Đề thi học sinh giỏi cấp thành phố môn Ngữ văn - Lớp 9

Đề thi học sinh giỏi cấp thành phố
Năm học 2008-2009
 Môn : Ngữ văn- Lớp 9
 Thời gian: 150 phút ( Không kể phát đề)
.............................................
Câu 1. ( 3 điểm )
Từ bài thơ " Nói với con" của nhà thơ Y Phương, em hãy cho biết người cha trong bài thơ muốn nói với con điều gì?
Câu 2. ( 5 điểm)
Chi tiết bé Thu ( Truyện Chiếc lược ngà- Nguyễn Quang Sáng) không nhận cha 
( Khi anh Sáu đi kháng chiến trở về thăm nhà) gợi cho em suy nghĩ gì?
Câu3. (12 điểm)
 Sống trong đời sống
 Cần có một tấm lòng
 Để làm gì em biết không?
 ( Trịnh Công Sơn)
Hãy tìm câu trả lời trong các văn bản " Mùa xuân nho nhỏ"- Thanh Hải ; 
" Lặng lẽ Sa Pa"- Nguyễn Thành Long ( Sách ngữ văn 9) 
 Phòng GD-ĐT Thành phố Hà Tĩnh
Họ tên thí sinh.......................................................Số báo danh.................
Gợi ý lời giải
Câu1: ( 3 điểm)
Xây dựng đoạn văn ( Hoặc một văn bản ngắn), đảm bảo các nội dung sau:
+ Khái quát vài nét về tác giả Y Phương và bài Thơ " Nói Với con"
+ Qua bài thơ " Nói với con" của Y phương, người cha trong bài thơ muốn nói với con:
- Nói với con về tình cảm gia đình: Mái ấm hạnh phúc gia đình, ngày cưới của cha mẹ...
Mong con hãy Cảm nhận đuợc mái ấm gia đình là hạnh phúc, là cội nguồn cho mọi tình cảm
 Qua ngày cưới của cha mẹ cha dạy dỗ con về tình cảm gia đình, về truyền thống của dân tộc...
- Nói với con về tình làng xóm: Hình ảnh đơn sơ mộc mạc " Đan lờ cài nan hoa, vách nhà ken câu hát..." gần gũi với đời sống người dân, thể hiện tình cảm làng xóm sâu sắc....
- Nói với con về sức sống bền bỉ, mạnh liệt của quê hương: 
 Sống gian khổ, lên thác xuống ghềnh nhưng luôn có ý chí , nghị lực để vượt qua khó khăn. Cha nhắc nhở con can trường dũng cảm, ý chí vượt lên gian khổ, gắn bó với quê hương...
 người đồng mình chân chất khoe mạnh tự chủ trong cuộc sống, lao động sáng tạo, ý chí vượt khó. cha mong conkhông bé nhỏ phải có khí phách, không bí khó khăn vùi dập
- Nghệ thuật: Sử dụng nhiều từ ngữ, hình ảnh giàu cảm xúc.....
=> Nội dung thể hiện tình cảm hạnh phúc gia đình, những phẩm chất tốt đẹp của dân tộc mình. Đồng thời nêu cao đạo lí làm người phải mạnh mẽ, bền bỉ sống xứng đáng với truyền thống quê hương.
Câu2 ( 5 điểm)
Xây dựng một văn bản phải đảm bảo nội dung sau:
a, phần mở bài
- Giới thiệu vài nét Nguyễn Quang Sáng
- Giới thiệu vài ý về truyện: Chiếc lược ngà
- Thành công nghệ thuật của tác giả
b, Phần thân bài
+ Hoàn cảnh của câu chuyện: Do chiến tranh hai cha con chưa bao giờ gặp mặt, tám năm sau, ông Sáu về thăm nhà trứưc khi đi nhận công tác mới, ông được gặp con, nhưng bé Thu nhất định không nhận ông Sáu là cha
+ Tình cảm của ông Sáu giành cho con.( Phân tích làm rõ)
+ Tình cảm của bé Thu giành cho ông sáu ( Phân tích làm rõ)
c, Phần kết bài
- Khái quát được nội dung và nghệ thuật
- Một vài suy nghĩ của bản thân
Câu3( 12 điểm)
Xây dựng một bài văn, gồm ba phần:
a, Phần mở bài:
- Trong văn học cũng như trong đời sống, con người " Cần có một tấm lòng"
- Tấm lòng của sự cống hiến một mùa xuân của bản thân mình, sự hi sinh quên mình lao động một cách thầm lặng nơi mây mù bao phủ để xây dựng quê hương đất nước
- Câu trả lời cống hiến để làm gì được thể hiện rõ qua hai văn bản: Mùa xuân nho nhỏ- thanh Hải, và Lặng Lẽ Sa Pa- Nguyễn Thành Long.
- Dẫn lời thơ của Trịnh Công Sơn
b, Phần thân bài:
Làm rõ sống trong đời, cần có một tấm lòng, để làm gì:
* Mùa xuân nho nhỏ:
+Từ cảm xúc mùa xuân của thiên nhiên đất trời, mùa xuân của đất nước. Tác giả ước nguyện được hóa thân:
- Làm con chim gọi mùa xuân về đem niềm vui cho mọi người
- làm cành hoa tô điểm cuộc sống, làm đẹp cho thiên nhiên
- Làm nốt trầm hòa ca xao xuyến lòng người
=> Hình ảnh ẩn dụ tượng trưng cho vẻ đẹp, niềm vui, tài trí của đất nước, con người Việt nam
+Từ cảm xúc mùa xuân của thiên nhiên đất trời, mùa xuân của đất nước. Tác giả ước nguyện dâng hiến phục vụ cho đời:
- Làm một mùa xuân nho nhỏ để góp vào mùa xuân bất diệt của đất nước. Đó là ước nguyện chân thành, giản dị, nhưng có ý nghĩa lớn lao.
- Nghệ thuật: ẩn dụ, điệp ngữ.....
* Lặng lẽ Sa Pa:
+ Những con người bình thường, lạng lẽ làm việc miệt mài cho đất nước. Họ cống hiến thầm lặng, hết mình để phục vụ chiến đấu, để xây dựng quê hương đất 
nước....
+ Họ là những người vô danh, trai có, gái có, già có, trẻ có. Nhưng chung một tấm lòng nhiệt huyết là lao động sôi nỗi, quên mình ch đất nước rất đáng trân trọng và đáng kính phục...
+ ở đó có anh thanh niên, ông hoạ sĩ già, bác lái xe vui tính, cô kĩ sư trẻ... tiêu biểu là anh thanh niên. 
( Hãy phân tích những đức tính và sự cống hiến quên mình của mỗi nhân vật, phân tích sâu sắc về nhân vật anh thanh niên)
+ Những con người lao động ở Sa Pa là những tấm gương lao động cho mọi thế hệ Việt nam noi theo. và đặc biệt như lời ba ca thúc dục thế hệ trẻ hãy cống hiến hết mình vì để xây dựng đất nước
+ Nghệ thuật của hai tác phẩm
* Khẳng định hai tác phẩm đều thể hiện: Sống trong đời, cần có một tấm lòng. Đó là sự dâng hiến cuụoc đời mình vào mùa xuân của đất nước, sự quên mình trong lao động thầm lặng để xây dựng quê hương đất nước. 
c, phần kết bài:
- Khái quát nội dung và nghệ thuật của hai tác phẩm và khẳng định ý nghĩa về nhận định của Trịnh Công Sơn
- Một vài suy nghĩ của bản thân.