Đề cương ôn tâp Ngữ văn 6 - Trường THCS Thống Nhất

ĐỀ CƯƠNG ÔN TÂP NGỮ VĂN 6
Người thực hiện: Phạm Lê Hiên – THCS Thống Nhất
PHẦN VĂN
A. VĂN HỌC DÂN GIAN 
I/ Truyền thuyết:
Khái niệm: 
 Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về những nhân vật và sự kiện liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo.
Mục đích: thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân về những nhân vật và sự kiện lịch sử được kể.
 2) Nội dung các truyền thuyết đã học:
 	TÊN TRUYỆN	NỘI DUNG
1. “Con Rồng cháu Tiên”:
Truyện có nhiều yếu tố tưởng tượng kì ảo nhằm:
- Giải thích nguồn gốc cao qúy‎ của dân tộc
- Suy tôn dòng giống Tiên - Rồng linh thiêng
- Thể hiện niềm tin, niềm tự hào dân tộc và ‎ nguyện thống nhất đất nước của người Việt cổ
2. “Bánh chưng, bánh giầy”
(Tự học có hướng dẫn)
Sự xuất hiện của thần là yếu tố nghệ thuật đặc sắc nhằm:
- Giải thích nguồn gốc của hai sự vật: bánh chưng, bánh giầy.
- Đề cao nghề nông và tinh thần yêu lao động thể hiện qua việc phản ánh thầnh tựu văn minh nông nghiệp của người xưa trong buổi đầu dựng nước.
- Thể hiện lòng tôn kính trời đất của tổ tiên
3. “Thánh Gióng”
Những chi tiết tưởng tượng kì ảo trong truyện nhằm:
- Ngợi ca người anh hùng yêu nước và sức mạnh bảo vệ đất nước
- Thánh Gióng là quan niệm, mơ ước của nhân dân về người anh hùng trong buổi đầu lịch sử chống ngoại xâm.
- Sức mạnh của Gióng chính là sức mạnh đoàn kết và tinh thần yêu nước quật khởi của người xưa.
4. “Sơn Tinh, Thủy Tinh”
Sơn Tinh, Thủy Tinh là 2 hình tượng nhân vật mang tính tượng trưng do nhân dân ta tưởng tượng ra nhằm:
- Giải thích hiện tượng lũ lụt và sức mạnh chống lũ của nhân dân Việt cổ
Trong đó: 
 -> Thủy Tinh là tượng trưng cho sức mạnh tàn phá của thiên tai lũ lụt xảy ra hàng năm.
 -> Sơn Tinh là tượng trưng cho sức mạnh đấu tranh phòng chống thiên tai của người xưa.
- Thể hiện khát vọng chế ngự tự nhiên 
- Suy tôn công lao dựng nước thời Hùng Vương và chiến công trị thủy của nhân dân Việt cổ.
5. “Sự tích Hồ Gươm”
(Tự học có hướng dẫn)
Sự xuất hiện li kì của thanh gươm thần chính là chi tiết tưởng tượng kì ảo nhằm:
- Ca ngợi cuộc đấu tranh chống giặc Minh là cuộc đấu tranh chính nghĩa mang tính chất toàn dân, toàn diện.
- Ca ngợi vai trò minh chủ của người anh hùng Lê Lợi và chiến thắng vẻ vang của nghĩa quân Lam Sơn.
- Khẳng định cuộc kháng chiến chống giặc Minh thắng lợi là do lòng yêu nước và sức mạnh của tinh thần đoàn kết trên dưới một lòng của quân và dân ta.
- Suy tôn nhà Lê có công lao to lớn trong công cuộc đấu tranh chông giặc ngoại xâm.
è Ý nghĩa khái quát: Ngợi ca công cuộc dựng nước và giữ nước của người Việt cổ. Trong đó:
-> Thời Hùng Vương có công lao to lớn trong việc: sinh ra giống nòi, sáng tạo văn hóa, đấu tranh chống ngoại xâm và đấu tranh chế ngự sự tàn phá của thiên tai.
-> Thời hậu Lê cũng có công không nhỏ trong đấu tranh chống ngoại xâm bảo vệ đất nước.
 3) Các dạng đề luyện tập: đóng vai các nhân vật trong truyện để kể chuyện.
 II/ Truyện Cổ tích
1) Khái niệm:
 Truyện Cổ tích là loại truyện dân gian kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quen thuộc như: nhân vật bất hạnh, mồ côi, em út, thông minh, ngốc nghếch, dũng sĩ, tài năng kì lạ,.......................................
Truyện có nhiều yếu tố tưởng tượng kì ảo.
Mục đích: truyện thể hiện quan niệm về đạo đức và lí tưởng trong cuộc sống; đó chính là ước mơ, niềm tin của nhân dân vào đạo đức và công bằng trong xã hội:
 THIỆN >< XẤU; 
 CÔNG BẰNG >< BẤT CÔNG;................
2) Nội dung các truyện đã học:
TÊN TRUYỆN	NỘI DUNG
1. “Thạch Sanh”
- Truyện thể hiện khát vọng của nhân dân về người anh hùng đấu tranh bảo vệ công lí, lật đổ áp bức bất công trong xã hội.
- Niềm tin vào chiến thắng cuối cùng của cái THIỆN đối với cái ÁC,.....
 Với quan niệm: Ở hiền thì gặp lành, ........ 
- Truyện kết thúc có hậu nhằm thể hiện công bằng xã hội và lí tưởng yêu hòa bình của nhân dân.
- Truyện có những yếu tố thần kì hấp dẫn nhằm thể hiện khát vọng đổi đời của những số phận bất hạnh nhưng hiền lành, lương thiện,... 
2. “Em bé thông minh”
- Truyện đề cao sự thông minh nhanh trí của kiểu nhân vật thông minh.
- Ngợi ca kinh nghiệm dân gian được đúc kết từ thực tế cuộc sống chứ không phải dập khuôn theo sách vở. Em bé tiêu biểu cho trí khôn dân gian đã đúc kết và vận dụng ngay vào thực tế cuộc sống.
- Việc thách đố xoay quanh những hình ảnh có sẵn trong thực tế: con trâu, đường cày, cây kim, sợi chỉ,......
- Khẳng định dù tài trí thông minh hơn người nhưng không làm mất đi vẻ hồn nhiên, ngây thơ của em bé.
- Truyện có ‎ý nghĩa hài hước, mua vui tạo tình huống bất ngờ, lí thú cho người đọc, người nghe thông qua lời đố và lời giải đố.
- Truyện khẳng định kinh nghiệm dân gian có ý ‎nghĩa sâu sắc trong đời sống.
3. “Cây bút thần”
Truyện được xây dựng trên trí tưởng tượng phong phú của nhân dân nhằm:
- Thể hiện quan niệm của nhân dân về công lí xã hội, giữa THIỆN và ÁC.
- Khẳng định tài năng của con người chỉ phục vụ cho chính nghĩa. Con người chỉ đạt được thành công khi có lòng kiên trì, chăm chỉ lao động và rèn luyện.
 Cây bút thần chính là yếu tố thần kì đặc sắc có ý ‎ nghĩa khẳng định:
- Nghệ thuật chân chính thuộc về nhân dân
- Nghệ thuật chân chính sẽ giúp con người nhận được những phần thưởng xứng đáng để làm nên khả năng kì diệu.
- Cây bút thần còn là vũ khí để bảo vệ công lí.
- Một con người bình thường cũng có thể đạt được những khả năng phi thường.
4. “ Ông lão đánh cá và con cá vàng”
(Tự học có hướng dẫn)
Truyện có những yếu tố tưởng tượng đặc sắc kết hợp với phép lặp lại tăng tiến tạo hấp dẫn cho truyện nhằm:
- Lên án những kẻ có lòng tham vô độ, lợi dụng quyền lực để bóc lột kẻ yếu sẽ có ngày bị trả giá; theo quan niệm: Có voi đòi tiên; tham thì thâm, .......
- Khẳng định hiền lành, tốt bụng nhưng không được nhu nhược để kẻ xấu lợi dụng. Đồng thời nhắc nhở chúng ta: khi bị áp bức bóc lột phải biết vùng dậy đấu tranh để bảo vệ quyền lợi của chính mình và bảo vệ công lí xã hội.
- Mượn hình ảnh Cá Vàng để đề cao ân nghĩa ở đời đó là biết ơn người có công với mình và phải biết coi trọng lời hứa theo quan niệm: Uống nước nhớ nguồn;....
3) Các dạng đề luyện tập: 
a) Đóng vai các nhân vật trong truyện cổ tích để kể chuyện.
b) Kể chuyện theo kết cục mới cho một truyện cổ tích đã học.
	III/ Truyện Ngụ ngôn.
1) Khái niệm:
 Truyện Ngụ ngôn là loại truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần, mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc chính con người để nói bóng gió, kín đáo chuyện con người.
 Mục đích: nhằm khuyên nhủ, răn dạy con người bài học nào đó trong cuộc sống.
2) Nội dung các truyện đã học;
 TÊN TRUYỆN
 NỘI DUNG
1. “Ếch ngồi đáy giếng”
Truyện có một số hình ảnh mang nghĩa tượng trưng: 
Ếch : là tượng trưng cho hình ảnh của con người.
Giếng : là tượng trưng cho môi trường sống hạn hẹp. 
Bầu trời : là tượng trưng cho môi trường sống rộng lớn.
==> Nhằm: - phê phán những kẻ hiểu biết nông cạn nhưng lại huênh hoang, kiêu ngạo tự cho mình là tài giỏi.
 - khuyên con người phải khiêm tôn học hỏi để mở rộng tầm hiểu biết cho mình, không nên chủ quan.
 - chủ quan, kiêu ngạo -> có khi phải trả giá bằng cả tính mạng. 
Truyện đã trở thành Thành ngữ trong cuộc sống.
2. “Thầy bói xem voi”
Truyện lấy việc xem voi của 5 thầy bói nhằm:
- Đưa ra bài học về nhận thức của con người khi đánh giá về sự vật, hiện tượng trong cuộc sống.
- Khuyên con người là: mọi sự vật, hiện tượng trong cuộc sống đều bao gồm nhiều mặt, nhiều khía cạnh ->
=> muốn hiểu biết hết về chúng thì phải đánh giá chúng một cách toàn diện, không nên nhìn nhận một cách chủ quan, phiến diện để tránh gây ra hậu quả đáng tiếc như 5 thầy bói. 
Truyện đã trở thành Thành ngữ trong cuộc sống.
3. “Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng”
(Tự học có hướng dẫn)
 Truyện được xây dựng bằng trí tưởng tượng phong phú của dân gian và sử dụng nghệ thuật nhân hóa hết sức độc đáo: các nhân vật trong truyện là những bộ phận trên cơ thể con người nhằm: giáo dục con người trong cuộc sống phải có tinh thần đoàn kết, yêu thương giúp đỡ lẫn nhau, cùng nhau hợp tác trên cơ sở tôn trọng sức lao động của nhau, không nên suy bì tị nạnh sẽ làm cho tập thể bị suy yếu. 
 Bởi trong cuộc sống mỗi cá nhân không thể tách rời khỏi tập thể. Sống phải dựa theo quan niệm: Mỗi người vì mọi người
 Mỗi người vì một người.
3) Luyện tập: 
- Đóng vai nhân vât ngụ ngôn để kể chuyện
- Hiểu biết của học sinh về 2 thành ngữ: 
	“Ếch ngồi đáy giếng coi trời bằng vung”
	“ Thầy bói xem voi”
- Hiểu biết của học sinh về câu nói:
	“ Đoàn kết là sức mạnh vô địch”
	IV/ Truyện cười:
1) Khái niệm:
 Truyện cười là loại truyện kể về những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống.
 Mục đích: tạo tiếng cười mua vui hoặc phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội.
2) Nội dung các truyện đã học:
 TÊN TRUYỆN
 NỘI DUNG
1. “Treo biển”
 Truyện tạo tiếng cười nhẹ nhàng mà thâm thúy, phê phán cách làm việc không suy nghĩ. 
 Truyện khuyên con người khi làm việc phải suy xét, có chủ kiến của riêng mình. Không nên vội vàng hành động ai bảo sao nghe vậy sẽ làm mất đi chủ kiến của mình -> dễ dẫn đến sai lầm.
2. “Lợn cưới, áo mới”
(Tự học có hướng dẫn)
 Truyện tạo tiếng cười mỉa mai, châm biếm những người có tính hay khoe đến mức lố bịch.
 Khoe khoang cũng là một tính xấu khá phổ biến trong xã hội. nó mang tính lố bịch, ngược đời, trái với quy luật tự nhiên.
=> Người có tính khoe thường thể hiện ở: hành động, cử chỉ, lời nói, tự biến mình thành trò cười cho mọi người xung quanh.
è Truyện khuyên chúng ta nên tế nhị, khiêm tốn trong cuộc sống.
Thực hành: 
Cho học sinh đóng vai 2 nhân vật trong truyện “Lợn cưới, áo mới”
B. VĂN HỌC TRUNG ĐẠI
1) Khái niệm:
 Truyện Trung đại là truyện thuộc thể loại văn xuôi chữ Hán (được tính từ thế kỉ X đến cuối thế kỉ XIX). Truyện ra đời với nội dung phong phú và thường mang tính chất giáo huấn, có cách viết không giống hẳn với truyện hiện đại.
	Có loại truyện hư cấu -> có nghĩa là tưởng tượng nghệ thuật.
	Có loại truyện gần với kí -> có nghĩa là ghi chép lại sự việc.
	Có loại truyện gần với sử -> có nghĩa là ghi chép chuyện có thật.
 Đặc điểm: 
- Cốt truyện đơn giản.
- Nhân vật thường được miêu tả qua ngôn ngữ trực tiếp của người kể chuyện, qua hành động và ngôn nữ đối thoại của nhân vật
 Riêng truyện “Mẹ hiền dạy con” ( trích trong: Liệt nữ truyện) của Trung Quốc ra đời trước thế kỉ X nhưng cũng tạm xếp vào cụm bài gọi là truyện trung đại vì có cách viết giống với truyện ở thời kì trung đại.
2) Nội dung các truyện đã học:
 TÊN TRUYỆN
 NỘI DUNG
1. “Con hổ có nghĩa”
(Tự học có hướng dẫn)
 Tru ...  bÞ x©m l­îc trong khi Giãng ®· ba tuæi vÉn ch­a nãi, ch­a c­êi, ®Æt ®©u n»m ®Êy; ng¹c nhiªn, xóc ®éng khi Giãng cÊt tiÕng nãi ®Çu tiªn lµ ®ßi ®i giÕt giÆc...).
- H×nh thøc: kÓ ë ng«i thø nhÊt, thªm ®èi tho¹i. 
§Ò 5. KÓ l¹i mét kû niÖm ®¸ng nhí thêi th¬ Êu cña m×nh.
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: kÓ chuyÖn ®êi th­êng. 
- Néi dung: 
+ §ã ph¶i lµ mét kû niÖm ®Ó l¹i trong t©m hån em nh÷ng Ên t­îng s©u s¾c, khã phai mê (cã thÓ lµ kû niÖm víi mét ng­êi th©n; kû niÖm víi b¹n bÌ, thÇy c«; kû niÖm vÒ mét chuyÕn ®i...).
+ KÓ l¹i diÔn biÕn kû niÖm Êy mét c¸ch hîp lý, c¸c sù viÖc liªn kÕt chÆt chÏ. C©u chuyÖn ®Ó l¹i trong t©m hån em mét bµi häc, mét c¶m xóc s©u l¾ng... 
- H×nh thøc: Dïng lêi kÓ ng«i thø nhÊt.
§Ò 6. KÓ l¹i chuyÖn m×nh (hoÆc mét b¹n) tõng m¾c lçi.
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: kÓ chuyÖn ®êi th­êng
- Néi dung: kÓ vÒ mét lÇn em m¾c lçi (kh«ng nghe lêi «ng bµ, cha mÑ, thÇy c«...; mét viÖc lµm thiÕu trung thùc...) lµm cha mÑ (hoÆc thÇy, c«...) phiÒn lßng, b¶n th©n em rÊt ©n hËn. C¸c chi tiÕt trong truyÖn cÇn hîp lý, ch©n thùc. 
- H×nh thøc: KÓ ë ng«i thø nhÊt, lêi kÓ ph¶i thÓ hiÖn ®­îc th¸i ®é, c¶m xóc cña b¶n th©n. 
§Ò 7. H·y kÓ chuyÖn vÒ gia ®×nh em vµo mét chiÒu thø b¶y. 
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: kÓ chuyÖn ®êi th­êng
- Néi dung: KÓ, t¸i hiÖn ®­îc kh«ng khÝ, quang c¶nh Êm cóng, h¹nh phóc... trong gia ®×nh em vµo chiÒu thø b¶y (vÝ dô: lêi hái han tr×u mÕn cña «ng bµ, cö chØ yªu th­¬ng cña cha mÑ, sù quan t©m lÉn nhau cña nh÷ng thµnh viªn trong gia ®×nh...). 
- H×nh thøc: KÓ kÕt hîp víi miªu t¶ (¸nh m¾t, nô c­êi, cö chØ ©u yÕm...), béc lé c¶m xóc cña em vÒ quang c¶nh Êy. 
§Ò 8. H·y t­ëng t­îng vµ kÓ l¹i cuéc trß chuyÖn, t©m sù gi÷a c¸c ®å dïng häc tËp. 
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: kÓ chuyÖn t­ëng t­îng, nh©n vËt lµ ®å vËt.
- Néi dung: T­ëng t­îng t×nh huèng nghe ®­îc cuéc trß chuyÖn mét c¸ch hîp lý (VÝ dô: do cÈu th¶ lµm mÊt mét ®å dïng häc tËp ph¶i ®i t×m hoÆc ®ªm khuya nghe thÊy tiÕng nh÷ng ®å dïng than thë, t©m sù v× bÊt b×nh tr­íc tÝnh nghÞch ngîm, cÈu th¶ cña c«, cËu chñ...). KÓ diÔn biÕn cuéc trß chuyÖn ®Ó to¸t lªn khÐo lÐo ý nghÜa gi¸o dôc ®èi víi häc sinh. Khi kÓ diÔn biÕn cÇn râ hai sù viÖc: lóc ®Çu c¸c ®å dïng míi ®­îc mua vÒ vµ sau ®ã c¸c ®å dïng bÞ ®èi xö kh«ng tèt nh­ thÕ nµo...
- H×nh thøc: Sö dông nghÖ thuËt nh©n hãa, viÕt c¸c ®o¹n, c©u ®èi tho¹i mét c¸ch sinh ®éng.
§Ò 9. Trong buæi lÔ ®¨ng quang, Lang Liªu ®· kÓ cho mäi ng­êi nghe vÒ sù ra ®êi cña hai lo¹i b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy. H·y ghi l¹i lêi kÓ Êy. 
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: ®ãng vai mét nh©n vËt kÓ l¹i chuyÖn.
- Néi dung: kÓ l¹i ®Çy ®ñ c¸c sù viÖc, chi tiÕt chÝnh cña truyÖn: Vua cha chän ng­êi nèi ng«i, ®­îc thÇn b¸o méng, lµm b¸nh, ®­îc nèi ng«i, tôc lµm b¸nh ngµy TÕt. C¸c sù viÖc, chi tiÕt cÇn lµm râ ý nghÜa ®Ò cao lao ®éng s¸ng t¹o, nghÒ n«ng trång lóa.
- H×nh thøc: Dïng ng«i kÓ thø nhÊt. Thø tù kÓ ng­îc b¾t ®Çu tõ sù viÖc cuèi. Lêi kÓ cã c¶m xóc, gîi kh«ng khÝ thêi x­a, dïng tõ phï hîp.
§Ò 10. T­ëng t­îng cuéc thi cña c¸c loµi hoa vµ trong vai mét loµi hoa, em hÉy kÓ l¹i cuéc thi ®ã. 
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: KÓ chuyÖn t­ëng t­îng.
- Néi dung: Giíi thiÖu cuéc thi (t×nh huèng më cuéc thi hîp lý). DiÔn biÕn cuéc thi kÓ lÇn l­ît c¸c sù viÖc, mçi sù viÖc kÓ vÒ phÇn thi cña mét nh©n vËt. Qua cuéc thi cÇn thÓ hiÖn râ ý nghÜa: quan niÖm vÒ vÎ ®Ñp toµn diÖn.
- H×nh thøc: Sö dông ng«i kÓ thø nhÊt - nghÖ thuËt nh©n hãa, ®an xen t¶ vÎ ®Ñp riªng c¸c loµi hoa. Lêi kÓ giµu h×nh ¶nh vµ c¶m xóc.
§Ò 11. KÓ l¹i t©m sù cña c©y bµng (hoÆc c©y ph­îng) non bÞ lò trÎ bÎ cµnh l¸. 
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: KÓ chuyÖn t­ëng t­îng.
- Néi dung: Ghi l¹i nh÷ng lêi t©m sù cña mét c©y bµng non (hoÆc c©y ph­îng) trong mét t×nh huèng cô thÓ: bÞ lò trÎ bÎ g·y cµnh rông l¸. Néi dung lêi kÓ cÇn chó ý t­ëng t­îng nh÷ng chi tiÕt cã ý nghÜa, biÓu hiÖn t©m tr¹ng ®au ®ín, xãt xa... Qua c©u chuyÖn, ng­êi ®äc rót ra ®­îc bµi häc nµo ®ã vÒ ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng.
- H×nh thøc: Cã thÓ dïng ng«i kÓ thø nhÊt - nh©n vËt trung t©m lµ c©y bµng non ®Ó kÓ. NghÖ thuËt nh©n hãa ®­îc sö dông s¸ng t¹o, hîp lý.
§Ò 12. T­ëng t­îng vµ kÓ l¹i c©u chuyÖn m­êi n¨m sau khi vÒ th¨m tr­êng cò.
*Yªu cÇu
- D¹ng kÓ chuyÖn t­ëng t­îng vÒ t­¬ng lai.
- Néi dung: T­ëng t­îng chuyÕn vÒ th¨m ng«i tr­êng em ®ang häc hiÖn t¹i vµo 10 n¨m sau, thÓ hiÖn ®­îc t×nh c¶m g¾n bã víi m¸i tr­êng, thÇy c«, b¹n bÌ. Néi dung kÓ cÇn cã nh÷ng sù viÖc, chi tiÕt hîp lý, c¶m ®éng, bÊt ngê: gÆp l¹i thÇy, c« gi¸o cò, gÆp l¹i b¹n bÌ cïng líp, quang c¶nh tr­êng víi nh÷ng ®æi thay...
- H×nh thøc: Dïng ng«i kÓ thø nhÊt.
§Ò 13. T­ëng t­îng vµ kÓ l¹i chuyÖn cæ tÝch Sä Dõa theo mét kÕt thóc míi. 
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: KÓ chuyÖn t­ëng t­îng. 
- Néi dung:
+ Nªn kÓ theo m¹ch ph¸t triÓn cña truyÖn cæ d©n gian. Tuy khi kÓ cã sù s¸ng t¹o nh­ng néi dung vÉn ph¶i b¶o ®¶m trung thµnh víi nh÷ng ý chÝnh cña nguyªn b¶n. 
+ Thªm bít mét sè chi tiÕt cho phï hîp víi néi dung chuyÖn kÓ. 
+ Bµi lµm ph¶i ®¶m b¶o mµu s¾c vµ kh«ng khÝ cña truyÖn d©n gian. 
+ PhÇn kÕt truyÖn kh«ng theo nguyªn b¶n, ë ®©y ®­a ra mét kÕt côc míi, kÕt côc nµy cã liªn kÕt vµ b¸m theo m¹ch truyÖn. 
- H×nh thøc: Võa kÓ võa cã thÓ nªu c¶m nghÜ cña b¶n th©n vÒ c©u chuyÖn. 
§Ò 14. Em ®· ®­îc häc rÊt nhiÒu c« gi¸o vµ cã nh÷ng kû niÖm s©u s¾c, h·y kÓ l¹i mét trong nh÷ng kû niÖm ®ã. 
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: kÓ chuyÖn vÒ mét nh©n vËt 
- Néi dung:
+ Giíi thiÖu c« gi¸o tõng d¹y, cã Ên t­îng vµ nhiÒu kû niÖm. Chó ý lµ c« gi¸o TiÓu häc (v× ng­êi kÓ ®ang häc líp 6). 
+ Trong sè rÊt nhiÒu kû niÖm, nªn chän kû niÖm ®¸ng nhí nhÊt (§ã lµ kû niÖm g×? X¶y ra khi nµo? X¶y ra nh­ thÕ nµo? V× sao l¹i x¶y ra viÖc ®ã? KÕt thóc Êy nh­ thÕ nµo?
+ Em suy nghÜ g× vÒ kû niÖm ®ã (viÖc lµm ®èi víi c« vµ thÊy ®­îc nh÷ng g× c« ®· lµm cho m×nh). 
- H×nh thøc: KÓ theo ng«i thø nhÊt, kÓ xen béc lé t×nh c¶m.
§Ò 15. Em h·y kÓ vÒ mét chuyÕn vÒ th¨m quª néi hoÆc quª ngo¹i. 
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: v¨n kÓ chuyÖn (kÕt hîp miªu t¶). 
- Néi dung: 
+ Tr×nh bµy thêi gian, kh«ng gian: quª ë ®©u, ®­êng vÒ thÕ nµo, vÒ th¨m khi nµo?
+ Miªu t¶ nh÷ng nÐt c¬ b¶n nhÊt vÒ phong c¶nh lµng quª (c©y ®a, bÕn n­íc...). 
+ Nh÷ng kØ niÖm th©n thuéc tõ thuë nhá, nh÷ng Ên t­îng s©u s¾c. 
+ Xóc c¶m khi vÒ quª còng nh­ khi chia tay. 
+ T×nh c¶m s©u nÆng ®èi víi quª h­¬ng. 
- H×nh thøc: KÓ theo ng«i thø nhÊt, kÓ xen béc lé c¶m xóc.
§Ò 16. Nh©n dÞp cïng bè mÑ ®i tham quan em ®· ®­îc lµm quen víi mét ng­êi b¹n míi. Dï cuéc gÆp gì thËt ng¾n ngñi nh­ng t×nh b¹n Êy vÉn lµ mét kû niÖm khã phai. Em h·y kÓ l¹i.
*Yªu cÇu
KÓ l¹i cuéc gÆp gì ng¾n ngñi (trong chuyÕn du lÞch) víi mét ng­êi b¹n nh­ng ®· ®Ó l¹i trong em kû niÖm khã phai. 
*Néi dung:
- C©u chuyÖn ®­îc kÓ ph¶i s¾p xÕp theo mét tr×nh tù hîp lý tù nhiªn. ViÖc lµm quen diÔn ra thËt Ên t­îng, võa bÊt ngê võa l«gÝc, phï hîp víi hoµn c¶nh, m¹ch truyÖn, tr¸nh g­îng Ðp. 
- C©u chuyÖn kÓ ®ßi hái sù s¸ng t¹o, cã kÞch tÝnh, hÊp dÉn l«i cuèn cã ®é l¾ng, cã d­ ©m cña t×nh b¹n ®Ñp, hån nhiªn, trong s¸ng, nh©n ¸i. 
- Miªu t¶ s¬ qua vÒ h×nh d¸ng, chó träng vÒ hoµn c¶nh, tÝnh t×nh... cña b¹n. §iÒu quan träng võa lµ ph¶i thÓ hiÖn ®­îc t×nh c¶m cña m×nh ®èi víi b¹n vµ t×nh c¶m cña hai ng­êi víi nhau. 
- Nªu bËt ®­îc ý nghÜa nh©n v¨n trong c©u chuyÖn kÓ. 
*H×nh thøc: 
KÓ theo ng«i thø nhÊt.
§Ò 17. KÓ vÒ mét thÇy (c«) gi¸o kÝnh yªu nhÊt cña em.
*Yªu cÇu
Nªu ®­îc t×nh c¶m víi thÇy (c«) gi¸o mµ ng­êi viÕt yªu kÝnh nhÊt.
*Néi dung
- Giíi thiÖu ng­êi thÇy (c«) gi¸o d¹y m×nh. 
- Miªu t¶ d¸ng qua d¸ng vãc, ¨n mÆc... ®Æc biÖt lµ nh÷ng chi tiÕt liªn quan ®Õn tÝnh c¸ch, phÈm chÊt... cña thÇy (c«) gi¸o. 
- DÉn d¾t chuyÖn hîp lý, l«gÝc, phï hîp víi tÝnh c¸ch nh©n vËt, cÇn cã chi tiÕt bÊt ngê, thó vÞ cã søc l«i cuèn ng­êi ®äc. 
- ThÇy (c«) gi¸o cã ý nghÜa víi tuæi th¬ cña ng­êi viÕt nh­ thÕ nµo?
*H×nh thøc:
KÓ theo ng«i thø nhÊt. Giäng kÓ thÓ hiÖn c¶m xóc tr©n träng, gÇn gòi, th©n th­¬ng ®èi víi thÇy (c«) gi¸o. 
§Ò 18. Trong vai «ng L·o, c¸ vµng hoÆc mô vî h·y kÓ l¹i chuyÖn ¤ng l·o ®¸nh c¸ vµ con c¸ vµng.
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: ®ãng vai nh©n vËt kÓ l¹i truyÖn.
*Néi dung
KÓ l¹i ®Çy ®ñ c¸c sù viÖc chÝnh cña c©u chuyÖn. 
Gi¶ sö trong vai mô vî, cÇn thÓ hiÖn t©m tr¹ng ¨n n¨n, hèi lçi cña nh©n vËt mô vî - bµi häc rót ra tõ thãi tham lam, béi b¹c.
*H×nh thøc
Dïng ng«i thø nhÊt kÓ l¹i. Lêi kÓ cÇn cã c¶m xóc, giµu h×nh ¶nh.
PHẦN TIẾNG VIỆT
I/ Lí thuyết:
1) Cấu tạo từ tiếng Việt: 
CẤU TẠO TỪ
Từ đơn:
Là từ gồm một tiếng có nghĩa
Vd: bàn, ghế, sách, vở,
Từ phức:
Là từ gồm hai tiếng trở nên
Từ ghép:
Là từ được tạo bởi giữa các tiếng ghép có quan hệ với nhau về nghĩa.
Vd: quần áo, sách vở,..
Từ láy:
Là từ được tạo bởi giữa các tiếng có quan hệ láy âm với nhau.
Vd: xanh xanh, đo đỏ,..
2) Nghĩa của từ: 
Nghĩa gốc: là nghĩa xuất hiện từ đầu, làm cơ sở để hình thành các nghĩa khác.
Vd: ăn cơm,.. -> hoạt động đưa thức ăn vào miệng
 Chân, tay,-> bộ phận cơ thể
Nghĩa chuyển: là nghĩa được hình thành trên cơ sở nghĩa gôc.
Vd: ăn bám, ăn bớt,
 Chân bàn, chân tường, tay súng, tay nghề, 
Nghĩa của từ
là nội dung mà 
từ biểu thị trong
 ngôn ngữ
3) Phân loại từ theo nguồn gốc tiếng Việt:
Nguồn gốc tiếng Việt có 2 lớp từ:
Từ thuần Việt:
Là từ do cha ông ta sáng tạo ra.
Vd: ông, bà, bố, mẹ, ..
Từ mượn:
Là từ do các ngôn ngữ khác nhập vào
Từ mượn tiếng Hán.
Từ mượn các ngôn ngữ khác có nguồn gốc Ấn âu
Vd: 
- tiếng Anh: In-tơ-nét,
- tiếng Nga: Xô Viết,
-tiếng Pháp(các bộ phận xe đạp)
Từ gốc Hán:
Vd: nhất, nhị, tam, tứ, ngũ, lục,
Từ Hán Việt:
Vd: Giang sơn, sơn hà, Thiên thư,.
4) Lỗi dùng từ:
Những lỗi thường mắc khi dùng từ là:
Lặp từ
Lẫn lộn các từ gần âm
Dùng từ không đúng nghĩa
5) Từ loại và cụm từ trong tiếng Việt:
Từ loại và cụm từ gồm có:
Danh từ
Là những từ dùng để chỉ người,vật, hiện tượng, khái niệm...
Động từ
Là những từ chỉ hành động, trạng thái của sự vật
Tính từ
Là những từ chỉ đặc điểm, tính chất của sự vật, hành động, trạng thái
Số từ
Là những từ chỉ số lượng và số thứ tự của sự vật.
 Khi biểu thị số lượng đứng trước danh từ.
Biểu thị stt đứng sau dt
Lượng từ
Là những từ chỉ lượng ít, nhiều của sự vật
Chỉ từ
Là những từ dùng để trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian
Cụm danh từ
Là tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành
Cấu tạo:
 PT TT PS
Ba con trâu ấy
Những con gà mái ấy
Cụm động từ
Là tổ hợp từ do động từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành
Cấu tạo:
 PT TT PS
Đang học ở nhà
Vẫn .......... ..........
Không .......... .......... 
Hãy .......... .......... 
Cụm tính từ
Cấu tạo:
 PT TT PS
Vẫn còn xanh lắm
Không .......... ..........