Giáo án Vật lý Lớp 9 - Tiết 37: Dòng điện xoay chiều - Năm học 2008-2009 - Trần Văn Dũng

Ngày soạn: 05/01/2009. Ngày dạy: 07/01/2009
Tiết 37: DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU
A. Mục tiêu
 1. Kiến thức:
 - Nêu được sự phụ thuộc của chiều dòng điện cảm ứng vào sự biến đổi của số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây.
 - Phát biểu được đặc điểm của dòng điện xoay chiều là dòng điện cảm ứng có chiều luân phiên thay đổi.
 - Bố trí được TN tạo ra dòng điện xoay chiều trong cuộn dây dẫn kín theo 2 cách. Dùng đèn LED để phát hiện sự đổi chiều của dòng điện.
 - Dựa vào quan sát TN để rút ra điều kiện chung làm xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều.
 2. Kỹ năng: 
 - Bố trí được được TN và làm được TN.
 - Quan sát và mô tả chính xác hiện tượng xảy ra.
 3. Thái độ: 
 - Cẩn thận, tỉ mỉ, yêu thích môn học.
B. Phương pháp:
 - Vấn đáp, suy luận.
C. Chuẩn bị của GV và HS:
 * Mỗi nhóm:
 - 1 cuộn dây dẫn kín có hai bóng đèn LED mắc song song, ngược chiều vào mạch điện.
 - 1 nam châm vĩnh cửu có thể quay quanh một trục thẳng đứng.
 * GV:
 - 1 bộ TN phát hiện dòng điện xoay chiều gồm một cuộn dây dẫn kín có mắc hai bóng đèn LED song song.
D. Tiến trình lên lớp:
I. Ổn định tổ chức lớp:(1p)
9C: 9D: 9E:
II. Kiểm tra bài cũ: Không.
III. Bài mới:
 1. Đặt vấn đề:(2p)
 - Trên các máy thu thanh có 2 chỗ đưa điện vào máy, 1 chỗ có khí hiệu DC 6V, còn chỗ kia có khí hiệu AC 220V. Vậy những KH đó có ý nghĩa gì? 
 2. Triển khai bài:
TG
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
15p
HĐ1: Tìm hiểu trong trường hợp nào dòng điện cảm ứng đổi chiều.
Gv: -yêu cầu HS hoạt động theo nhóm làm TN như hình 33.1 , quan sát hiện tượng xảy ra và trả lời C1.
 - Khi đưa một cực của nam châm từ ngoài vào trong cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng hay giảm?
- Chiều của dòng điện cảm ứng trong hai trường hợp trên có gì khác nhau?
- Thông qua câu hỏi C1 ta rút ra được kết luận gì?
- Yêu cầu HS thu thập thông tin ở mục 3.
- Thế nào là dòng điện xoay chiều?
- Mạng điện sinh hoạt ở gia đình chúng ta đang sử dụng là dòng điện gì?
* GV thông báo:
- KH: AC 220V ( alternating curren ): Dòng điện xoay chiều.
- KH: DC 6V ( direc current): Dòng điện một chiều không đổi.
I. Chiều của dòng điện cảm ứng.
 1. Thí nghiệm.
2. Kết luận: 
 - Khi số đường sức từ thông qua tiết diện S của cuộn dây tăng thì số dòng điện cảm ứng trong cuộn dây có chiều ngược với chiều dòng điện cảm ứng khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện đố giảm.
3. Dòng điện xoay chiều.
 - Dòng điện luân phiên đổi chiều gọi là dòng điện xoay chiều.
15p
HĐ2: Tìm hiểu hai cách tạo ra dòng điện xoay chiều
.
- Yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời câu C2, nêu dự đoán về chiều dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây?
* C2: Khi cực N của nam châm lại gần cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng. Khi cực N ra xa cuộn dây thì số đường sức từ qua S giảm. Khi nam châm quay liên tục thì số đường sức từ xuyên qua S luân phiên tăng giảm. Vậy dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây là dòng điện xoay chiều.
- Yêu cầu các nhóm tiến hành làm TN kiểm tra kiểm tra dự đoán của mình.
- HS thu thập thông tin ở SGK để trả lời C3.
? Thông qua câu hỏi C2 và C3 ta rút ra được kết luận gì.
II. Cách tạo ra dòng điện xoay chiều.
1. Cho nam châm quay trước cuộn dây dẫn kín.
2. Cho cuộn dây dẫn quay trong từ trường.
* C3: Khi cuộn dây quay từ vị trí 1 sang vị trí 2 thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng. Khi cuộn dây từ vị trí 2 quay tiếp thì số đường sức từ giảm. Nếu cuộn dây quay liên tục thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S luân phiên tăng giảm. Vậy dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây là dòng điện xoay chiều.
3. Kết luận: 
 - Trong cuộn dây dẫn kín, dòng điện cảm ứng xoay chiều xuất hiện khi cho nam châm quay trước cuộn dây hay cho cuộn dây quay trong từ trường.
7p
HĐ3: Vận dụng.
- Yêu cầu HS hoạth động cá nhân trả lời C4.
- Hướng dẫn HS cùng làm bài tập 33.2 ở SBT. Yêu cầu HS giải thích tại sao phải chọn phương án đó.
III. Vận dụng.
* C4: Khi khung quay nửa vòng tròn thì số đường sức từ qua khung dây tăng, một trong hai đèn LED sáng. Trên nửa vòng tròn sau, số đường sức từ giảm nên dòng điện đổi chiều, đèn thứ hai sáng.
* Bài 33.2: D
IV. Củng cố: (3p)
1. Khi nào chiều của dòng điện cảm ứng đổi chiều?
2. Hãy nêu các cách tạo ra dòng điện xoay chiều?
V. Dặn dò: (2p)
- Các em về nhà học bài, trả lời lại các câu hỏi ở SGH và làm bài tập 33.1 đến 33.4.
- Đọc và soạn trước bài 34.