Giáo án môn Ngữ văn 8 - Tuần 10

Ngày soạn : 25 / 10 /2009 Ngày dạy : 26/ 10 /2009
Tuần 10 : Tiết 37 : NÓI QUÁ
i/ mục tiêu cần đạt.
Giúp HS:
-Hiểu thế nào là nói quá và tác dụng của biện pháp tu từ này.
-Phân biệt được nói qúa với một biện pháp tu từ có dụng ý nghệ thuật chứ không phải là “nói khóac”.
-Tìm hiểu mở rang thêm vốn thành ngữ có sử dụng biện pháp tu từ này ,giúp hs thêm yêu tiếng Việt.
Ii/ chuẩn bị:
Gv :bảng phụ ,phiếu học tap 
Hs :chuẩn bị bài theo các câu hỏi hướng dẫn sgk .
Iii/ TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
 Hđ1 :khởi động :
1.Kiểm tra việc chuẩn bị bài của hs :
Đọc một câu thơ có có sử dụng từ ngữ địa phương chỉ quan hệ ruột thịt?
 2. Bài mới :
Giáo viên đọc một số câu thơ, câu ca dao có sử dụng biện pháp tu từ nói quá, cho học sinh nhận xét về nội dung các câu mà giáo viên mới đọc.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT.
Hđ2 : hướng dẫn tìm hiểu bài :
Gv treo bảng phụ ( ghi các ví dụ trong sgk)
Yêu cầu học sinh đọc vd bảng phụ.
Trả lời câu hỏi 1 trong sgk.
?Trong thực tế có thể có hiện tuợng “ chưa nằm đã sáng, chưa cười đã tối” hay không?Mồ hôi có như mưa không ?
?Nghĩa của các câu này là gì?
Gv : trong thực tế có sự thật những hiện tượng trên nhưng không đến mức như thế .Mà khi nói người ta dựa trên sự thật đó rồi phóng đại nó to hơn ,nhiều hơn so với thực tế như hai ví dụ ở trên .Cách diễn đạt như hai ví dụ ở trên người ta gọi là nói quá
?Vậy nói quá là gì ?
? Các em thư diễn đạt các ý đó thành câu bình thừơng không sử dụng nói quá van so sánh hai cách diễn đạt ?
?Rút ra tác dụng của nói quá ?
Hs : đọc chi nhớ sgk .
*Bài tập nhanh :
Gạch chân các cụm từ có sử dụng nói quá và giải thích nghĩa của nó ?
Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm .
->niềm tin vào sức lao động .
2. Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước . 
- >rất hung dữ .
Gv : giải thích thêm :
1.Nhấn mạnh sức lao động của con ngừơi . bàn tay con người có thể làm được tất cả những việc tưởng như không thể
2.Nhấn mạnh tính cách Cụ Bá (là một người dữ tợn), tăng ấn tượng và tính biểu cảm cho câu văn.
Hs :đọ chi nhớ sgk.
Hđ3 :hướng dẫn luyện tập :
Hs : đọc bt 2 
Gv : giải thích thêm nghĩa của các thành ngữ trên 
Hs : chọn thành ngữ thích hợp điền vào chỗ trống 
Hs : đọc bt3 và làm theo nhóm ,nhóm nào làm nhanh và đặt câu hay thì thắng và được một phần thưởng ,đại diện nhóm trình bày ,nhận xét .
Gv : nhận xét sửa chữa và chốt lại (bảng phụ )và tuyên dương nhóm nào làm tốt 
A. tìm hiểu bài :
I/ Nói quá và tác dụng của nói quá.
Vd: (sgk / 101 )
-chưa nằm đã sáng,
-Chưa cười đã tối.
 -> Ýù nói : Đêm tháng năm rất ngắn.
 Ngày tháng 10 rất ngắn.
-Thánh thót như mưa ruộng cày .
->sự cực khổ vất vả của người nông dân.
à Cách nói như trên gọi là nói quá.
II.Ghi nhơ : (sgk /102 )
B/ Luyện tập:
Bt2:Chọn thành ngữ thích hợp điền vào chỗ trống :
a/ Chó ăn đá, gà ăn sỏi:- vùng đất nghèo đói, khô cằn, khó sinh sống làm ăn.
b/ Bầm gan tím ruột: - chỉ sự căm tức quá độ.
c/ Ruột để ngoài da – chỉ người không biết giữ bí mật.
Bt3: đặt câu theo các thành ngữ đã cho sẵn:
a.Cô ấy đẹp đến nghiêng nước nghiêng thành .
b. Anh tôi có sức mạnh có thể dời non lấp biển .
*.Đánh giá hs : Xác định nói quá trong câu sau và nêu tác dụng của nó :
 Đêm nằm lưng chẳng tới giường -> lời tỏ tình thể hiện nỗi nhở của người con trai đối với 
Mong trời mau sáng ra đường gặp em. người con gái .
Hđ4/ Củng cố và dặn dò :
-Nói nói khoác khác nhau ở chỗ nào ? Ví dụ ?
-Học bàivà làm hoàn chỉnh các bt . Chuẩn bị bài “ ôn tập truyện ký Việt Nam”
Bằng cách:Lập bảng tổng hợp các văn bản đã học theo các nội dung:
-Tên văn bản, tên tác phẩm (xuất xứ nếu là đoạn trích), tác giả, các nét chính về tác giả, thể loại, phương thức biểu đạt, nội dung chính, nghệ thuật chủ yếu của tác phẩm.
Rút kinh ngiệm :
***********************
Ngày soạn : 25 /10 /2009 Ngày dạy : 27 / 10 /2009
 Tiết 38 : ÔN TẬP TRUYỆN KÝ VIỆT NAM
i/ mục tiêu cần đạt.
Giúp HS:
-Củng cố và hệ thống hóa kiến thức phần truyện ký Việt Nam hiện đại đã học trong chương trình Ngữ Văn 8 cho đến thời điểm ôn tập.
-Kĩ năng hệ thống lại những kiến thức cơ bản mà mình đã học .
-Phải có ý thức hệ thống lại kiến thức sau khi đã học heat moat chương .
Ii/ chuẩn bị
Gv : bảng phụ(hệ thống lại kiến thức ),phiếu học tập
Hs :soạn bài trước theo hướng dẫn của gv ở tiết trước .
Iii/ TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
 Hđ1 :Khởi động :
1.Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh :
Hai cây phong được tác giả miêu tả như thế nào ? Qua đó tác giả muốn truyền vào lòng người đọc những gì ?
2. Bài mới.
Giới thiệu bài: giáo viên giới thiệu hình thức ôn tap: tiết ôn tập chủ yếu là nhắc lại các nội dung đã học một cách khái quát, vì vậy cô sẽ kiểm tra và ghi điểm bằng hình thức kiểm tra vấn đáp.
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
HĐ2 : hướng dẫn hệ thống hoá kiến thức
Phần này hs đã làm ở nhà 
gv :yêu cầu hs làm vào phiếu học tập và đại diện trình bày ,nhận xét .
Gv : nhận xét và kết luận bảng phụ
I.Bảng hệ thống hoá kiến thức :
Tác phẩm
Thể loại
PTBĐ
Nội dung 
 Nghệ thuật
1. Tôi đi học.
(Thanh Tịnh)
1911-1988
2. Trong lòng mẹ. 
(N Hồng)
1918-1982
3. Tức nước vỡ bờ. (Ngô Tất Tố).
1893-1954
4. Lão Hạc (Nam Cao).
1915-1951
 Truyện ngắn
Hồi kí.
Tiểu thuyết
Truyện ngắn.
 Tự sự (xen trữ tình.)
Tự sự (xen trữ tình.)
Tự sự.
Tự sự xen trữ tình.
- Diễn tả tâm trạng cảm giác trong sáng của nhân vật tôi trong buổi tựu trường.
-Nỗi đau cay đắng tủi cực, tình yêu thương mẹ sâu sắc.
Vạch trần bộ mặt tàn ác, bất 
nhân của XHPK, vẻ đẹp tâm hồn, sức phản kháng tiềm tàng của người PN nông thôn VN.
-Số phận cùng khổ của người nông dân cùng phẩm chất cao quý của họ.
- Tự sự – miêu tả – biểu cạm – rung động tinh tế.
-Văn hồi kí chân thực, cảm động.Ngòi bút sắc xảo tinh tế.
-Khắc hoạ nhân vật bằng nghệ thuật tương phản, miêu tả chân thực sinh động.
-Miêu tả tâm lí nhân vật, cách kể chuyện sâu sắc nhưng rất tự nhiên .
H đ 3: Phân biệt điểm giống và khác nhau về ND – NT của 3 truyện.	
HS :suy nghĩ trả lời (làm theo nhóm vào phiếu học tap )đại diện nhóm trình bày ,nhóm khác nhận xét và bổ sung .	 
Gv: nhận xét, chốt ý. (bảng phụ )	 Đó cũng là đặc điểm chung của dòng văn xuôi hiện thực VN trước CMT8.
Hđ4 :hướng dẫn hs phát biểu cảm nghĩ về một số đọan văn hay van một số nhân vật em thích :
Hs :Phát biểu tự do suy nghĩ cue mình 
Gv : nhận xét .
*Đánh giá hs :
Ba nhân vật bé Hồng ,chị Dậu van Lão Hạc đều có một điểm chung đó load điểm chung gì ?	 	 
II. Điểm giống và khác nhau về ND – NT:
* Giống:
- Đều là văn tự sự, truyện kí hiện đại.
- Đều viết về con người và đời sống đương thời, đi sâu miêu tả số phận của con người bị vùi dập.
- Đều chứa chan tình nhân đạo.
- Lối viết chân thực, gần gũi với đời sống.
*Khác:
(xem bảng thống kê )
III. Luyện tập:
1.Nêu một đọan văn mà em thích van giải thích lí do ?
2. Nêu cảm nghĩ của em về nhân vật bé hồng hoặc nhân vật Lão Hạc ?
Hđ5: Củng cố và dặn dò :
-Củng cố trong quá trình ôn tập
-Ôn tập, chuẩn bị kiểm tra phần văn bản.
Chuẩn bị bài “thông tin ngày trái đất năm 2000”sọan theo hướng dẫn sgk, các câu hỏi phần đọc hiểu văn bản .
Rút kinh nghiệm :
***************************
Ngày soạn : 25 /10 /2009 Ngày dạy : 27 / 10 /2009
Tiết 39 : THÔNG TIN VỀ NGÀY TRÁI ĐẤT NĂM 2000	
i/ mục tiêu cần đạt.
-Thấy được mặt trái, tác hại của việc quá lạm dụng bao bì nilông. Thấy được hiệu quả thuyết phục trong văn bản thuyết minh
-Biết tự hạn chế việc sử dụng chúng và vận động mọi người cùng thực hiện.
-Giáo dục ýthức bảo vệ môi trường.
Ii/ chuẩn bị
Gv : Một vài hình ảnh ô nhiểm môi trường do sử dụng bao bì nilông,bảng phi,phiếu học tập.
Hs : đọc trước văn bản và sọan văn bản ,tìm hiểu môi trường ở địa phương em .
Iii/ TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
 Hđ1 : Khởi động :
1.Kiểm tra việc chuẩn bị bài của hs :
Phát biểu cảm nghĩ cuả em về 1 nhân vật mà em thích trong ba tác phẩm truyện kí VN em đã học
2. Bài mới:
Giới thiệu bài:
Trái đất ngôi nhà chung của nhân lọai đang ngày càng bị nhiều hiểm họa đe dọa .Một trong những hiểm họa khôn lường đólà do chính con người gây ra .Bài học hôm nay  
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CHÍNH.
Hđ2 : hướng dẫn đọc –hiểu văn bản :
? Qua tìm hiểu ở nhà :xác định thể lọai và phương thức biểu đạt của văn bản ?
?Phân chia các đoạn trong văn bản?nội dung từng phần?
Gv : nhận xét ,kết luận (bảng phụ )
Hs : đọc văn bản van đọc một số chú thích khó :Plaxtic,Diôxin,Miễn dịch?
?Ngày trái đất được khởi xướng nhằm mục đích gì?vì sao lại có nhiều nước tham gia ?
(Nhằm bảo vệ môi trường .Vì mội trường sống cue con người ngày càng bị đe dọa .
?VN tham gia vào ngày trái đất vào năm nào ? Với chủ đề là gì ?
Gv : Trong thực tế việc sử dụng bao bì ni lông rất thuận lợi vì nó gọn nhẹ nhanh .Nhưng bên cạnh đó cũng có những tác hại đáng kể .
Ở VN việc sử dụng bao bì ni lông với số lượng như thế nào ?Có gì đáng báo động?
( với số lượng rất lớn .Điều đáng lo ngại là chúng ta chỉ thu gom 1 phần nhỏ ,số còn lại vứt bừa bài ở ao hồ ,sông ngòi khắp nơi công cộng .)
? Nguyên nhân nào làm cho bao bì ni lông gây nguy hiểm cho môi trường ?
(tùy lọai bao bì ni lông chúng có thể tồn tại từ 20 đến 5000năm )
? Tìm những dẫn chứng chứng minh cho tác hại này của bao bì ni lông ?
Hs : trao đổi chi ra phiếu học tập,trình bày.
Gv: nhận chốt lại (bảng phụ )
? Ở nước ta việc xử lý bao  như thế nào ? Vậy việc xử lí đó có tác hại gì ?
? Còn ni lông màu thì có tác hại gì ?(vì khi tái chế người ta sử dụng rất nhiều hóa chất)
?Tác giả sử dụng nghệ thuật gì để nói lên tác hại của bao ..Và từ đó cho biết tác hại của bao ..đối với môi trường như thế nào ?
? Gia đình em sử dụng van xử lí bao bì ni lông Nthế nào 
? Vậy trong thực tế ta đã có cách xử lí nào triệt để chưa 
Tác giả đã nêu ra những biện pháp gì để hạn chế việc xử dụng bao bì ni lông ?
Những biện pháp đó có thực hiện được không ?Vì sao ? (được nhưng rất khó ,vì mọi người đã có thói quen sử dụng )
Hđ3 : hướng dẫn tổng kết:
Việc không sử dụng bao bì ni lông có ý nghĩa gì?Vì sao 
Hs :đọc chi nhớ sgk .
Hđ4:hướng dẫn luyện tập:
Hs : đọc văn bản và đưa ra nhận xét .
Gv : nhận xét và kết luận .
* Tích hợp môi trường :
?Việc ô nhiễm môi trường có phải chỉ do 1 lí do là sử dụng bao bì ni lông không ? Còn do những vấn đề nào nữa ? (nước thải ,khói hơi,các nhà máy ,nung )? Vậy ta cần phải gì để bảo vệ môi trường ?
a. tìm hiểu bài :
I/ Tìm hiểu chung
1. Thể lọai và phương thức biểu đạt:
-Thể loại: văn bản nhật dụng 
-Phương thức biểu đạt : thuyết minh .
2.Bố cục :
Chia làm ba phần:
-p1 ;từ đầu ->ni lông:giới thiệu ngày ra đời của trái đất .
-p2 :đối với môi trường ;tác hại van giải pháp .
P3 :lời kêu gọi quan tâm đến ngày trái đất.
3.Đọc -chú thích :
 (sgk /106 )
II.Phân tích :
1. Thông báo về ngày trái đất.
-Ngày 22/4 hằng năm là ngày trái đất.
-Có 141 nước tham gia.
-Năm 2000, Việt Nam tham gia với chủ đề một ngày không sử dụng bao bì nilông.
à Thế giới nói chung, Việt Nam nói riêng rất quan tâm đến vấn đề bảo vệ môi trường.
2. Tác hại của việc sử dụng bao bì nilông và biện pháp hạn chế.
a.Tác hại.
-Do đặc tính không phân hủy ->tác hại cơ bản nhất .
-Khi xử lí (đốt )khí rất có hại cho sức khỏe (gây ra những bệnh hiểm nghèo đặc biệt nghiêm trọng)
-Ni lông màu gây ô nhiễm thực phẩm .
à Tác giả sử dụng phương pháp liệt kê, phân tích trên cơ sở khoa học.
à Tác hại của việc sử dụng bao bì nilông là rất lớn.
b. Cách phòng tránh.
-Cần hạn chế tối đa việc sử dụng bao bì nilông.
-Tìm các vật liệu khác thay thế.
-Tuyên truyền tác hại của việc sử dụng bao bì nilông đến mọi người nhằm thay đổi nhận thức trong việc sử dụng chúng.
III. Ghi nhớ :
(sgk /107 )
B .luyện tập :
Tác giả kết thúc văn bản bằng những lời lẽ như thế nào?
*Đánnh giá hs :
Văn bản này đã giúp em hiểu những gì ?Em sẽ làm gì khi học xong văn bản này ?
Hđ5 : Củng cố van dặn dò :
-Em sẽ làm gì khi thấy 1 bạn vứt bao bì ni lông bừa bãi khi uống nước xong ?
-Hocï bài ,sọan bài :nói giảm ,nói tránh cho tiết sau .sọan theo các câu hỏi gợi ý sgk.
RÚT KINH NGHIỆM :
Ngày soạn : 26 /10 /2009 Ngày dạy : 28 / 10 /2009
Tiết 40 : NÓI GIẢM NÓI TRÁNH
i. mục tiêu cần đạt.
Giúp HS:
-Hiểu biện pháp tu từ nói giảm nói tránh và tác dụng của biện pháp nghệ thuật này.
-Biết vận dụng và sử dụng trong các tình huống giao tiếp cụ thể và vận dụng trong việc học tập, tạo lập văn bản, phân tích tác dụng của chúng trong các văn bản.
-Phải có ý thức sử dụng khi cần thiết.
Ii. chuẩn bị
Gv:Bảng phu,phiếu học .
Hs : sọan bài theo hướng dẫn sgk.
Iii. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
 Hđ1 :Khởi động :
1Kiểm tra việc chuẩn bị bài của hs :
Thế nào là nói quá Tác dụng của nói quá ?Cho 1 ví dụ có sử dụng nói quá ?
2 Bài mới :
Giới thiệu bài:
Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu từ được sử dụng không chỉ phổ biến trong tác phẩm văn chương mà còn được sử dụng trong đời sống sinh hoạt hằng ngày.Vậy nói quá có tác dụng gì ?
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CHÍNH.
Hđ2 :hướng dẫn tìm hiểu bài :
Hs : đọc ví1 dụ gv đã chi sẵn bang phi.
Trao đổi 1 số câu hỏi .
? Các từ in đậm có nghĩa là gì ? Vì sao tác giả không sử dụng từ “chết” mà sử dụng các từ in đậm trên?
? Tại sao tác giả không dùng một từ khác đồng nghĩa mà dùng từ bầu sữa ?
Gv : đây là cách nói dùng từ đồng nghĩa
Hs:đọc vd3 van trả lời câu hỏi :
? Cách nói nào hay hơn ,tế nhị hơn ?Vì sao?
Gv: đây là cách nói dùng từ phủ định .
? Nói giảm nói tránh là gì (là dùng từ ngữ như thế nào )?Có tác dụng gì ?
Hs : đọc chi nhớ sgk.
Gv :chốt lại các cách nói giảm nói tránh .
Giáo viên cung cấp thêm cho học sinh một số cách noí giảm nói tránh.: 
1-Bác sĩ đang khám nghiệm xác chết.
-Bác sĩ đang khám nghiệm tử thi .
2-Bạn học còn yếu nhiều lắm.
-Bạn học chưa giỏi lắm.
3-Anh còm kém cỏi lắm .
-Anh cần phải cố gắng nhiều hơn nữa.
4.-Anh ấy bị thương nạng lắm không sống được lâu đâu chị.
-Anh ấy thế thì không được lâu đâu chị ạ!
Hs :thảo luận, trả lời ,nhận xét.
Gv; nhận xét ,kết luận .
? Vậy ta có những cách nói giảm nói tránh nào ,em hãy nhắc lại ?
Gv : chốt lại bảng phụ
*Trong một cuộc họp lớp kiểm đđiểm bạn Hải hay đđi học muộn, bạn Lan nói: “Từ nay cậu khơng được đi học muộn nữa vì như vậy khơng những ảnh hưởng đến việc rèn luyện đạo đức của bản thân cậu mà còn ảnh hưởng đến phong trào thi đua của lớp”. Bạn Trinh cho rằng Lan nói như vậy là quá gay gắt, chỉ cần nhắc nhở bạn Hải :”Cậu nên đi học đúng giờ”. Em đđồng tình với ý kiến nào? Vì sao?
Vậy khi nào ta không nên nói giảm nói tránh.
Hđ3 : hướng dẫn luyện tập:
Gv;ghi bt1,2 vào bảng phụ
Hs : đọc và trao đổi ,trả lời ,nhận xét.
Gv : nhận xét và sửa chữa.
Bài tập 3:
Gv: cho hs xem tình huống và hs làm theo nhóm .nhóm nào làm tốt gv tuyên dương.
a. tìm hiểu bài :
I. Nói giảm nói tránh và tác dụng.
Ví du1ï(sgk/107)
a/ Đi gặp cụ Mac, 
cụ Lênin và các vị cách
 mạng đàn anh khác.
b/ Đi 
c/ Chẳng còn.
è đều có nghĩa là ‘’chết”à Tránh cảm giác đau buồn, ghê sợ.
Vd2 (sgk/108)
->Tránh sự thô tục ,đảm bảo sự tế nhị ,lịch sự.
Vd3 : (sgk/108 )
Cách nói 2 nhẹ nhành và tế nhị hơn.
II. Ghi nhớ : (sgk /108 )
b. luyện tập :
Bài 1:Điền từ vào chỗ trống :
a.đi nghỉ
b. chia tay nhau.
c. khiếm thị.
d. có tuổi.
e. đi bước nữa.
Bài 2:Chọn câu có sử dụng nói giảm nói tránh:
A2,b2,c1,d1,e2.
Bt3 : Xem tình huống và đặt câu có sử dụng nói giảm nói cho phù hợp:
 *Đánh giá hs : Qua bt3 gv đánh giá khả năng nắm được bài của hs .
Hđ4 : Củng cố và dặn dò :
-Tác dụngâur việc sử dụng nói giảm nói tránh ? Qua đó giáo viên nói cho hs giá trị nghệ thuật của nói giảm nói tránh được thể hiện khi vận dụng trong văn chương và gv giáo dục hs nên nói giảm nói tránh với bạn của mình trong những trừơng hợp cần thiết.
-Về nhà làm hòan chỉnh các bt còn lại ,viết 1 đọan văn có sử dụng nói giảm nói tránh.Oân tap tiết sau KT1tiết về văn bản.
Rút kinh nghiệm :
..