Giáo án Vật lý lớp 6 - Tuần 36 - Tiết 7, tiết 8

Ngày soạn 3/10/2011
Dạy ngày: 06/10/2011
Tiết 7
Bài TÌM HIỂU KẾT QUẢ TÁC DỤNG CỦA LỰC
I/. MỤC TIÊU :
1. Về kiến thức:
+Lấy được một số thí dụ về lực tác dụng lên 1 một vật làm biến đổi chuyển động của vật đó.
+ Lấy được 1 số thí dụ về lực tác dụng lên 1 vật làm biến dạng vật đó 
2. Về kĩ năng: 
+ Lắp ráp và làm được thí nghiệm
+Rút ra được các nhận xét sau khi quan sát các thí nghiệm .
+Sử dụng được đúng các thuật ngữ : lực đẩy, lực kéo, phương, chiều, lực cân bằng.
3. Về thái độ
+ Rèn luyện tính cẩn thận, ý thức hợp tác làm việc trong nhóm
II/. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
Chuẩn bị cho nhóm HS :
1 Xe lăn
1 Máng nghiêng
1 Lò xo
-1 Lò xo lá tròn
1 Hòn bi
1 Sợi dây
III/. TỔ CHỨC GIỜ DẠY
Hoạt động 1: Khởi động (5 ph)
* Mục tiêu: Kiểm tra kiến thức cũ về lực
* Đồ dùng
* Tiến hành:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Hãy phát biểu ghi nhớ ở cuối bài?	
+ Lấy ngón tay cái và ngón tay trỏ ép hai đầu hai đầu 1 lò xo bút bi lại .Nhận xét về tác dụng của ngón tay lên lò xo và của lò xo lên ngón tay ?
GV gọi HS khác nêu nhận xét và ghi điểm đạt được của HS qua các câu trả lời.
GV treo tranh ở hình đầu bài và gọi HS cho biế: làm sao biết trong 2 người ai giương cung, ai chưa giương cung?
=> Để biết bạn nào trả lời đúng bài học hôm nay sẽ giúp ta trả lời câu hỏi đó.
-Tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác gọi là lực. Nếu chỉ có 2 lực tác dụng vào cùng 1 vật mà vật vẫn đứng yên, thì 2 lực đó là 2 lực cân bằng. Hai lực cân bằng là 2 lực mạnh như nhau, có cùng phương nhưng ngược chiều.
HS nhận xét
1 vài hs nêu phương án trả lời
Hoạt động 2 : Tìm hiểu những hiện tượng xảy ra khi có lực tác dụng (10 ph)
* Mục tiêu: 
+ Lấy được một số thí dụ về lực tác dụng lên 1 một vật làm biến đổi chuyển động của vật đó.
+ Lấy được 1 số thí dụ về lực tác dụng lên 1 vật làm biến dạng vật đó 
* Đồ dùng:
* Tiến hành:
Yêu cầu hs đọc thông tin (SGK-24) trong 1 phút
Em hiểu thê nào là biến đổi của chuyển động và biến dạng vật?
+ Yêu cầu HS trả lời C1, C2
C1 : Hãy tìm 4 thí dụ cụ thể để minh hoạ những sự biến đổi của chuyển động 
- Vật đang chuyển động, bị dừng lại .
- Vật đang đứng yên, bắt đầu chuyển động .
- Vật chuyển động nhanh lên
- Vật chuyển động chậm lại 
- Vật đang chuyển động theo hướng này, bỗng chuyển động theo hướng khác .
Gọi HS nhận xét
GV chốt lại những chú ý quan sát khi có lực tác dụng.
 Hs đoc thông tin SGK
+ thay đổi chuyển động, thay đổi hình dạng
HS trả lời C1, C2 dưới sự điều khiển của GV
C1:
- Xe A đang chuyển động từ máng nghiêng xuống, bị xe B cản lại, làm xe A bị dừng lại 
- Xe A đang đứng yên, xe B đang chuyển động từ máng nghiêng xuống Þ xe B va chạm phải xe A, làm cho xe A đứng yên bắt đầu chuyển động.
- Khi chạy xe gắn máy, muốn xe chuyển động nhanh lên thì ta phải tăng ga
- Khi chạy xe gắn máy, muốn xe chuyển động chậm lại thì ta phải giảm ga.
- Một quả cầu đang bay lên cao thì chuyển động của nó luôn bị đổi hướng. Điều đó chứng tỏ luôn luôn có lực tác dụng lên quả cầu làm đổi hướng chuyển động của nó.
C2: Người đang giương cung đã tác dụng lực vào dây cung nên làm cho dây cung và cánh cung 
I/. NHỮNG HIỆN TƯỢNG CẦN CHÚ Ý QUAN SÁT KHI CÓ LỰC TÁC DỤNG:
1/. Những sự biến đổi của chuyển động :
(SGK-24)
2/. Những sự biến dạng
- làm vật thay đổi hình dạng
Hoạt động 3: Nghiên cứu những kết quả tác dụng của lực (20ph)
* Mục tiêu: 
+ Lắp ráp và làm được thí nghiệm
+Rút ra được các nhận xét sau khi quan sát các thí nghiệm .
+Sử dụng được đúng các thuật ngữ : lực đẩy, lực kéo, phương, chiều, lực cân bằng.
* Đồ dùng:
1 Xe lăn
1 Máng nghiêng
1 Lò xo
1 Lò xo lá tròn
1 Hòn bi
1 Sợi dây
* Tiến hành 
Yêu cầu hs nghiên cứu Hình 7.1, 7.2 (SGK-25) Cho biết các dụng cụ để làm thí nghiệm?
Chia nhóm yêu cầu Hs nhận dụng cụ và làm thí nghiệm theo nhóm trong 5 phút trả lời C3, C4, C5, C6
C3: Trong thí nghiệm ở hình (6.1), đang giữ xe , ta đột nhiên buông tay không giữ xe nữa. Nhận xét về kết quả tác dụng của lò xo lá tròn lên xe lúc đó.
C4: Buộc sợi dây vào 1 xe lăn rồi thả cho xe chạy xuống từ đỉnh 1 dốc nghiêng. Hãy tìm cách giữ dây, sao cho xe chỉ chạy đến lưng chùng dốc thì dừng lại. Nhận xét về kết quả của lực mà tay ta tác dụng lên xe thông qua sợi dây 
C5: Đặt 1 lò xo lá tròn nằm ngang ở lưng chừng dốc. Thả 1 hòn bi lăn từ đỉnh dốc xuống sao cho nó va chạm vào thành bên của lò xo. Nhận xét về kết quả của lực mà lò xo tác dụng lên hòn bi khi va chạm 
C6: Lấy ta ép hai đầu 1 lò xo. Nhận xét về kết quả của lực mà tay ta tác dụng lên lò xo 
Chú ý : hướng dẫn HS làm thí nghiệm và nhận xét, định hướng cho HS thấy được sự biến đổi của chuyển động hoặc sự biến dạng của vật 
Qua các thí nghiệm trên, yêu cầu HS rút ra kết luận
C7 : Chọn cụm từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống trong các câu sau :
C8: Hãy viết đầy đủ các câu dưới đây :
+ HS quan sát H7.1, H7.2 và nêu các dụng cụ thí nghiệm
+ Đại diện các nhóm nhận dụng cụ thí nghiệm
HS lắp ráp và làm thí nghiệm
Thảo luận trả lời C3=>C6
Đại diện nhóm trả lời nhóm khác nhận xét
Kết luận : Lực tác dụng lên 1 vật có thể làm biến đổi chuyển động của vật đó hoặc làm nó bị biến dạng .
II/.NHỮNG KẾT QUẢ TÁC DỤNG CỦA LỰC :
1/.Thí nghiệm :
C3 : Khi buông tay không giữ xe nữa thì lò xo lá tròn trở lại hình dạng ban đầu và lực đẩy mà lò xo lá tròn tác dụng lên xe lăn đã làm biến đổi chuyển động của xe lăn 
C4: Khi thả xe từ đỉnh 1 dốc nghiêng xuống thì lúc đó xe sẽ chịu tác dụng của 1 lực kéo ,lực mà tay (thông qua sợi dây )tác dụng lên xe lăn khi đang chạy đã làm biến đổi chuyển động của xe 
Þ xe chỉ chạy đến lưng chừng dốc thì dừng lại 
C5: Khi thả hòn bi lăn từ đỉnh dốc xuống và va chạm vào thành bên của lò xo Þ thì lực mà lò xo lá tròn tác dụng lên hòn bi khi va chạm đã làm biến đổi chuyển động của hòn bi
C6 :Lực mà tay ta ép vào lò xo đã làm biến dạng lò xo 
Kết luận : Lực tác dụng lên 1 vật có thể làm biến đổi chuyển động của vật đó hoặc làm nó bị biến dạng .
C7: 	
(1): biến đổi chuyển động của 
(2): biến đổi chuyển động của 
(3): biến đổi chuyển động của 
(4): biến dạng 
C8: 
(1): biến đổi chuyển động của 
(2): biến dạng 
Hoạt động 4: Vận dụng (8 ph)
*Mục tiêu: 
	+ Trình bày được kết quả của lực tác dụng
+Lấy được một số thí dụ về lực tác dụng lên 1 một vật làm biến đổi chuyển động hoặc biến dạng vật đó.
+ Lấy được 1 số thí dụ về lực tác dụng lên 1 vật vừa làm biến đổi chuyển động vừa làm biến dạng vật đó 
* Đồ dùng:
* Tiến hành
Làm sao để nhận biết có lực lực tác dụng?
GV điều khiển hs trả lời các câu C9, C10, C11
GV Giới thiệu phần có thể em chưa biết
HS trả lời ghi nhớ
C9,C10, C11: HS đứng tại chỗ trả lời
1 Hs đọc to có thể em chưa biết
III/.VẬN DỤNG
Ghi nhớ (SGK-26)
C9,C10,C11: HS tự làm 
Hướng dẫn về nhà (2 ph)
- Học kỹ bài và tìm ví dụ minh hoạ
- Làm BT : 7.1 đến 7.5 (sách bài tập )
- Chuẩn bị : xem trước bài :TRỌNG LỰC –ĐƠN VỊ LỰC
Ngày soạn: 03/10/2011
Ngày dạy: 06/10/2011
Tiết 8 
Bài 8 - : TRỌNG LỰC _ ĐƠN VỊ LỰC
I/.MỤC TIÊU
1. Về kiến thức:
Trả lời được câu hỏi trọng lực hay trọng trọng lượng của 1 vật là gì ?
Chỉ ra được phương và chiều của trọng lực
Trả lời được câu hỏi đơn vị cường độ lực là gì ?
2. Về kĩ năng: 
Rút ra được các nhận xét sau khi quan sát các thí nghiệm .
Vận dụng kiến thức thu nhận được vào thực tế và kỹ thuật: Sử dụng được dây dọi để xác định phương thẳng đứng
3. Về thái độ
Rèn luyện tính cẩn thận, ý thức hợp tác làm việc trong nhóm
II/.CHUẨN BỊ :
Chuẩn bị cho mỗi nhóm HS
1 Giá treo 
1 Lò xo
1 Quả nặng 100g có móc treo
1 Dây dọi
1 khay nước
1 Chiếc thước êke
III/.TỔ CHỨC GIỜ DẠY:
Hoạt động 1: Khởi động (5 ph)
* Mục tiêu: Tổ chức tình huống học tập
* Đồ dùng:
* Tiến hành:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Em có biết trái đất hình gì không và em có đoán được vị trí của con người trên trái đất như thế nào? Hãy mô tả điều đó? 
Kỹ thuật động nào:
Em hãy đọc mẩu hội thoại giữa 2 bố con Nam và tìm phương án hiểu lời giải thích của bố Nam?
=> Lực hút bố của Nam nói đó có tên là Trọng lực bài ngày hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu trọng lực là gì?
 HS mô tả
HS đọc mẩu hội thoại đầu bài.
HS trả lời do trái đất tác dụng lực hút lên các vật
Hoạt động 2 : Phát hiện sự tồn tại của trọng lực (15 ph)
* Mục tiêu: Rút ra được các nhận xét sau khi quan sát các thí nghiệm .
* Đồ dùng:
	Chuẩn bị cho mỗi nhóm HS
1 Giá treo 
1 Lò xo
1 Quả nặng 100g có móc treo
1 Dây dọi
1 khay nước
1 Chiếc thước êke
* Tiến hành:
Yêu cầu HS đọc mục 1 thí nghiệm.
+ Gọi 1 hs làm thí nghiệm, cả lớp quan sát
* Chú ý : để thấy rõ tác dụng kéo dãn lò xo của 
trọng lực , phải quan sát độ dài của lò xo trước và sau khi treo quả nặng
+ Yêu cầu quan sát thí nghiệm trên bảng nêu hiện tượng sảy ra?
- Tổ chức hoạt động nhóm để trả lời câu C1, C2, C3 trong 5phút
- Gọi đại diện nhóm trả lời câu C1, C2, C3
C3: Tìm từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống trong các câu sau :
Qua quan sát các thí nghiệm trên gọi 1 vài HS rút ra kết luận 
GV chốt: Trái đất tác dụng lực hút lên mọi vật. Lực này gọi là Trọng lực. Người ta gọi Cường độ ( độ lớn) của Trọng lực tác dụng lên vật là trọng lượng của vật đó
1 hs lên bảng làm thí nghiệm treo quả nặng vào lò xo, đo độ dài lo xo trước và sau khi treo quả nặng
1 hs làm thí nghiệm thả viên phấn đang cầm trên tay
HS trình bày hiện tượng quan sát được: lò xo bị dãn ra, phấn rơi xuống đất
- Hs thảo luận trả lời C1, C2, C3
-Đại diện các nhóm trả lời, nhóm khác nhận xét
Nêu kết luận:
HS nghe ghi kết luận 
I/. TRỌNG LỰC LÀ GÌ ?
1/.Thí nghiệm : (SGK- 27)
C1: Lò xo có tác dụng lực vào quả nặng để giữ cho quả nặng không bị rơi
-Lực đó có phương thẳng thẳng đứng và có chiều hướng về phía trái đất. Quả nặng vẫn đứng yên vì có 2 lực cân bằng tác dụng lên quả nặng lực còn lại cùng phương với lực lò xo tác dụng (thẳng đứng) chiều hướng về trái đất.
C2: Chứng tỏ có lực tác dụng lên viên phấn, phương thẳng đứng, chiều hướng về trái đất
C3: 	(1):cân bằng
	(2): trái đất
	(3):biến đổi
	(4): lực hút
	(5): trái đất
2/ Kết luận: 
- Trái đất tác dụng lực hút lên mọi vật. Lực này gọi là Trọng lực.
 - Người ta gọi Cường độ ( độ lớn) của Trọng lực tác dụng lên vật là trọng lượng của vật đó
Hoạt động 3: Tìm hiểu về phương và chiều của trọng lực (10 ph)
* Mục tiêu:
+ Chỉ ra được phương chiều của Trọng lực
+Sử dụng được dây dọi để xác định phương thẳng đứng
* Đồ dùng: Giá treo, dây dọi
* Tiến hành:
Hướng dẫn HS làm thí nghiệm, quan sát hiện tượng và rút ra nhận xét để chọn từ thích trong khung điền vào chỗ trống câu C4.
Gọi HS trả lời C5
Yêu cầu đọc C5 đã hoàn thiện
GV chốt phương chiều của trong lực
1 HS làm thí nghiệm 
Cả lớp quan sát
HS trả lời C4 
HS trả lời C5
HS nghe
II/.PHƯƠNGVÀ CHIỀU CỦA TRỌNG LỰC 
1/. Phương và chiều của trọng lực:
C4 :
(1): cân bằng
(2) : dây dọi
(3): thẳng đứng
(4): từ trên xuống dưới
2/. Kết luận: SGK
C5: 
(1): thẳng đứng
(2): từ trên xuống dưới 
Hoạt động 4 : Tìm hiểu về đơn vị lực ( 5 ph)
* Mục tiêu: Trả lời được câu hỏi đơn vị cường độ lực là gì ?
* Đồ dùng: 
* Tiến hành:
Yêu cầu HS đọc SGK và giải thích độ mạnh (cường độ )của lực
GV thông báo thông tin về dơn vị lực
HS đọc (SGK -29)
Cường độ lực là độ lớn của lực
HS nghe ghi vở
III/.ĐƠN VỊ LỰC:
-Đơn vị lực là NiuTơn 
- Ký hiệu : N
- Trọng lượng của quả cân 100 g được tính tròn 1 N
trọng lượng của quả cân 1 kg là 10 N
Hoạt động 5: Vận dụng- củng cố (8 ph)
* Mục tiêu: 
Vận dụng kiến thức thu nhận được vào thực tế và kỹ thuật: Sử dụng được dây dọi để xác định phương thẳng đứng
* Đồ dùng: Giá treo, dây dọi, e kê, chậu nước
* Tiến hành:
+Trọng lực có phương và chiều như thế nào?
+ Nêu ví dụ chứng tỏ tất cả mọi vật đều bị hút vào tâm trái đất => chốt ghi nhớ
Yêu cầu nhóm làm thí nghiệm C6 trong 3 phút
Hãy dùng eke tìm mối quan hệ giữa mặt nằm ngang và phương thẳng đứng?
Hs trả lời
+ Vd tất cả từ trên cao khi bị rơi đều rơi xuống đất
Nhóm nhận dụng cụ và làm thí nghiệm C6
IV/. VẬN DỤNG
Ghi nhớ ( SGK – 29)
C6: Giữa mặt nằm ngang và phương thẳng đứng vuông góc với nhau. 
Hướng dẫn về nhà (2 ph)ø
-Học và tìm ví dụ minh hoạ trọng lực.
- Làm BT (8.1 đến 8.4 Sách BT)
-Chuẩn bị: xem trước bài LỰC ĐÀN HỒI.