Giáo án dạy thêm Ngữ văn Lớp 6 - Buổi 4: Ôn tập Tiếng Việt (Tiếp)

Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:6A:
 6B : buæi 4: «n tËp tiÕng viÖt (tiÕp )
A- Môc tiªu:
 - TiÕp tôc «n tËp phÇn tõ nhØÒu nghÜa vµ hiÖn t­îng chuyÓn nghÜa cña tõ, ch÷a lçi dïng tõ.
 - BiÕt sö dông tõ trong viÕt v¨n, ®Æt c©u.
 - Gi¸o dôc ý thøc sö dông tõ cho ®óng.
B- ChuÈn bÞ: - GV: So¹n bµi.
 - HS: «n tËp.
C- Néi dung «n tËp:
 Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
 Néi dung «n tËp
HS: ThÕ nµo lµ tõ nhiÒu nghÜa
? So s¸nh tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn t­îng ®ång ©m
HS: Cho vÝ dô
Tõ cã mÊy nghÜa? lµ nh÷ng nghÜa nµo?
GV h­íng dÉn HS lµm bµi tËp 
s¸ch n©ng cao ( trang 54+55 )
? Cã mÊy lçi th­êng gÆp
? Nªu kh¸i niÖm (SGK)
GV h­íng dÉn HS ch÷a bµi tËp luyÖn tËp(S¸ch n©ng cao T64+70)
T­¬ng tù nh­ vËy, HS lµm tiÕp c¸c c©u cßn l¹i
GV treo b¶ng phô.
HS lªn ®iÒn trªn b¶ng phô.
GV gäi HS lªn b¶ng lµm bµi.
Gv h­íng dÉn HS viÕt bµi, sau ®ã lªn tr×nh bµy.
GV h­íng dÉn HS lµm bµi.
I- Tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn t­îng chuyÓn nghÜa cña tõ:
1- Kh¸i niÖm:(SGK)
+ Tõ nhiÒu nghÜa: Gi÷a c¸c nghÜa cã mèi quan hÖ nhÊt ®Þnh, cã thÓ t×m ra 1c¬ së ng÷ nghÜa chung.
+ Tõ ®ång ©m: Gièng nhau vÒ mÆt ©m thanh, nh­ng nghÜa cña chóng kh«ng cã mèi quan hÖ nµo. Tøc lµ gi÷a c¸c nghÜa kh«ng t×m ra c¬ së chung nµo c¶.
VÝ dô: + Tõ nhiÒu nghÜa:
- Côt: - ThiÕu 1 ®o¹n ë ®Çu-> kh«ng trän vÑn
 ( cµnh côt) 
 - ThiÕu 1 ®o¹n th«ng víi c¸i kh¸c-> bÞ t¾c
 ( ngâ côt)
 - BÞ mÊt 1 phÇn quan träng, kh«ng nguyªn 
 vÑn (Côt vèn)
 + Tõ ®ång ©m:
- Lîi 1: ( R¨ng lîi)- phÇn thÞt bao gi÷ xung quanh 
 r¨ng.
- Lîi 2: (H¸m lîi) - C¸i cã Ých mµ con ng­êi thu ®­îc nhiÒu h¬n nh÷ng g× con ng­êi ph¶i bá ra.
2- HiÖn t­îng chuyÓn nghÜa cña tõ:
+ NghÜa gèc: ( ®en, chÝnh): XuÊt hiÖn ngay tõ ®Çu
lµ c¬ së n¶y sinh nghÜa kh¸c. Trong tõ ®iÓn, nghÜa gèc ®­îc xÕp ë vÞ trÝ sè 1.
+ NghÜa chuyÓn: (Bãng, nh¸nh):Lµ nghÜa ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së nghÜa gèc, ®­îc ph¸t sinh tõ nghÜa gèc. V× vËy trong tõ ®iÓn, nghÜa chuyÓn bao giê còng ®­îc xÕp sau nghÜa gèc.
* Chó ý:
- Trong c©u th«ng th­êng, mçi tõ chØ ®­îc hiÖn thùc ho¸ 1 nghÜa nhÊt ®Þnh.
- Trong V¨n b¶n V¨n häc,ë 1 sè tr­êng hîp, c¶ nghÜa gèc,nghÜa chuyÓn cña tõ cã thÓ cïng song song tån t¹i -> T¹o sù liªn t­ëng phong phó vµ høng thó cho ng­êi ®äc.
2- LuyÖn tËp:
II- Ch÷a lçi dïng tõ:
1- C¸c lçi th­êng gÆp:
 - Lçi lÆp tõ.
 - LÉn lén c¸c tõ gÇn ©m.
 - Dïng tõ kh«ng ®óng nghÜa.
2- LuyÖn tËp:
Bµi 1: Ph¸t hiÖn vµ ch÷a lçi dïng tõ trong c¸c c©u:
a- Hïng lµ mét ng­êi cao r¸o.
b- Nã rÊt ngang tµng.
c- Bµi to¸n nµy h¾c bóa thËt.
d- C¶nh ngµy mïa ë MÔ tr× ®Ñp nh­ mét bøc tranh.
+ MÉu:C©u a.
Tõ cao r¸o dïng ®Ó t¶ ng­êi lµ sai.
 Cao r¸o cã nghÜa lµ cao vµ kh« r¸o, kh«ng Èm thÊp( Víi nghÜa nµy, tõ cao r¸o th­êng chØ ®Æc tÝnh cña ®Þa ®iÓm: chç cao r¸o, nhµ cöa cao r¸o), ph¶i thay tõ cao r¸o b»ng tõ kh¸c, ch¼ng h¹n:
 - Hïng lµ mét ng­êi cao lín( cao, to)
Bµi 2:
Chän c¸c tõ: yªu cÇu, yªu s¸ch ®Ó ®iÒn vµo chç trèng trong c¸c c©u sau:
a- C¸c tæ cãg× cÇn Ban l·nh ®¹o gi¶i quyÕt th× nªu lªn.
b- Nh©n d©n ViÖt Nam hoµn toµn ñng hé nh÷ng
chÝnh ®¸ng ®ßi quyÒn loqÞ tù do cña nh©n d©n c¸c n­íc anh em.
+ Yªu cÇu: - C©u 1 ®iÒn tõ: yªu cÇu( §ßi , muèn ng­êi kh¸c lµm ®iÒu g× ®ã)
 - C©u 2 ®iÒn tõ: yªu s¸ch ( §ßi cho ®­îc,®ßi ph¶i gi¶i quyÕt, ph¶i ®­îc ®¸p øng)
Bµi 3: Gi¶i nghÜa c¸c tõ sau: Rung chuyÓn, rung rinh; th©n mËt, th©n thiÖn; th©n thiÕt, th©n thÝch.
vµ ®Æt c©u víi mçi tõ ®ã.
- Rung chuyÓn: rung m¹nh c¸i vèn cã trªn nÒn t¶ng v÷ng ch¾c.
- Rung rinh: rung nhÑ vµ nhanh, th­êng chØ c¸c vËt nhá,nhÑ nh­ l¸ c©y, ngän cá.
- Th©n mËt: th©n mÕn, ®Çm Êm.
- Th©n thiÖn: Th©n vµ tèt víi nhau.
- Th©n thiÕt: RÊt th©n, kh«ng thÓ xa nhau ®­îc.
- Th©n thÝch: Cã quan hÖ hä hµng víi nhau.
+ §Æt c©u:
- MÉu: Mai vµ Lan rÊt th©n thiÕt víi nhau.
Bµi 4: ViÕt 1 ®o¹n v¨n ( Chñ ®Ò ngµy 20/11 ) sö dông tõ cho ®óng.
Bµi 5:Ph©n biÖt vµ ch÷a lçi dïng tõ trong c¸c c©u sau:
a- Anh Êy lµ ng­êi rÊt kiªn cè.
b- ThÇy gi¸o ®· truyÒn tông cho chóng em rÊt nhiÒu kiÕn thøc.
c- Tr­íc khi nãi ph¶i nghÜ, kh«ng nªn nãi n¨ng tù tiÖn.
d- H«m qua, bµ ngo¹i biÕu em mét cuèn s¸ch rÊt hay.
a- Kiªn cè: Th­êng dïng cho c¸c c«ng tr×nh x©y dùng. Thay b»ng tõ kiªn c­êng
b- TruyÒn tông: TruyÒn miÖng cho nhau víi lßng ng­ìng mé. Thay b»ng tõ TruyÒn thô.
c- Tù tiÖn: Cø thao ý thÝch cña m×nh mµ lµm, kh«ng th­a hái, kh«ng xin phÐp ai c¶. Thay b»ng tõ: Tuú tiÖn.
D- Cñng cè: - GV kh¸i qu¸t néi dung «n tËp.
 - Kh¾c s©u kiÕn thøc c¬ b¶n.
E- HDVN: - ¤n tËp tiÕp c¸c néi dung.
 - ChuÈn bÞ kiÓm tra viÕt 1 tiÕt.