Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 1: Phong cách Hồ Chí Minh - Đặng Thị Lan Hương

Giáo án Ngữ văn 9 Đặng Thị Lan Hương
Ngày soạn:
Ngày dậy:
Tiết 1 
Văn bản: 
Phong cách Hồ Chí Minh
 (Lê Anh Trà)
A. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức: Giúp HS thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh. Đó là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, thanh cao và giản dị; Thấy được nghệ thuật lập luận chặt chẽ và lời văn giàu sức biểu cảm, lời bình sắc sảo của tác giả.
2. Kĩ năng: Phân tích một văn bản nghị luận mang tính nhật dụng thuộc chủ đề: Sự hội nhập văn hoá thế giới, giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.
3. Giáo dục: Tình cảm yêu kính, tự hào về Bác Hồ, ý thức tu dưỡng, rèn luyện theo gương Bác.
*Tích hợp: Tập làm văn: Sử dụng biện pháp nghệ thụât trong văn thuyết minh.
*Trọng tâm: Tiết 1: Phần 1; Tiết 2: Phần 2.
B. Chuẩn bị:
1. Giáo viên: Tranh hình: SGK và Chủ tịch Hồ Chí Minh ở chiến khu Việt Bắc; Chuyện kể về Bác Hồ.
2. Học sinh: Soạn bài, sưu tầm tài liệu, câu chuyện kể về Bác Hồ.
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động: 
Nội dung hoạt động
TG
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
* Hoạt động 1: Khởi động
1. Kiểm tra bài cũ: 
2. Giới thiệu bài mới:
* Hoạt động 2+3: Đọc, hiểu văn bản
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Đọc
2. Chú thích
a, Tác giả: Lê Anh Trà
b, Tác phẩm
- Xuất xứ: SGK
- Phương thức biểu đạt: Nghị luận kết hợp với biểu cảm, thuyết minh.
- Là văn bản nhật dụng về vấn đề hội nhập thế giới và giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.
c, Từ khó
3. Bố cục: 2 phần
II. Đọc, tìm hiểu văn bản
1. Hồ Chí Minh tiếp thu văn hoá nhân loại để tạo nên một nhân cách, một lối sống rất Việt Nam, rất phương Đông nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại.
- Cơ sở, điều kiện, hoàn cảnh để Hồ Chí Minh tiếp thu được văn hoá nhân loại.
- Những biểu hiện về vồn tri thức văn hoá nhân loại ở Hồ chí Minh.
-> Hồ Chí Minh tiếp thu được vốn tri thức văn hoá nhân loại sâu rộng.
- Cách tiếp thu vốn tri thức văn hoá nhân loại ở Hồ Chí Minh: ở mọi lúc, mọi nơi, tiếp thu có chọn lọc cái đẹp và phê phán cái tiêu cực.
-> Tiếp thu tích cực, chủ động kết hợp hài hoà giữa tinh hoa văn háo nhân loại với truyền thống văn hoá dân tộc.
/ Cách lập luận chặt chẽ giầu sức thuyết phục, kết hợp giức lời kể, lời bình luận tự nhiên giầu cảm xúc và dẫn chứng chọn lọc, tiêu biểu.
=> Khẳng định vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh: Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại.
=> Sự hội nhập văn hoá thế gới và giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.
* Họat động 4: Củng cố - Dặn dò
3
40
2
- GV kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS
- GVGT: Chủ Tịch Hồ Chí Minh không những là nhà yêu nước, nhà cách mạng vĩ đại mà còn là danh nhân văn hoá thế giới. Vẻ đẹp văn hoá là nét nổi bật trong phong cách Hồ Chí Minh. Tác giả Lê Anh Trà đã giúp ta hiểu rõ nét đẹp phong cách Hồ Chí Minh qua văn bản "Phong cách Hồ Chí Minh".
- GV nêu yêu cầu đọc bài: Đọc to, rõ ràng, mạch lạc, bộc lộ tình cảm, cảm xúc tự hào lòng khâm phục, kính yêu Bác Hồ.
- GV đọc phần từ đầu đến "rất Việt Nam"
- Gọi HS đọc phần còn lại (2HS)
- GV nhận xét HS đọc và sửa chữa cách đọc cho HS.
- GVGT tác giả. 
-Nêu xuất xứ của văn bản: Rút trong bài "Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn liền với cái giản dị". In trong cuốn "Hồ Chí Minh và văn hoá Việt Nam" - 1990.
H. Em xác định phương thức biểu đạt của văn bản?
H. Nội dung chủ yếu của văn bản?
H. Văn bản có phải là văn bản nhật dụng không?
H. Vấn đề cập nhật trong văn bản là gì?
- GV bổ sung: Văn bản vừa mang ý nghĩa cập nhật vừa có ý nghĩa lâu dài. Vấn đề cập nhật là cốt lõi tạo ra điểm khác biệt giữa văn bản này với văn bản "Đức tính giản dị của Bác Hồ" ở lớp 7.
- GV kiểm tra HS các chú thích: phong cách, siêu phàm, áo trấn thủ, tiết chế, hiền triết, di dưỡng tinh thần.
H. Văn bản có bố cục như thế nào?
- GV gọi HS đọc phần 1
H. Tác giả đưa ra luận điểm gì để làm sáng rõ cho phong cách Hồ Chí Minh? Luận điểm đó được thể hiện ở câu văn nào?
H. Để đi đến kết luận đó tác giả đã lập luận bằng cách nào?
H. Hồ Chí Minh tiếp thu được tri thức văn hoá nhân loại trong điều kiện, hoàn cảnh nào?
- GV bổ sung: Cuộc đời cách mạng gian truân là điều kiện để Hồ Chí Minh tiếp thu
H. Những biểu hiện về vốn tri thức văn hoá nhân loại ở Hồ Chí Minh?
H. Qua đó em hiểu được vốn tri thức văn háo nhân loại ở Hồ Chí Minh như thế nào?
- GV nêu thêm tư liệu
- GV nêu vấn đề để học sinh thảo luận: Vậy có phải cứ ai có điều kiện tiếp xúc với với văn hoá sâu, rộng như Hồ Chí Minh không?
H. Vậy Hồ Chí Minh có cách tiếp thu tri thức văn hoá nhân loại như thế nào?
H. Em hiểu gì về câu văn: "Nhưng điều kì lạ là tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó đã nhào nặn với cái gốc văn hoá dân tộc không gì lay chuyển được ở Người hiện đại".
- GV bổ sung
H. Em nhận xét gì về cách lập luận của tác giả và cách đưa ra dẫn chứng của tác giả trong phần 1?
- GV chốt: + Lập luận chặt chẽ
+ Lời kể: "Cuộc đời đầy truân chuyên" kết hợp lời bình luận tự nhiên: "Có thể nói nhưng điều kì lạ'
+ Dẫn chứng tiêu biểu, chọn lọc
H. Qua đó tác giả muốn nói rõ với ta điều gì về phong cách Hồ Chí Minh?
H.Vấn đề tác giả muốn gửi tới bạn đọc là gì về việc tiếp thu tinh hoa văn háo nhân loại?
- Bình: nét đẹp phong cách này của Hồ Chí Minh và ý nghĩa của vấn đề tác giả cập nhật.
- GV kể một câu chuyện về sự tiếp thu tri thức văn hoá nhân loại và giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc ở Hồ Chí Minh (theo tư liệu "bác với việc học ngoại ngữ" - in trong cuốn Nguyễn ái Quốc - Hồ Chí Minh tập 2, trang 321)
H. Suy nghĩ của em về vấn đề tác giả cập nhật?
- Học kĩ phần phân tích.
- Tìn thêm tư liệu, soạn bài tiếp
- Mở vở bài tập và SGK
- Nghe
- Nghe
- Đọc
- Nghe
- Xác định
- Nêu: Nét đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh.
- Xác định
- Nghe
- Giải thích theo SGK
- VB chia làm 2 phần:
+ Từ đầu -> "rất hiện đại": Sự tiếp thu văn hoá nhân loại kết hợp với sự giữ gìn văn hoá truyền thống của dân tộc.
+ Phần còn lại: Lối sống giản dị và thanh cao của Chủ Tịch Hồ Chí Minh.
- Đọc
- Nêu
- Tác giả lập luận:
+ Cơ sở, điều kiện (nguyên nhân) Bác Hồ có sự tiếp thu văn hoá nhân loại.
+ Những biểu hiện về vồn tri thứcvăn hoá nhân loại của Hồ Chí Minh.
+ Cách tiếp thu văn hoá nhân loại ở Hồ Chí Minh.
- Cuộc đời cách mạng đầy gian lao -> tiếp xúc với văn hoá nhiều nước, nhiều vùng trên thế giới, làm nhiều nghề
- Nêu:
+ Nói, viết nhiều thứ tiếng ngoại quốc
+ Am hiểu nhiều và sâu sắc về các dân tộc và nhân dân thế giới, văn hóa thế giới.
+ Học hỏi, tìm hiểu văn hoá nghệ thuật tới mức uyên thâm.
- Thảo luận -> kết luận: không phải vậy, ở Hồ Chí Minh có ý thức tiếp thu và có cách tiếp thu tri thức rất riêng.
- Trình bày
- Trình bày
- Nghe
- Khái quát
- Nêu
- Nghe
- Học tập theo gương Bác: tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hoá nhân loại và biết giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.