Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 4: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản - Năm học 2012-2013

Tuần : 1 Ngày soạn: 29/08/2012
Tiết PPCT: 4 Ngày dạy : 31/08/2012
TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Thấy được tính thống nhất về chủ đề của văn bản và xác định được chủ đề của một văn bản cụ thể.
- Biết viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề.
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ
1. Kiến thức: 
- Chủ đề văn bản 
- Những thẻ hiện của chủ đề trong một văn bản
2. Kĩ năng: 
- Đọc – hiểu và có khả năng bao quát toàn bộ văn bản.
- Trình bày một văn bản (nói, viết ) thống nhất về chủ đề.
3. Thái độ: Thấy được tính thống nhất trong văn bản là vô cùng quan trọng.
C. PHƯƠNG PHÁP: Vấn đáp, thảo luận nhóm, nêu vấn đề
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định : Kiểm diện HS 8A1: Sĩ số Vắng: (P:..; KP:..)
 8A2: Sĩ số Vắng: (P:..; KP:..)
2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị của HS
3. Bài mới : Một văn bản bao giờ cũng có chủ đề, đặc trưng này của văn bản liên hệ mật thiết với tính mạch lạc, tính liên kết.
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
NỘI DUNG BÀI DẠY
TÌM HIỂU CHUNG 
Yêu cầu HS đọc thầm lại văn bản “Tôi đi học”
 Tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu của mình? Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng gì trong lòng tác giả?
 Qua đây hãy phát biểu chủ đề của văn bản ? Vậy chủ đề của văn bản là gì ?
 HS trả lời theo suy nghĩ.
Căn cứ vào đâu em biết văn bản “Tôi đi học” nói lên những kỉ niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên?
Ø Nhan đề văn bản, những kỉ niệm về buổi đầu tiên đi học của tôi, các từ ngữ biểu thị ý nghĩa đi học được lặp lại nhiều lần, các câu đều nhắc tới kỉ niệm của buổi tựu trường 
Văn bản tôi đi học tập trung hồi tưởng lại tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật tôi 
a- Hãy tìm các từ ngữ chứng tỏ tâm trạng đó in sâu trong lòng nhân vật tôi suốt cuộc đời.
b- Tìm các từ ngữ nêu bật cảm giác mới lạ, xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật tôi khi cùng mẹ đi đến trường, khi cùng các bạn bè đi vào lớp?
 ØCác từ ngữ: lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường, tôi quên thế nào được 
- Con đường thấy lạ, ngôi trường xinh xắn, oai nghiêm, bỡ ngỡ.
Chốt: Các chi tiết, phương tiện ngôn từ trong văn bản đều tập chung khắc hoạ, tô đậm cảm giác này.
Qua các mục phân tích hãy suy nghĩ và trả lời các câu hỏi sau đây:
- Chủ đề của văn bản là gì?
- Thế nào là tính thống nhất về chủ đề văn bản? Thể hiện ở phượng diện nào? Làm thế nào để viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề?
 ØDựa vào phần phân tích để trả lời
- GV nhận xét, chỉ định HS đọc ghi nhớ.
LUYỆN TẬP  
Bài tập 1 tr 13
 Cho biết văn bản viết về đối tượng nào và vấn đề gì?
a- Các đoạn trình bày theo một thứ tự nào? Theo em có thể thay đổi trật tự sắp xếp này được không? Vì sao?
Nêu chủ đề của văn bản trên.
b- Chủ đề ấy được thể hiện trong văn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống của người dân. Hãy chứng minh điều đó:
c- Tìm các từ ngữ, các câu tiêu biểu thể hiện chủ đề của văn bản?
HS trả lời, HS khác nhận xét bổ sung. Nhận xét, tổng kết.
Bài tập 2 tr 14
 HS đọc và phát hiện, GV sửa chữa, tổng kết.
Bài 3 tr14.
 HS đọc và phát hiện -> GV sửa chữa, tổng kết
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC 
- Học bài, hoàn tất bài tập tr 14 SGK.
I. TÌM HIỂU CHUNG:
1- Chủ đề của văn bản.
a. Phân tích ví dụ.
- Văn bản: Tôi đi học.
- Chủ đề: kể về những kỉ niệm về buổi đầu đến trường.
b. Ghi nhớ: Mục 1/SGK 12.
2- Tính thống nhất về chủ đề của văn bản.
a. Phân tích ví dụ
Văn bản : Tôi đi học
- Nhan đề, từ ngữ, các câu đều nhắc đến kỉ niệm của buổi tựu trường.
- Các chi tiết, phương tiện, ngôn từ đều tập trung khắc hoạ, tô đậm cảm giác trong sáng nẩy nở trong lòng tác giả.
b. Ghi nhớ mục 2, 3/12
II. LUYỆN TẬP :
Bài 1/13.
- Đối tượng: Rừng cọ quê tôi.
- Trình bày theo thứ tự: nhan đề, giới thiệu rừng cọ, tả cây cọ, tác dụng của cây cọ, tình cảm gắn bó với cây cọ.
- Chủ đề: Rừng cọ và tình cảm yêu mến của tác giả đối với cây cọ.
- Các từ ngữ: Rừng cọ, lá cọ, búp cọ, thân cọ, tầu lá cọ 
Bài 2/14:
- Ý làm bài văn lạc đề: b, d
Bài 3/14:
- Có những ý lạc chủ đề: e, g.
- Có nhiều ý hợp với chủ đề nhưng cách diễn đạt chưa phù hợp
III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Viết một đoạn văn bảo đảm tính thống nhất về chủ đề vbản theo chủ đề tự chọn
- Chuẩn bị: Trong lòng mẹ, soạn : Bố cục văn bản
E. RÚT KINH NGHIỆM