Giáo án Đại số Lớp 7 - Tiết 1: Tập hợp các số hữu tỉ - Năm học 2011-2012 - Dương Thị Thanh Nga

Ngày soạn:20/8/2011
Ngày giảng: 22/8/2011 - 7A,B
CHƯƠNG 1: SỐ HỮU TỈ - SỐ THỰC
TIẾT 1: 
TẬP HỢP CÁC SỐ HỮU TỈ.
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
-Biết được số hữu tỉ là số viết được dưới dạng phân số với a,b Z; b 0
2. Kĩ năng
- Biết biểu diễn số hữu tỉ trên trục số, biểu diễn số hữu tỉ bằng nhiều phân số bằng nhau 
- Biết so sánh hai số hữu tỉ
- Thực hiện thành thạo các phép tính về số hữu tỉ 
- Giải được các bài tập vận dụng quy tắc các phép tính trong Q 
3. Thái độ
- Học sinh hứng thú học bài, yêu thích môn học.
II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
1. Giáo viên: Giáo án + Tài liệu tham khảo + Đồ dùng dạy học
2. Học sinh: Đọc trước bài mới + ôn tập các kiến thức liên quan.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Giáo viên
Học sinh
Ghi bảng
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ: ( Không kiểm tra )
* Đặt vấn đề: 
Ở lớp 6 chúng ta đã được học tập hợp số tự nhiên, số nguyên; N Z( mở rộng hơn tập N là tập Z. Vậy tập số nào được mở rộng hơn hai tập số trên . Ta vào bài học hôm nay
Hoạt động 2: ôn lại kiến thức cơ bản ở lớp 6 (5')
- Giáo viên cùng học sinh ôn lại trong 3 phút về các kiến thức cơ bản trong lớp 6
? Nêu một số ví dụ minh hoạ về.
- Phân số bằng nhau
- Tính chất cơ bản của phân số
- Quy đồng mẫu các phân số
- So sánh phân số
- So sánh số nguyên
- Biểu diễn số nguyên trên trục số
- Lấy một số ví dụ minh hoạ 
Hoạt động 3: Số hữu tỉ. (11')
1. Số hữu tỉ:
- Yêu cầu học sinh đọc phần số hữu tỉ trang 4 và trả lời câu hỏi:
? Phát biểu k/n số hữu tỉ ( thế nào là SHT)?
- Số hữu tỉ là số viết được dưới dạng phân số với a,b Z; b 0
* Khái niệm: Số hữu tỉ là số viết được dưới dạng phân số với a,b Z; b 0
? Lấy ví dụ minh hoạ?
- Lấy ví dụ.
* Ví dụ: 3; 0, 5; 0; 2; - 3 là các số hữu tỉ.
- Giới thiệu tập số hữu tỉ
- Lắng nghe
* Kí hiệu: tập số hữu tỉ là Q
- Yêu cầu học và nghiên cứu yêu cầu bài ?1
- Đọc và nghiên cứu yêu cầu bài ?1
?1 Sgk – 5
? Vì sao các số 0,6; -1,25; 1 là các số hữu tỉ?
Giải
Vì: 0,6= ; -1,25=; 1= đều được viết dưới dạng phân số.
- Yểu cầu h/s làm ?2
?2 Sgk 5
? Số nguyển a có là số hữu tỉ không? Vì sao?
- Với aZ nên a aQ
Giải
Với aZ nên a= aQ
Q
Z
? Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa các tập hợp số N, Z, Q ?
N
- MQH 3 tập số là 
N Z Q
- Yêu cầu h/s làm bài tập 1 (Sgk /7)
- Lên bảng làm
Bài 1(Sgk - 7)
-3 N; -3 Z; -3 Q
Z; Q; N Z Q
Hoạt động 4: Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số (7')
2. Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số 
Hãy biểu diễn các số nguyên - 2, -1, 2 trên trục số?
2
-
1
1
-
0
-
-2
-
-111111111112
-
?3 (Sgk - 5)
- T2 như đồi với số nguyên. Ta có thể biểu diễn mọi SHT trên truc số (2)
Ví dụ 1 (Sgk/5)
- Yêu cầu đọc ví dụ 1 Sgk /5
? Để biểu diễn SHT trục số ta làm ntn?
- Chia đ/t đơn vị (chẳng hạn đoạn từ điểm O đến điểm 1) thành 4 phần bằng nhau lấy 1 đoạn làm đơn vị mới thì đơn vị mới bằng đơn vị cũ.
- SHT được biểu diễn bởi điểm M nằm bên phải điểm O và cách O một đoạn bằng 5 đơn vị mới.
- Yêu cầu h/s tự thực hành vẽ.
? Với những phân số có mẫu số âm khi giải bài tập ta làm ntn?
- Ta đưa phân số có mẫu âm thành phân số có mẫu số dương.
- Đối với bài tập này cũng vậy để biểu diễn SHT trên trục số ta đưa SHT thành phân số có mẫu dương.
? Viết dưới dạng phân số có mẫu số dương?
- Có = 
? Tương tự như trên em hãy biểu diễn trên trục số và nêu cách làm?
- Cách làm: 
- Chia đoạn thẳng thành 3 phần bằng nhau, ta được đoạn đơn vị mới bằng đơn vị cũ.
- SHT được biểu diễn bởi điểm N ở bên trái điểm O và cách điểm O một đoạn bằng 2 đơn vị mới.
- Chôt lại: Để biểu diễn SHT trên trục số trước hết phải viết phân số đó dưới dạng phân số có mẫu dương.
- Căn cứ vào mẫu số để chí đ/t đơn vị biểu diễn số nguyên (tử số) trên trục số theo đơn vị mới.
Hoạt động 5: So sánh hai số hữu tỉ. (10')
3. So sánh hai số hữu tỉ.
- Hoàn thiện ?4
?4 Sgk – 6
? Muốn so sánh phân số ta làm ntn?
- Viết 2 phân số có cùng mẫu dương.
- So sánh hai tử số, phân số nào có tử lớn hơn thì lớn hơn.
Giải
=
==
vì -12 < -10 nên <
- Chữa ?4chôt lại kiến thức
? Muốn so sánh 2 số hữu tỉ ta làm ntn?
- Ta viết chúng dưới phân số rồi so sánh 2 phân số đó.
* So sánh 2số hữu tỉ (sgk – 6)
? Nhắc lại các bước so sánh 2 số hữu tỉ ?
- Trả lời 2 bước như sgk – 7
* Nhận xét ( sgk -7)
? Ngoài cách so sánh trên còn cách so sánh nào nữa không?
- Còn cách so sánh như so sánh phân số ở lớp 6.
- Nếu x < y thì trên trục số điểm x ở vị trí ntn đối với điểm y?
- Học sinh đọc chú ý 
Chú ý:
- Nếu x<y thì trên trục số điểm x ở bên trái điểm y.
- Số hữu tỉ >0 gọi là số hữu tỉ dương
- Số hữu tỉ <0 là số hữu tỉ âm
Số hữu tỉ 0 không là số hữu tỉ dương cũng không là số hữu tỉ âm
- Đọc và nghiên cứu yêu cầu bài ?5
?5 Sgk - 7
- Giới thiệu cách kí hiệu số hữu tỉ âm số hữu tỉ dương
Số hữu tỉ dương là: ; 
Số hữu tỉ âm là: ; ;-4
Số hữu tỉ 0 không là số hữu tỉ dương cũng không là số hữu tỉ âm.
Hoạt động 6: Củng cố- Luyện tập ( 2')
? Nêu khái niệm số hữu tỉ?
- Trả lời câu hỏi
? Cách biểu diễn số hữu tỉ trên trục số?
- Trả lời câu hỏi
? So sánh hai số hữu tỉ?
Làm bài 3 sgk – 7
? Nêu yêu cầu của bài toán?
- Vận dụng VD1,2 một HS lên bảng làm.
Bài 3 (Sgk - 7)
==
=
vì -22 < -21 nên<
* Hướng dẫn học sinh học và làm bài ở nhà ( 2' )
- Học lí thuyết: Khái niệm số hữu tỉ; so sánh hai số hữu tỉ, biểu diễn số hữu tỉ trên trục số
- Làm bài tập: 2, 3, 4, 5 ( SGK - 7+8 )
- Hướng dẫn bài tập về nhà: bài 5: viết các phân số: ; ; 
- Chuẩn bị bài sau: Đọc quy tắc cộng trừ phân số ở lớp 6; đọc trước bài cộng, trừ số hữu tỉ.