Bồi dưỡng Ngữ văn 6 (chuẩn)

Bồi dưỡng Ngữ văn 6 : ***---****---****---***
 Buổi 1: Những điều nªn nhớ ,những điều cần tr¸nh
Những điều nên nhớ:
Nên đọc thật kỹ đề bài trước khi làm
Nên viết vào giấy nháp, đẽo gọt câu cú, ý tưởng rồi hãy viết vào bài chính thức
 Nên viết cho rõ nét,trình bày sạch sẽ
Phải viết hoa các chữ quy định như :
- Các địa danh ,tên tác giả, tác phẩm
- Đầu đoạn văn viết hoa và lïi vào một ô 
Nên đọc lại bài viết và sửa chữa những sai phạm nếu có trước khi nộp bài
Những điều nên tránh:
1.Tránh sai phạm nhiều lỗi chính tả
2. Tránh viết chữ số bừa bãi
3.Tránh dùng hai ba màu mực trong một bài viết
4. Tránh tẩy xoá gạch bỏ nhiều
5. Tránh viết lan man nhớ đâu viết đó, tránh viết câu quá dài, câu dài dễ bị sai ngữ pháp, hoặc lộn xộn ý tưởng lập luận không chặt chẽ
 Phương pháp dạy Làm văn Viết
 Ở lớp 6: A. Văn tự sự
 1. Bài văn kể chuyện có thật
 2. Tóm tắt một văn bản tự sự
 3.Kể chuyện sáng tạo
 B. Văn miªu tả:
 4. Văn tả cảnh,
 5. Văn tả người
 6. Miêu tả sáng tạo + kể chuyện
Mét Sè biÖn ph¸p tu tõ c¬ b¶n
. Mét sè biÖn ph¸p tu tõ c¬ b¶n
 Khi häc th¬ v¨n chóng ta ph¶i n¾m ch¾c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ mét sè biªn ph¸p tu tõ ®Ó ph¸t hiÖn vµ cÊt nghÜa ®îc c¸i hay riªng cña c©u v¨n c©u th¬ . Khi ph©n tÝch th¬ v¨n;chóng ta kh«ng nh÷ng kh«ng chira ®îc t¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p tu tõ g× mµ ph¶i cßn nªu bËt ®îc t¸c dông nghÖ thuËt cña nã trong v¨n c¶nh.
 Ph¹m vi tu tõ häc rÊt réng lín. , ë ®©y chØ lu ý chän läc mét sè biÖn ph¸p tu tõ ng÷ nghÜa vµ biÖn ph¸p tu tõ có ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¶m thô vµ b×nh gi¶ng th¬
So s¸nh: Lµ ®èi chiÕu hai sù vËt,sù viÖc kh¸c nhaumµ l¹i cã mét nÐt nµo gièng nhau, ®Ó t¹o nªn mét h×nh ¶nh cô thÓ ,hµm sóc .Muèn so ns¸nh ph¶i sö dông tõ ng÷ b¾c cÇu: nh, tùa,nh,lµ...
Trªn c¬ sá tõ b¾c cÇu,ta ph¸t hiện ra tu từ so s¸nh.
VÝ dô: Trong nh tiÕng h¹c bay qua.
 §ôc nh tiÕng suèi míi sa nöa vêi
 ( TruyÖn KiÒu)
 TiÕng suèi trong nh tiÕng h¸t xa.
 ( C¶nh khuya)
 Th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n
 (Ca dao)
 Quª h¬ng lµ chïm khÕ ngät.
 Quª h¬ng lµ ®êng ®i häc 
 Quª h¬ng lµ con ®ß nhá
 ( §ç Trung Qu©n)
Èn dô: ¢ n dô lµ c¸ch so s¸nh ngÇm,trong ®ã Èn ®i vËt ®îc so s¸nh mµ chØ nªu h×nh ¶nh so s¸nh hoÆc kh«ng sö dông b¾c cÇu .¢n dô vµ so s¸nh vÒ b¶n chÊt gièng nhau,nhng vÒ s¾c th¸i ý nghÜa vµ biÓu c¶m cã cÊp ®é kh¸c nhau.¢n dô hµm sóc h¬n, bãng bÈy h¬n trong c¸ch diÔn ®¹t
 - So S¸nh:A nh B : MÆt ®Ñp nh hoa, da tr¾ng nh phÊn
 _ ¢n dô :(...) -> lÆn léi th©n cß khi qu·ng v¾ng
 (Th¬ng vî)
 “MÆt ®Ñp nh hoa, da tr¾ng nh phÊn” -> Ph¶i sö dông “Nh’’ ®Ó b¾c cÇut¹o nªn hai h×nh ¶nh so s¸nh miªu t¶,”MÆt ®Ñp, da tr¾ng”
 MÆt hoa da phÊn -> c¸ch viÕt hµm sóc h¬n,s¾c th¸i ý nghÜa réng lín h¬n t¹o ra nhiÒu liªn tëng
ChØ cã thuyÒn míi hiÓu
BiÓn mªnh m«ng nhêng nµo
 ChØ cã biÓn míi biÕt
 ThuyÒn ®i ®©u vÒ ®©u
( ThuyÒn vµ biÓn –Xu©n Quúnh)
 Sai nha bçng thÊy bèn bÒ x«n xao
 Ngêi n¸ch thíc, kÎ tay ®ao
 §Çu tr©u mÆt ngùa µo µo nh s«i
 ( TruyÖn KiÒu)
III.Nh©n ho¸: Nh©n ho¸ lµ sù diÔn ®¹t b»ng c¸ch biÕn c¸c vËt kh«ng ph¶i lµ ngêi thµnh nh÷ng vËt mang tÝnh nh con ngêi 
 BiÕt dïng phÐp nh©n ho¸ hîp lý sÏ t¹o cho ngo¹i vËt ngo¹i c¶nh mang hån ngêi ,t×nh ngêi, tÝnh biÓu c¶m cña v¨n th¬ trë nªn ®Ëm ®µ s©u s¾c
 Kh¨n th¬ng nhí ai 
 Kh¨n r¬i xuèng ®Êt
 Kh¨n th¬ng nhí ai
 Kh¨n v¾t trªn vai
 Kh¨n th¬ng nhí ai
Kh¨n chïi níc m¾t
 §Ìn th¬ng nhí ai
Mµ ®Ìn kh«ng t¾t
 M¾t th¬ng nhí ai
 M¾t nghñ kh«ng yªn
 §ªm qua em nh÷ng lo phiÒn
 Lo v× mét nçi cha yªn mäi bÒ
 (Ca dao)
 ViÖt Nam ¤i Tæ quèc th¬ng yªu!
 Trong khæ ®au Ngêi ®Ñp h¬n nhiÒu,
 Nh bµ mÑ sím chiÒu g¸nh nÆng
 NhÉn n¹i nu«i con, suèt ®êi im lÆng...
IV .Ho¸n dô: Lµ phÐp tu tõ trong ®ã ngêi ta dïng h×nh ¶nh mang ý nghÜa nµy ®Ó diÔn ®¹t thay cho mét ý kh¸c cã quan hÖ liªn tëng
 Hìi nh÷ng tr¸i tim kh«ng thÓ chÕt
 Chóng t«i ®i theo vÕt c¸c anh
 Nh÷ng hån trÇn phó v« danh
S«ng xanh biÓn c¶ c©y xanh nói ngµn
 ( Tè H÷u)
 V× sao tr¸i ®Êt nÆng ©n t×nh 
 Nh¾c m·i tªn ngêi Hå ChÝ Minh
 ( Tè H÷u)
 ¸o chµm ®a buæi ph©nly
 CÇm tay nhau biÕt nãi g× h«m nay
 ( Tè H÷u) 
V.§iÖp ng÷: Lµ mét tõ ,mét ng÷ ®îc nh¾c l¹i nhiÒu lÇn nh»m môc ®Ých nhÊn m¹nh ý,ý më réng,g©y Ên tîng m¹nh hoÆc gîi ra nh÷ng c¶m xñc trong lßng ngêi ®äc ngêi nghe. §iÖp ng÷ cßn gäi lµ “lÆp’’ nhng lÆp cã nghÖ thuËt .Trong th¬, ®iÖp ng÷ t¹o nªn ©m ®iÖu , tÝnh nh¹c cña c©u th¬,®o¹n th¬
 Ngßi ta ®i cÊy lÊy c«ng
 T«i nay ®i cÊy cßn tr«ng nhiÒu bÒ
 Tr«ng trêi tr«ng ®Êt tr«ng m©y,
 Tr«ng ma, tr«ng n¾ng, tr«ng ngµy tr«ng ®ªm
Tr«ng cho ch©n cøng ®¸ mÒm 
Trêi ªm, biÓn lÆng míi yªn tÊm lßng
 (Ca dao)
VI .LiÖt kª:
Lµ biÖn ph¸p s¾p ®Æt nhiÒu tõ hay côm tõ, theo quan hÖ ®¼ng lËp ( cïng gi÷ mét chøc vô ng÷ ph¸p) ®Ó diÔn t¶ ®Çy ®ñ h¬n nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau cña mét ý tëng mét t×nh c¶m
 Tre gi÷ lµng gi÷ níc, gi÷ m¸i nhà tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn.
 ¬ bÕn nµy cã chî cã cöa hµng mËu dÞch cã phè ,cã trêng 
(C« t« -NguyÔn Tu©n)
C©u1: 
“Giêi chím hÌ. C©y cèi um tïm.C¶ lµng th¬m.C©y hoa lan në tr¾ng xo¸. Hoa dÎ tõng chïm m¶nh dÎ. Hoa mãng r«ng bô bÉm th¬m nh mïi mÝt chÝn ë gãc vên «ng tuyªn.Ong vµng ,ong vß vÏ,ong mËt ®¸nh lén nhau,®Ó hót mËt ë hoa.Chóng ®uæi c¶ bím. Bím hiÒn lµnh bá chç lao xao. Tõng ®oµn kÐo nhau lÆng lÏ bay ®i
§o¹n v¨n trªn cña nhµ v¨n nµo?
 NguyÔn Tr·i, T« Hoµi, Duy Kh¸n, Vâ Qu¶ng, ThÐp Míi?
§o¹n v¨n ®ã thuéc lo¹i v¨n b¶n nµo? Miªu t¶, Tù Sù?
 C©u 2: Sau khi häc xong bµi “”C©y tre ViÖt nam ‘’ cña ThÐp Míi em ghi nhí s©u s¾c nh÷ng ®iÒu g×?Gi÷a v¨n b¶n nµy víi danh tõ “Tre ViÖt nam” cña NguyÔn Duy mµ em ®îc ®äc thªm cã g× gièng vµ kh¸c nhau c¬ b¶n?
 C©u 3: Em ®· chuyÓn ®æi danh tõ “Ma” cña TrÇn §¨ng Khoa thµnh bµi v¨n xu«i t¶ c¶nh c¬n ma rµo
 §¸p ¸n:
 1/ a.Cña nhµ v¨n Duy Kh¸n
 b, Thuéc v¨n b¶n miªu t¶
 c.X¸c ®Þnh ®óng ®ñ phÐp tu tõ
 - So s¸nh: Th¬m nh mïi mÝt chÝn
 - Nh©n ho¸: ong bím mµ biÕt ®¸nh lén nhau ®uæi,hiÒn lµnh, bá chç ,rñ nhau
Ho¸n dô: C¶ lµng Th¬m
 Nãi râ diÔn ®¹t c¸i hay cña 3 phÐp tu tõ
Lµm cho ®o¹n v¨n miªu t¶ thªm gîi h×nh
Thªm sinh ®éng ,cµng gÇn gòi th©n th¬ng víi con ngêi h¬n . ghi nhí s©u s¾c 2 ®iÒu sgk NgVăn6 t2 trang 100
2. Chỉ đúng,diễn tả việc diễn tả hay sự giống và khác nhau cỏ bản của cây tre. Đó cũng có phẩm chất cao quý của con người của đất nước( Của cây tre) dân tộc Việt Nam văn hiến
 Cây tre Việt Nam là văn xu«i giàu chất thơ,danh từ (Tre việt Nam) là thơ đằm sâu
 **********************
 Buæi 3: V¨n miªu t¶
V¨n miªu t¶
 Lµ lo¹i v¨n gióp ngêi ®äc h×nh dung ra ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt næi bËt cña mét sù viÖc , s vËt con ngi\êi, phong c¶nh ... lµm cho nh÷ng c¸i ®ã hiÖn lªn tríc m¾t ngêi ®äc .Qua v¨n miªu t¶ , ngêi ®äc kh«ng chØ c¶m nhËn ®îc vÎ bÒ ngoµi ( mµu s¾c ,h×nh d¸ng, kÝch thíc, tr¹ng th¸i...) mµ cßn biÓu hiÖn râ ®îc b¶n chÊt bªn trong cña ®èi tîng sù vËt
 Tr×nh tù trong v¨n miªu t¶ thùc ra rÊt linh ho¹t .Lùa chén tr×nh tù nµo lµ tuú thuéc vµo ®èi tîng ®îc miªu t¶ hoÆc ®iÓm nh×n cña ngêi t¶ .Tuy vËy ,vÉn cã thÓ quy vÒ mét sè tr×nh tù thêng dïng nh 
 §Ò ra:
 C©u1: Em h·y x¸c ®Þnh c¸c phÐp so s¸nh, nh©n ho¸, ®iÖp ng÷ vµ t¸c dông cña chóng trong ®o¹n th¬ sau: 
 L¸ c©y lµm l¸ phæi
 Còng hÝt vµo thë ra
Cµnh c©y thêng vÉy gäi
 Nh tay ngêi chóng ta
 Khi vui c©y në hoa
 Khi buån c©y hÐo l¸
 Ai bÎ cµnh vÆt hoa
 Nhùa tu«n nh ma sa”.
 ( Xu©n Töu) 
 C©u 2: H·y nhËn xÐt ®o¹n v¨n miªu t¶ sau : “Hoa mËn võa tµn th× mïa xu©n ®Õn.BÇu trêi ngµy cµng thªm xanh.N¾ng vµng ngµy cµng rùc rì .Vên c©y l¹i ®©m chåi n¶y léc .Råi vên c©y ra hoa .Hoa bëi nång nµn .Hoa nh·n ngßn ngät .Hoa cau tho¶ng qua. Vên c©y l¹i ®Çy tiÕng chim bay nh¶y . Nh÷ng thÝm chÝch choÌ nhanh nh¶u .Nh÷ng chó Khíu l¾m ®iÒu . Nh÷ng anh chµo mµo ®ám d¸ng . Nh÷ng b¸c cu g¸y trÇm ng©m....”
 §¸p ¸n:
 1/ 3 phÐp: 
+ So s¸nh : L¸ c©y- l¸ phæi
 Cµnh c©y nh tay ngêi
 Nhùa tu«n nh ma r¬i
+ Nh©n ho¸ :
 L¸ c©y hÝt thë
 Cµnh c©y vÉy gäi 
 C©y vui buån
+ §iÖp tõ:
 L¸, c©y, hoa, khi 
+ Nãi ®îc t¸c dông cña 3 phÐp trong ®o¹n th¬ sau:
 Kh¼ng ®Þnh c©y còng sèng ®éng còng lµm vui cuéc sèng nh ngêi > Ta ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ch¨m sãc vµ b¶o vÖ c©y .Lµm cho ®o¹n th¬ giµu søc gîi c¶m
2/ NhËn xÐt ®óng diÔn ®¹t hay
+ ®o¹n v¨n miªu t¶ mïa xu©n ®Õn vµ chuyÓn vËn qua c¸c h×nh ¶nh miªu t¶ mµu s¾c bÇu trêi ,giät n¾ng ,qua h¬ng vÞ cña mu«n hoa ,qua ©m thanh vµ d¸ng vÎ cña loµi chim
 §o¹n v¨n giµu søc gîi c¶mv× trong ®ã cã c¸c tõ l¸y , c¸c tÝnh tõ c¸c h×nh ¶nh ,c¸c phÐp tu tõ nh©n ho¸ ,®iÖp tõ ®îc sö dông linh ho¹t .C©u v¨n ng¾n vµ rÊt trong s¸ng thÓ hiÖn c¶m nghÜ s©u s¾c cña t¸c gi¶
Buæi 4:
 §Ò Ra:
C©u1: a. Ph©n biÖt nghÜa cña c¸c yÕu tè sau:
 + §¹i trong c¸c tõ : §¹i th¾ng, ®¹i diÖn
 b. §Æt hai c©u ®¬n b×nh thêng trong ®ã cã sö dông c¸c tõ ®¹i th¾ng, ®¹i diÖn
C©u2: “Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kia 
 Ch¼ng b»ng mÑ ®· thøc v× chóng con 
 §ªm nay con ngñ giÊc trßn
 MÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi”
Trong ®o¹n th¬ trªn t¸c gi¶ ®· sö dông nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? Nãi râ hiÖu qu¶ biÓu c¶m cña chóng?
.T×m vµ x¸c ®Þnh danh tõ , ®éng tõ, tÝnh tõ ë trong khæ th¬ ?
C©u 3: C©u chuyÖn “C©y bót thÇn” ®îc x©y dùng theo trÝ tëng tîng rÊt phong phó cña nh©n d©n .Theo ý em nh÷ng chi tiÕt nµo trong bµi lµ ®Ñp vµ gîi c¶m h¬n c¶ ?
 §¸p ¸n:
 C©u1:Ph©n biÖt: §¹i th¾ng: ChiÕn th¾ng lín
 §¹i diÖn: Ngêi tiªu biÓu cho tæ chøc, c¬ quan nµo ®ã
+ §Æt c©u: -§¹i th¾ng mïa xu©n n¨m 1975 ®· vang déi c¶ thÕ giíi
B¸c N«ng §øc M¹nh ®¹i diÖn cho ®oµn ViÖt Nam sang th¨m níc b¹n Lµo
 C©u2:a, T¸c gi¶ ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ : Nh©n ho¸: Ng«i sao thøc,
 PhÐp Èn dô: MÑ lµ ngän giã
b. Trong ®o¹n th¬ t¸c gi¶ cã sö dông 
+ ) Danh tõ : Ng«i sao, mÑ,®ªm, giÊc, ngän giã, ®êi
+) §éng tõ: Thøc, thøc, ngñ,
+) TÝnh tõ: Trßn,
 C©u3: 
 Trong truyÖn Th¸nh Giãng, ®ã lµ sù viÖc ngêi anh hïng ®¸nh tan giÆc ©n, Sù viÖc lín ®ã ®îc kÓ l¹i b»ng mét chuçi sù viÖc , sù viÖc nµy dÉn ®Õn sù viÖc kia , cuèi cïng t¹o thµnh mét kÕt thóc, thÓ hiÖn mét ý nghÜa
Bµ mÑ thô thai kú l¹: 
Sinh ra ®øa bÐ kú l¹ (ba n¨m n»m im kh«ng nãi)sø gi¶ ®Õn bçng nãi mét c©u ®Çu tiªn kú l¹ (xin ®i ®¸nh giÆc vµ sÏ th¾ng giÆc)
Lín lªn kú l¹( nhanh nh thæi)
Nh©n d©n gãg g¹o nu«i chó bÐ
GiÆc ®Õn v¬n vai thµnh tr¸ng sü oai phong lÉm liÖt
 Ra trËn ®¸nh giÆc kú l¹(ngùa s¾t phun löa, roi s¾t g·y)
 ***************************************
Buæi 5:
 ®Ò thi 
C©u1: ThÕ ®Êy ,biÓn lu«n thay ®æi mµu tuú theo s¾c m©y trêi . Trêi xanh th¼m, biÓn còng t¾m xanh,nh d©ng cao lªn ,ch¾c nÞch.Trêi r¶i m©y tr¾ng nh¹t, biÓn m¬ mµng dÞu h¬i s¬ng.Trêi u ¸m m©y ma, biÓn x¸m xÞt nÆng nÒ.Trêi Ç ... ấu tạo của so sánh 
H/s Làm bài tập 3 : 
Hoạt động 3 : Hưíng dÉn luyÖn tËp 
N¾m l¹i nội dung bài học. H/s đặt câu có sử dụng so sánh 
I. So sánh là gì
* Hình ảnh so sánh
- Trẻ em như búp trên cành
- Rừng đước như hai dãy trường thành vô tận
Sv ®ưîc so s¸nh
* Giữa các sự vật được so sánh với nhau cã nh÷ng ®iÓm gièng nhau
* Tác dụng : Làm nổi bật cảm nhận của người viết về nh÷ng sự vật được nói đến, lµm câu thơ, câu văn có tính hình ảnh, gợi cảm.
* Ghi nhớ : Lµ ®èi chiÕu sù vËt ,sù viÖc nµy víi sù vËt ,sù viÖc kh¸c cã nÐt t¬ng ®ång ®Ó lµm t¨ng søc gîi h×nh ,gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t .
II. Cấu tạo của phép so sánh
Vế A
(Sự vật được so sánh)
Phương DiÖn
So s¸nh
Từ
So sánh
Vế B
(Sự vật dùng để so sánh)
Trẻ em 
Như
Búp trêncành 
Rừng đước
Dựng lên cao ngất 
Như
Hai dãy trường thành vô tận
* Phép so sánh có cấu tạo đầy đủ gồm 4 yếu tố nhưng khi sử dụng có thể lược bỏ 1 yếu tố nào đó 
Bài 3 : 
a, Vắng mặt từ ngữ chỉ phuong diện so sánh, từ so sánh
b, Từ so sánh và vế B được đảo lên trước vế A 
III. Luyện tập :
Bài 1:
- Thầy thuốc như mẹ hiền 
- “Đường vô xứ Nghệ hoạ đồ”
- Lòng ta vui như hội
 Như cờ bay, gió reo!
- Sự nghiệp của chúng ta giống như rừng cây đương lên đầy nhựa sống và ngày càng lớn mạnh nhanh chóng.
Bài 2 : Trong tiÕng ViÖt, cã nhiÒu thµnh ng÷ ®îc cÊu t¹o theo phÐp so s¸nh. H·y t×m nh÷ng thµnh ng÷ ®ã.
Bài 3 : ViÕt 1 ®o¹n v¨n cã sö dông phÐp so s¸nh. 
Ho¹t ®éng4: Hưíng dÉn luyÖn tËp ë nhµ
- N¾m v÷ng kh¸i niÖm 
- Lµm bµi tËp cßn l¹i.
- T×m c¸c phÐp so s¸nh cã trong bµi “ S«ng níc Cµ Mau “
Nhân hoá
A. Mục tiêu cần đạt :
	Kiến thức : Giúp h/s nắm vững 
	- Khái niệm nhân hoá ,các kiÓu nhân hoá 
	 Luyện kĩ năng :
	- Phân tích giá trị biểu cảm của nhân hoá
	- Sử dụng nhân hoá đúng lúc, đúng chổ trong nói, viết.
B. ChuÈn bÞ :B¶ng phô 
C. Thiết kế bài dạy học :
- . KiÓm tra bµi cò: ? Em ®· ®îc ®äc nh÷ng truyÖn nµo nãi vÒ c¸c con vËt ,®å vËt , c©y cèi cã nh÷ng hµnh ®éng nh con ngêi ?
- Bµi míi: 
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung bµi häc
Hoạt động 1 :
GV treo b¶ng phô 
- H/s đọc đoạn trích trong bài “Mưa” của Trần Đăng Khoa.
? H·y kÓ tªn c¸c sù vËt ®ưîc nh¾c tíi trong khæ th¬?
? Nh÷ng sù vËt Êy ®ưîc g¸n cho nh÷ng hµnh ®éng nµo ?
? Nh÷ng tõ ng÷ trªn vèn dïng ®Ó miªu t¶ hµnh ®éng cña ai?
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch gäi sù vËt ë ®©y ?
? Kết luận : Cách dïng như vậy được gọi là nhân hoá (biÕn các sự vật không phải là người trở nên cã các đặc điÓm, tính chất, hành động như con người)
? Vậy em hiểu như thế nào là nhân hoá?
? Em h·y so s¸nh 2 c¸ch diÔn ®¹t trªn ,xem c¸ch diÔn ®¹t nµo hay h¬n? V× sao 
? H·y nªu t¸c dông cña biÖn ph¸p nh©n ho¸ ?
Hoạt động 2 :
 Tìm hiểu các kiÓu nhân hoá 
? Tìm trong sự vật được nhân hoá trong các câu thơ, câu văn đã cho.
? Cách nhân hoá các nhân vật trong câu thơ, câu văn đã cho.
? trong 3 kiểu nhân hoá đó, kiểu nào hay hợp hơn cả (3 kiểu)
G/v cũng cố nội dung tiết học 
I. Tìm hiểu khái niệm nhân hoá :
* VÝ dô :
+ C¸c sù vËt : trêi ,c©y mÝa ,kiÕm
+ Hµnh ®éng : - MÆc ¸o gi¸p
 - Ra trËn 
 - Móa g¬m
 -Hµnh qu©n
+ Nh÷ng tõ ng÷ nµy vèn dïng ®Ó miªu t¶ hµnh ®éng cña con ngêi ®ang chuÈn bÞ chiÕn ®Êu
+ C¸ch gäi : Gäi " trêi " b»ng " «ng "-> dïng lo¹i tõ gäi ngêi ®Ó gäi sù vËt kh«ng ph¶i lµ ngêi
- §o¹n 1: sö dông phÐp nh©n ho¸ lµm cho sù vËt, sù viÖc hiÖn lªn sèng ®éng ,gÇn gòi víi con ngêi.
- §o¹n 2: Miªu t¶ têng thuËt mét c¸ch kh¸ch quan
*GV b×nh : B»ng biÖn ph¸p nh©n ho¸ , nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa ®· thæi vµo thÕ giíi loµi vËt mét linh hån ngêi, khiÕn cho nh÷ng sù vËt vèn v« tri v« gi¸c cã nh÷ng hµnh ®éng, thuéc tÝnh ,t×nh c¶m cña con ngêi gióp cho c¶nh vËt trong bµi th¬ trë nªn sèng ®éng ..
* Ghi nhí1: SGK
II.C¸c kiÓu nh©n ho¸:
1. XÐt vÝ dô :
*Sù viÖc ®îc nh©n ho¸:
- MiÖng, Tai, Tay, Ch©n, M¾t
- Tre xung phong, chèng gi÷.
- Tr©u ¬i.
* c¸ch nh©n ho¸:
- Dïng tõ ng÷ vèn gäi ngêi ®Ó gäi vËt
- Tõ chuyªn xng h« víi vËt nh ngêi.
Hoạt động 3 Luyện tập :
Bài tập 1: 
	Từ ngữ thể hiện phép nhân hoá 
Đông vui 
Tàu mẹ, tàu con
Xe anh, xe em
Túi tít, nhận hang về và trở hang ra 
Bận rộn
=> Tác dụng : LÀm cho quang cảnh bến cảng được miêu tả sống động hơn, người đọc dễ hình dung được cảnh nhộn nhịp, bận rộn của các phương tiện có trên cảng.
Bài tập 3 : 
	Cách viết một sử dụng nhiều phép nhân hoá, nhờ vậy mà sinh động và gợi cảm hơn => có tính biểu cảm cao hơn, chổi rơm chở nên gần gủi với con người, song động hơn => Phù hợp với cách viết của văn biểu cảm 
+ Cách 2 : Phù hợp với cách viết của văn bản thuyết minh
Ho¹t ®éng4: Hưíng dÉn luyÖn tËp ë nhµ
	 - Häc thuéc ghi nhí
	 - Lµm bµi tËp cßn l¹i.
Ẩn dô
A. Kết quả cần đạt : 
1, Kiến thức :
H/s cần nắm được :
Khái niệm ẩn dụ 
Các kiểu ẩn dụ
2, Luyện kĩ năng :
	- Phát hiện và phân tích được giá trị biểu cảm của ẩn dụ 
	- Biết vận dụng ẩn dụ trong nói và viết 
B. Thiết kế bài dạy học : 
I. æn ®Þnh tæ chøc:
II. KiÓm tra bµi cò: Nh©n ho¸ lµ g×? LÊy vÝ dô minh ho¹
III.Bµi míi:
IV.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc 
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung bµi häc
H/s diển cảm khổ thơ mục I sgk tr 68
? Cụm từ người cha dung để chỉ ai?
? Tại sao em biết điều đó 
? Tìm một ví dụ tương tự trong thơ của Tố Hữu 
? Cụm từ người cha trên có gì giống và khác nhau ?
G/v chốt : Khi phép so sánh bị lược bỏ vế A, người ta gọi đó là so sánh ngầm (ẩn kín) => Đó là phép ẩn dụ
Trở lại VD1: Vì sao tác giả lại ví Bác Hồ với Người Cha. Cách nói như vậy => Ẩn dụ 
? Em hiểu thế nào là ẩn dụ ? Dùng ẩn dụ có tác dụng gì ? 
G/v cho h/s làm bài tập 2
Hoạt động 2: 
Câu ca dao “Thuyền
 đợi biển”
? Từ “thuyền” và “bến” được dung với nghĩa gốc hay nghiã chuyển?
? Giải thích nghĩa gốc, nghĩa chuyển của 2 từ đó ?
? Tìm câu ca dao có cách dung hình ảnh tương tự ?
“ Anh như thuyền đi
Em như bến đợi”
? Các hình ảnh thuyền và biển gợi cho em lien tưởng đến ai ?
H/s đọc VD sgk (mục II)
? Các từ “thắp”, “lửa hồng” dung để chỉ hình tượng sinh vật nào ? Vì sao ? Có thể ví như vậy ?
H/s đọc kĩ câu văn của Nguyễn Tuân
? Theo em cụm từ “thấy nắng giòn tan” có gì đặc biệt
? Sự chuyển đổi cảm giác ấy có tác dụng gì ? 
Theo em có mấy kiểu ẩn dụ
I. Èn dô lµ g×
1, Bài tập : 
- Người Cha chỉ Bác Hồ 
=> Ta biết được là nhờ ngữ cảnh của bài thơ 
VD : “Bác Hồ cha của chúng em
 Quả tim lớn lọc trăm đường máu nhỏ”
 (Tố Hữu)
=> Giống : Đều so sánh Bác Hồ với người cha
=> Khác : Ở VD1:
Lược bỏ vế A chỉ còn vế B
Ở VD2 : Không lược bỏ, còn cả vế A,B 
* Vì Bác Hồ có phẩm chất giống người cha ở chổ đó là tình yêu thương, sự chăm sóc chu đáo đối với con 
=> Rút ra ghi nhớ sgk
II. Hướng dẫn phân loại các kiểu ẩn dụ :
1, Ví dụ :
- Thuyền, bến được dung với nghĩa chuyển
+ Thuyền : Phương tiện giao thong đường thuỷ 
+ Bến : Đầu mối giao thong 
Nghĩa chuyển :
+ Thuyền : Có tính chất cơ động, chỉ người đi xa
+ Bến : Tính chất cố định, chỉ người chờ 
*Liên tưởng : Những người con trai, con gái yêu nhau, xa nhau, nhớ thương nhau.
=> Giống nhau về phẩm chất 
* “Thắp”, “lửa hồng” => Chỉ hµng rào hoa râm bụt trước nhà Bác ở làng Sen 
=> Dựa trên sự tương đồng : Màu đỏ của hoa râm bụt và hình ảnh ngọn lửa => Hình ảnh hoa đỏ khẻ đong đưa trong gió như ngọn lửa đang cháy 
=> Cách thức thực hiện hành động 
* Thấy nắng giòn tan
- Thấy : Động từ => thị giác
- Giòn tan : Âm thanh => tính giác được dung cho đtg của thị giác 
=> Sự so sánh đặc biệt : Chỉ đổi cảm giác từ thính giác.
=> tạo ra lien tưởng thú vị 
2, Có 3 kiểu ẩn dụ : 
Hoạt động 3 : Hướng dẫn luyện tập
:Bài tập 1 : 
	Cách 1 : Miêu tả trực tiếp, có tác dụng nhạn thức lí tính
	Cách 2 : Dùng phép so sánh, có tác dụng định dạng lại 
	Cách 3 : Ẩn dụ có tác dụng hình tượng hoá 
Bài tập 2: 
a, Ăn quả nhớ kẻ trồng cây 
	- Ăn quả : Thừa hưởng thành quả của tiền nhân
	- Kẻ trồng cây : Người đi trước, người làm ra thành quả
=> Quả tương đồng với thành quả 
b, Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng
	- Mực : Đen, khó tẩy rửa => Tương đồng với hoàn cảnh xấu, người xấu
	- Rạng : Sáng sủa => Tương đồng với hoàn cảnh tốt, người tốt
c, Mặt trời đi qua trên lăng 
	Ẩn dụ : Mặt trời => Chỉ phong cách đạo đức cách mạng của Bác Hồ 
Ho¹t ®éng4: Híng dÉn luyÖn tËp ë nhµ
- Lµm bµi tËp cßn laÞ
- ChuÈn bÞ bµi míi..
Hoán dụ
A. Môc tiªu bµi häc:
- Gióp HS n¾m ®îc kh¸i niÖm ho¸n dô, c¸c kiÓu ho¸n dô.
- Bíc ®Çu biÕt ph©n tÝch t¸c dông cña ho¸n dô.
B. ChuÈn bÞ: B¶ng phô
C. TiÕn tr×nh lªn líp:
1. KiÓm tra bµi cò:
Nh©n ho¸ lµ g× ? Cho vÝ dô minh ho¹
2.Bµi míi :
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung bµi häc
GV treo b¶ng phô vÝ dô 
 ? Em hتu tõ ¸o n©u, ¸o xanh ë ®©y lµ g×
? ¸o n©u, ¸o xanh chØ ®èi tîng nµo?
? N«ng th«n ,thµnh thÞ nãi vÒ c¸i g×?
? Em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng nh÷ng tõ trªn trong hai vÝ dô nµy.
? C¸ch diÔn ®¹t trªn ngêi ta gäi lµ biÖn ph¸p g×.
? VËy em hiÓu nh thÕ nµo lµ ho¸n dô.
? GV gäi HS ®äc vÝ dô trªn b¶ng phô
? T×m hiÓu tõ in ®Ëm, mèi quan hÖ cña c¸c tõ ®ã víi sù vËt mµ nã biÓu thÞ.
? Tõ sù ph©n tÝch vÝ dô trªn em h·y cho biÕt cã nh÷ng kiÓu ho¸n dô nµo.
I. Ho¸n dô:
- ¸o n©u, ¸o xanh chØ nh÷ng ngêi n«ng d©n, c«ng nh©n v× ngêi n«ng d©n mÆc ¸o n©u, 
ngêi c«ng nh©n mÆc ¸o n©u khi lµm viÖc .
- N«ng th«n, thµnh thÞ : chØ nh÷ng ngêi sèng ë n«ng th«n vµ nh÷ng ngêi sèng ë thµnh thÞ.
-> C¸ch dïng ng¾n gän, t¨ng tÝnh h×nh ¶nh ,c©u v¨nhµm sóc, nªu bËt ®îc ®Æc ®iÓm cña ngêi ®ang nãi ®Õn.
* Ho¸n dô:
- Gäi tªn sù vËt hiÖn tîng, kh¸i niÖm b»ng tªn cña mét sù vËt hiÖn tîng, kh¸i niÖm cã quan hÖ gÇn gòi vãi nã.
- T¸c dông: Lµm t¨ng tÝnh gîi h×nh, gîi c¶m cho diÔn ®¹t.
II. C¸c kiÓu ho¸n dô:
- Bµn tay: Bé phËn cña con ngêi dïng thay cho ngêi lao ®éng.
MQH: Bé phËn- toµn thÓ.
- Mét, ba: sè lîng cô thÓ ®Ó dïng thay cho sè Ýt , sè nhiÒu.
- §æ m¸u: DÊu hiÖu dïng thay cho sù hi sinh mÊt m¸t.
MQH: DÊu hiÖu cña sù vËt sù viÖc
* Cã 4 kiÓu ho¸n dô thêng gÆp:
- LÊy bé phËn ®Ó nãi c¸i toµn thÓ.
- LÊy vËt chøa ®ùng ®Ó nãi ®Õn vËt bÞ chøa ®ùng.
- LÊy DÊu hiÖu cña sù vËt sù viÖc
-LÊy c¸i cô thÓ ®Ó nãi c¸i trõu tîng.
Ho¹t ®éng3: Híng dÇn HS luyÖn tËp
Bµi tËp 1: GV chia nhãm cho Hs lµm bµi
N1: c©u a
N2: C©u b
N3: C©u c
N4: C©u d
Bµi tËp 2: Ph©n biÖt Èn dô vµ ho¸n dô
Gièng: gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng nµy b»ng tªn sù vËt, hiÖn tîng kh¸c.
Kh¸c:
- Èn dô: Dùa vµo quan hÖ t¬ng ®ång vÒ h×h thøc, c¸ch thùc hiÖn
- Ho¸n dô: Dùa vµo 4 kiÓu quan hÖ gÇn gòi
Ho¹t ®éng4 Hưíng dÉn häc ë nhµ
 - Lµm bµi tËp cßn laÞ.
- ChuÈn bÞ bµi míi.
* §iÒu chØnh kÕ ho¹ch :