Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 1+2: Phong cách Hồ Chí Minh (Lê Anh Trà) - Năm học 2010-2011

Ngày giảng:	 Tiết 1 -Văn bản:	PHONG cách hồ chí minh
9A:	(Lê Anh Trà)
9B.	 
9C:................	
I/ Mục tiêu cần đạt: 
1/ Kiến thức:
 - Một số biểu hiện của phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống và trong sinh hoạt.
- ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
- Đặc điểm của kiểu bài nghị luận qua một đoạn văn cụ thể.
 2/ Kĩ năng:
- Nắm bắt nội dung văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc.
- Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn đề thuộc lĩnh vực văn hóa, lối sống.
3/ Thái độ :
Giáo dục HS có ý thức tu dưỡng, học tập rèn luyện theo gương Bác Hồ vĩ đại.
II/ Chuẩn bị:
1. Đồ dùng dạy học:
HS: Tìm đọc những câu thơ, mẩu chuyện về Bác
GV: Tư liệu về Bác
2. Phương pháp:
Đọc diễn cảm, vấn đáp, liên hệ
III/ Các hoạt động dạy học:
1.Bài mới:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
Hoạt động 1(7’) Tìm hiểu chung.
GV : Hãy nêu xuất xứ của văn bản.
HS: trình bày.
GV: hướng dẫn đọc (giọng chậm rãi, bình tĩnh, khúc chiết), đọc mẫu.
HS: đọc
GV: nhận xét, sửa
HS: đọc chú thích sgk
GV: giải thích thêm từ “bất giác”, “đạm bạc”
Hoạt động 2(35’) Tìm hiểu văn bản
GV:- văn bản được viết theo kiểu loại văn bản nào?
- Phương thức biểu đạt chính của văn bản?
-Văn bản có thể chia làm mấy phần? chỉ ra luận điểm chính của từng phần.
HS: Kiểu văn bản: nhật dụng
 Phương thức biểu đạt : nghị luận, thuyết minh.
 Bố cục: 3 phần
P1: từ đầu..rất hiện đại: quá trình hình thành và điều kì lạ của phong cách Hồ Chí Minh
P2: tiếp. Hạ tắm ao: những vẻ đẹp cụ thể của phong cách sống và làm việc của Bác
P3: còn lại: bình luận và khẳng định ý nghĩa phong cách văn hoá Hồ Chí Minh
GV:đoạn 1 đã khái quát vốn tri thức văn hoá của Bác Hồ ntn?
HS: vốn tri thức văn hoá của Bác rất sâu rộng và uyên thâm.
GV: Bằng con đường nào mà Người có vốn tri thức văn háo sâu rộng như vậy? Nêu dẫn chứng để chứng minh.
HS: Đi nhiều, có điều kiện tiếp xúc trực tiếp với văn hoá nhiều nước, nhiều dân tộc trên thế giới, từng sống ở các nước có nền kinh tế, văn hoá phát triển.
Học trong công việc, lao động ở mọi nơi mọi lúc.. 
GV:Bác đã học hỏi và tiếp thu văn hoá, nghệ thuật ntn? Cách học ấy cho thấy vẻ đẹp nào trong phong cách Hồ Chí Minh?
HS: trả lời
GV: Kết quả của việc học tập và rèn luyện của Bác? 
HS: trả lời
GV: Theo em điều kì lạ nhất trong phong cách Hồ Chí Minh là gì? 
HS: điều quan trọng và kì lạ nhất. Hiện đại
GV: bình: Đó là sự kết hợp hài hoà bậc nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam, sự kết hợp những phẩm chất khác nhau thống nhất trong một con người: truyền thống và hiện đại, phương Đông và phương Tây, xưa và nay, dân tộc và quốc tế, vĩ đại và bình dị.
Một mặt tinh hoa Hồng Lạc đúc nên Người, mặt khác tinh hoa nhân loại cũng góp phần làm nên phong cách HCM hội nhập quốc tế nhưng giữ gìn bản sắc dân tộc.
GV: liên hệ, giáo dục HS
GV: Em có nhận xét gì về cách viết ở đoạn văn khái quát vốn tri thức văn hoá của Bác?
HS: chỉ ra nghệ thuật.
I/ Tìm hiểu chung.
Văn bản được trích trong Hồ Chí Minh và văn hóa Việt Nam của tác giả Lê Anh Trà.
II/ Đọc- hiểu văn bản.
A. Đọc.
B. Tìm hiểu văn bản
1. Con đường hình thành phong cách văn hoá Hồ Chí Minh.
* Con đường hình thành:
- Qua lao động, qua công việc mà học hỏi( đi nhiều nơi, làm nhiều nghề)
- Nắm vững phương tiện giao tiếp( nói viết thành thạo nhiều thứ tiếng nước ngoài)
- Học hỏi toàn diện, sâu sắc.
* Tinh thần, thái độ:
- Tiếp thu chọn lọc tinh hoa
- phê phán , bác bỏ những hạn chế, tiêu cực
- Không chịu ảnh hưởng một cách thụ động
Dày công học tập và rèn luyện không ngừng trong suốt cuộc đời cách mạng đầy chuân chuyên
* Kết quả: trở thành nhân cách Việt Nam: một lối sống bình dị rất phương Đông, rất Việt Nam nhưng cũng rất hiện đại
*Nghệ thuật:
So sánh, đối lập, sử dụng nhiều câu khẳng định, kết hợp giữa kể và bình luận, luận cứ, luận chứng thuyết phục.
3. Củng cố(2’)
GV khái quát lại nội dung kiến thức
4. Hướng dẫn:(1’)
Chuẩn bị phần còn lại
Sưu tầm những câu thơ, mẩu chuyện nói về sự giản dị của Bác.
.
Ngày giảng:	 Tiết 2 -Văn bản:	PHONG cách hồ chí minh (tiếp)
9A:	(Lê Anh Trà)
9B.	 
I/ Mục tiêu cần đạt: 
1/ Kiến thức:
 - Một số biểu hiện của phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống và trong sinh hoạt.
- ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
- Đặc điểm của kiểu bài nghị luận qua một đoạn văn cụ thể.
 2/ Kĩ năng:
- Nắm bắt nội dung văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc.
- Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn đề thuộc lĩnh vực văn hóa, lối sống.
3/ Thái độ :
Giáo dục HS có ý thức tu dưỡng, học tập rèn luyện theo gương Bác Hồ vĩ đại.
II/ Chuẩn bị:
1. Đồ dùng dạy học:
HS: Tìm đọc những câu thơ, mẩu chuyện về Bác, bảng nhóm.
GV: Tư liệu về Bác
2. Phương pháp:
Đọc diễn cảm, vấn đáp, liên hệ
III/ Các hoạt động dạy học:	
1. Kiểm tra(3’): Bằng con đường nào mà Bác Hồ có vốn tri tri thức sâu rộng và uyên thâm? Nêu dẫn chứng để chứng minh.
2. Bài mới:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
HĐ1(30’)
HS: đọc đoạn 2
GV: phong cách sống của Bác Hồ được kể và bình luận trên những phương diện nào?
HS: nơi ở, nơi làm việc, trang phục, ăn uống, nhân cách.
GV: cho HS quan sát ngôi nhà sàn của Bác ở phủ chủ tịch, nhận xét
HS: ở cương vị lãnh đạo cao nhất của Đảng và nhà nước nhưng Bác có lối sống và làm việc ở nơi hết sức giản dị.
GV: Phong cách sống giản dị của Bác được thể hiện như thế nào?
HS: trả lời.
GV: Em hãy kể một câu chuyện, đọc những câu thơ nói về đức tính giản dị của Bác Hồ mà em biết.
HS: tự bộc lộ.
GV: Lối sống giản dị đó đồng thời cũng rất thanh cao. Em hãy phân tích để làm nổi bật sự thanh cao trong lối sống hằng ngày của Bác.
HS: trả lời
GV: Viết về cách sống của Bác, tác giả liên tưởng đến những nhân vật nổi tiếng nào?
HS: Viết về cách sống của Bác, tác giả liên tưởng đến các vị hiền triết ngày xưa:
- Nguyễn Trãi: Bậc thầy khai quốc công thần, ở ẩn.
- Nguyễn Bỉnh Khiêm: làm quan, ở ẩn.
GV: theo em điểm giống và khác nhau giữa phong cách của Hồ Chí Minh với các vị hiền triết xưa là ở chỗ nào?
HS: * giống: sống giản dị thanh đạm nhưng không phải sự tự thần thánh hoá, tự làm cho khác đời, hơn đời, lập dị. Đó là cách di dưỡng tinh thần, một quan niệm thẩm mĩ.
khác: - các danh nho hiền triết xưa là con người của XHPK, sự tiếp thu mới chỉ là tinh hoa văn hoá DT và vhoá p.Đông
-Bác Hồ do đk lsử của thời đại, Người được tiếp thu vhoá của nhân loại từ Đông sang Tây.. kết hợp tinh hoa văn hoá truyền thống và hiện đạiđây là lối sống của một người cộng sản lão thành, một vị chủ tịch nước là linh hồn trong 2 cuộc k/c chống Pháp, Mĩ và công cuộc xây dựng CNXH.
HĐ2(10’)
Hoạt động nhóm( theo kĩ thuật khăn trải bàn)
-N1:Từ văn bản này em học tập được gì để viết bài nghị luận xã hội?
-N2: Văn bản hướng người đọc tới vấn đề gì?
HS: thảo luận, trình bày, nhận xét.
GV: nhận xét, định hướng
GV: em hãy đọc một bài thơ hoặc hát một bài để thuyết minh thêm cho bài học về phong cách HCM.
HS: tự bộc lộ (VD bài Tức cảnh Pác Bó..)
2. Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh. 
*Chủ tịch Hồ Chí Minh có một phong cách sống vô cùng giản dị:
- Nơi ở, nơi làm việc đơn sơ: chiếc nhà sàn nhỏ vừa là nơi tiếp khách, vừa là nơi làm việc, đồng thời cũng là nơi ngủ.
- Trang phục giản dị: bộ quần áo bà ba, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp
- Ăn uống đạm bạc: cá kho, rau luộc, cà muối, cháo hoa
*Cách sống giản dị của Bác lại vô cùng thanh cao sang trọng
- Đây không phải là lối sống khắc khổ của những con người tự vui trong nghèo khó.
- Đây cũng không phải là cách tự thần thánh hóa, tự làm cho khác đời, hơn đời.
- Đây là cách sống có văn hóa, thể hiện một quan niệm thẩm mỹ: cái đẹp gắn liền với sự giản dị, tự nhiên.
III/ Tổng kết:
1.Nghệ thuật:
- Kết hợp các PTBĐ tự sự, biểu cảm, lập luận.
- Ngôn ngữ trang trọng.
- Vận dụng các hình thức so sánh, các biện pháp nghệ thuật đối lập
2. ý nghĩa văn bản.
( ghi nhớ-sgk)
3. Củng cố:
GV: hệ thống lại KT của bài
4. Hướng dẫn
- Tìm đọc một số mẩu chuyện về cuộc đời hoạt động của Bác Hồ.
- Tìm hiểu nghĩa của một số từ Hán Việt trong đoạn 
- Chuẩn bị bài các phương châm hội thoại.
 Ôn lại KT về hội thoại, lượt lời.