Giáo án Ngữ văn lớp 6 - Tiết dạy 117: Ôn tập truyện và kí

Ngày soạn:2/4/2010 Tuần 30
Ngày dạy :3/4/2010 Tiết 117
ÔN TẬP TRUYỆN VÀ KÍ .
I. MỤC TIÊU: Giúp học sinh:
 - Hình thành và cũng cố những hiểu biết sơ lược về các thể loại truyện và kí trong loại hình tự sự. 
 Nhớ được nội dung cơ bản và những nét đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm truyện và kí hiện đại 
 đã học .
 - Tích hợp với phân mơn tiếng việt ở việc cũng cố về biện pháp nhân hố, so sánh, ẩn dụ, hốn dụ 
 trong văn miêu tả và kể truyện. Tích hợp với tập làm văn ở việc cũng cố về nội dung miêu tả, xác
 định ngơi kể, tả, trình tự tả, kể
 - Luyện các kĩ năng hệ thống hố, so sánh, tổng hợp khi chuẩn bị, học bài ơn tập
II. CHUẨN BỊ: 	- Giáo viên: Thiết kế bài giảng + Bảng phụ.
- Học sinh: Học bài cũ, soạn bài mới. 
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG:
1.Ổn định tổ chức: (1’)
2. KTBC:	Kết hợp vào tiết ôn tập.
3. Bài mới: GV giới thiệu bài: 
HOẠT ĐỘNG 1 : HDHS ÔN TẬP VỀ NỘI DUNG CƠ BẢN CÁC TRUYỆN , 
KÍ ĐÃ HỌC .( 15’)
HS. Nhắc lại các thể loại các tác phẩm hoặc đoạn trích truyện và kí hiện đại đã học từ bài 18
 đến bài 27 .
GV. Lập mẫu ,HD câu hỏi số 1 .
HS. Trả lời . GV tổng hợp vào bảng phụ . HS chép vào vở.
1. Hệ thống hóa các nội dung cơ bản của truyện và kí.
TT
Tên tác phẩm hoăïc đoạn trích
Tác giả
Thể loại
Đại ý
1.
Bài học đường đời đầu tiên (Trích DÕ MÌn phiªu l­u ký )
Tô Hoài
Truyện
đồng thoại
Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng của một chàng thanh niên nhưng tính tình xốc nổi bày trò trêu chị Cốc gây nên cái chết thảm thương của Choắt. - > Aân hận , rút ra bài học đường đời đầu tiên.
2.
Sông nước Cà Mau ( Trích ĐÊt rõng ph­¬ng Nam) 
Đoàn Giỏi
Truyện
dài
Cảnh quan của vùng Cà Mau với rừng đước trùng điệp mọc dọc sông Năm Căn và với chợ Năm Căn,một chợ nổi .
3.
Bức tranh của em gái tôi
Tạ Duy Anh
Truyện
ngắn
Tâm hồn nhân hậu và tài năng hội họa của một cô gái đã giúp cho người anh vượt lên lòng tự ái và đố kị với em.
4.
Vượt thác ( Trích Quª néi )
Võ Quảng
Truyện
dài
Một hành trình vượt sông Thu Bồn với hình ảnh con thuyền vượt thác của dượng Hương Thư.
5.
Buổi học cuối cùng (TrÝch truyƯn ng¾n Nh÷ng v× sao)
An Phông
Xơ - Đô - Đê
Truyện
ngắn
Buổi học tiếng Pháp cuối cùng trước khi quân Phổ chiếm đóng vùng
An – dát thể hiện tấm lòng yêu nước của thầy giáo Ha – men.
6.
Cô Tô 
( Trích Tùy bút )
Nguyễn Tuân
KÝ
(Tuú bĩt)
Vẻ đẹp tươi sáng của đảo Cô Tô vào buổi sáng và các nét sinh hoạt của người dân chài.
7
Cây tre Việt Nam
(TrÝch bµi kÝ - ThuyÕt minh cho bé phim tµi liƯu C©y tre ViƯt Nam)
Thép Mới
 KÝ - ThuyÕt minh phim 
Ca ngợi phẩm chất,công dụng của cây tre Việt Nam đối với cuộc sống lao động, chiến đấu của dân tộc Việt Nam.
8.
Lòng yêu nước
( Trích tËp bĩt kÝ Thêi gian đng hé chĩng ta) )
I. lia Ê-Ren Bua
Bút kí chính luận
Lòng yêu nước bắt đầu từ tình yêu gia đình, quue hương và bộc lộ trong chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.
9
Lao xao 
(TrÝch Tuỉi th¬ im lỈng)
Duy Khán
Hồi kí 
tự truyện
Miêu tả các loài chim ở đồng quê,qua đó bộc lộ lòng yêu thiên nhiên và bản sắc văn hóa dân gian.
HOẠT ĐỘNG 2 : HDHS ÔN TẬP VỀ ĐẶC ĐIỂM TRUYỆN ,KÍ. (8’) 
 - HS tr×nh bµy phÇn chuÈn bÞ cđa tỉ m×nh ë nhµ 
- GV ®­a ra b¶ng ®· chuÈn bị.
Tªn t¸c phÈm
(hoỈc ®o¹ntrÝch)
ThĨ lo¹i
Cèt truyƯn
Nh©n vËt
Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn
TruyƯn ®ång tho¹i
Cã: KĨ theo tr×nh tù thêi gian
- Nh©n vËt chÝnh: DÕ MÌn
- Nh©n vËt phơ: DÕ Cho¾t, chÞ Cèc
S«ng n­íc Cµ Mau
TruyƯn dµi
Kh«ng
- ¤ng Hai, th»ng An, th»ng Cß
Bøc tranh cđa em g¸i t«i
TruyƯn ng¾n
Cã: tr×nh tù thêi gian
- Ng­êi anh, KiỊu Ph­¬ng
V­ỵt th¸c
TruyƯn dµi
Kh«ng
- D­ỵng H­¬ng Th­ cïng c¸c b¹n chÌo thuyỊn
Buỉi häc cuèi cïng
truyƯn ng¾n
Cã: Theo tr×nh tù thêi gian
- Chĩ bÐ Phr¨ng vµ thÇy gi¸o
C« T«
KÝ
Kh«ng
- Anh hïng Ch©u Hoµ M·n...
C©y tre ViƯt Nam
Bĩt kÝ
Kh«ng
- C©y tre vµ hä hµng cđa c©y tre
Lßng yªu n­íc
Bĩt kÝ- chÝnh luËn
Kh«ng
- Nh©n d©n c¸c d©n téc c¸c n­íc Céng Hoµ trong ®Êt
 n­íc Liªn X«.
Lao xao
Håi kÝ - tù tuyƯn
Kh«ng
- C¸c loµi hoa, ong b­ím, chim
H. Nêu đặc điểm giống và khác nhau của truyện và kí ? 
 - Yªu cÇu HS ph©n biƯt hai thĨ lo¹i truyƯn vµ kÝ
 - HS trao ®ỉi cỈp sau ®ã tr×nh bµy 
GV: Bỉ sung thªm mét sè dỈc ®iĨm cđa thĨ lo¹i truyƯn vµ kÝ:
 - §Ịu thuéc lo¹i h×nh tù sù
 - Kh¸c:
 + TruyƯn phÇn lín dùa voµ sù t­ëng t­ỵng cđa t¸c gi¶.
 + KÝ: Chĩ träng ghi chÐp theo sù c¶m nhËn, ®¸nh gi¸ cđa t¸c gi¶.
 Nh­ vËy: Nh÷ng g× ®­ỵc t¶ vµ kĨ trong truyƯn kh«ng ph¶i lµ hoµn toµn x¶y ra, cßn kÝ lµ nh÷ng g× x¶y
 ra ®ĩng nh­ thùc tÕ.
+ TruyƯn: Cã cèt truyƯn
+ KÝ: Kh«ng cã cèt truyƯn
L­u ý: Thùc tÕ kh«ng cã thĨ lo¹i nµo hoµn toµn riªng biƯt, c¸c thĨ lo¹i truyƯn th­êng pha trén, th©m nhËp vµo nhau.
HOẠT ĐỘNG 3 : HDHS NÊU NHỮNG CẢM NHẬN SÂU SẮC CỦA MÌNH VỀ ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI QUA TRUYỆN ,KÍ ĐÃ HỌC. (5’)
 HS. Trao đổi, phát biểu .GV .Tổng hợp ý kiến.
 GV giảng tổng kết : Các truyện kí đã họcgiúp ta hình dung và cảm nhận được nhiều cảnh sắc
 thiên nhiên ,đất nước và cuộc sống con người ở nhiều vùng khác nhau. Tả cảnh sông nước bao
 la,chằng chịt trên vùng Cà Mau cực Nam của Tổ quốc, đến sông Thu Bồn ở miền Trung êm ả 
 và lắm thác gềnh. Rồi vẻ đẹp trong sáng,rực rỡ của vùng biển Cô Tô – Sự giàu đẹp của vịnh
 Bắc Bộ đến thiên nhiên làng quê, con người và cuộc sống của ho
 - Ngoµi ra mét sè truyƯn kÝ hiƯn ®¹i n­íc ngoµi cịng më réng tÇm hiĨu biÕt cho chĩng ta vỊ lßng yªu
 n­íc cđa nh©n d©n Ph¸p, Liªn X« trong nh÷ng n¨m chiÕn ®Êu b¶o vƯ Tỉ quèc (ThÕ kØ 19)
HOẠT ĐỘNG 3. TỔNG KẾT. (5’ )
 H. Truyện và kí có những thể loại nào ? 
 Nêu đặc điểm về phương thức biểu đạt của truyện và kí ? 
 GHI NHỚ SGK/ 118
HOẠT ĐỘNG 5 : LUYỆN TẬP (VỀ NHÀ LÀM ). (5’)
 - Chọn những đoạn văn trong các truyện kí đã học mà em yêu thích nhất.
 - Nhân vật nào trong truyện làm cho em có ấn tượng sâu sắc nhất ?
 - Viết một đoạn văn miêu tả nhân vật ấy .
4. CỦNG CỐ : (4’)
1. Nêu đặc điểm giống và khác nhau của truyện và kí ?
 2. Những tác phẩm sau,tác phẩm nào không phải thuộc thể loại kí ?
 A. Cây tre Việt Nam	 B. BưÙc tranh của em gái tôi C. Cô Tô	 D. Lòng yêu nươc
 3. Yếu tố nào thường không có trong thể kí ?
 A. Cốt truyện	B. Sự việc 	C. Nhân vật người kể chuyện 	D. Lời kể
 4. Những yếu tố nào thường có trong truyện ?
 A. Cốt truyện, nhân vật	B. Nhân vật, lời kể	
 C. Lời kể, cốt truyện 	D. Cốt truyện, nhân vật, lời kể.	
 5. Những câu văn sau đây nói về nhân vật nào ? Trong tác phẩm nào ?
 - Cứ chốc chốc tôi lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu.
 Nhân vật : ........................ Tác phẩm : ..............................
 - Mèo mà lại ! Em không phá là được.....
 Nhân vật : ........................ Tác phẩm : ..............................
 - Tôi thoáng nghĩ hay là đi chơi và rong chơi ngoài đồng nội .
 Nhân vật : ........................ Tác phẩm : ..............................
 - ...... như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ .
 Nhân vật : ........................ Tác phẩm : ..............................
5. DẶN DÒ : (2’)
 - Hoàn thành các bài tập.
 - Phân biệt đặc điểm của truyện, thể kí.
 - Chuẩn bị bài mới : CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN KHÔNG CÓ TỪ LÀ
 Đọc ví dụ và phân tích ví dụ. Lấy thêm ví dụ ngoài.
 Trả lời các câu hỏi SGK. Tham khảo trước phần bài tập.