tra bài cũ : Đối tượng hs - Khá (6ph) 
 ?) Mỗi tập hợp sau có mấy phần tử, 
 ?) Tập hợp nào là con của tập hợp nào ? viết ký hiệu?
 D={0} ; B={1;2;3;4}; C = {0;1;2;...}
 3. Bài mới
Hoạt động của GV, HS
Nội dung
Hoạt động 1 Giới thiệu vào bài (1 ph)
 Trong phép cộng và phép nhân có một số tính chất cơ bản là cơ sở giúp ta tính nhẩm nhanh.
 Đó là nội dung bài hôm nay.