Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 9: Sơn Tinh, Thủy Tinh

Tuần 3
 Tiết 9: SƠN TINH, THUỶ TINH 
 (Truyền thuyết)
A. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: 
- Nhân vật và sự kiện trong truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh.
- Cách giải thích hiện tượng lũ lụt xảy ra ở đồng bằng Bắc Bộ và khát vọng của người Việt cổ trong việc chế ngự thiên tai lũ lụt, bảo vệ cuộc sống của mình trong một truyền thuyết.
- Những nét chính về nghệ thuật của truyện: sử dụng nhiều chi tiết kì lạ, hoang đường.
2. Kĩ năng: 
- Đọc – hiểu văn bản truyền thuyết.
- Nắm bắt các sự kiện chính trong truyện.
- Xác định ý nghĩa của truyện.
- Kể lại được truyện.
3. Thái độ: 
- lên án những hành động làm ảnh hưởng đến môi trường thiên nhiên, bảo vệ môi trường, phòng tránh thiên tai.
B. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên: Tranh ảnh liên quan đến truyện.
2. Học sinh: Sưu tầm tranh ảnh về truyện.
C. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Ổn định:
2. Kiểm tra bài cũ, soạn bài mới: 
+ Kể tóm tắt truyện “Thánh Gióng”?
+ Nêu ý nghĩa của truyện?
- GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS.
3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN ĐẠT
Hoạt động 1: Khởi động
Hoạt động 2: Tìm hiểu chung về bài học.
+ Truyện được viết theo thể loại nào? Phương thức biểu đạt chính là gì?
+ Tìm bố cục của truyện?
+Truyện được gắn với thời đại nào?
* Đọc diễn cảm thể hiện được các lời thoại của nhân vật.
- GV đọc 1 đoạn, HS đọc các đoạn còn lại.
- 1-2 HS kể lại truyện.
- Tìm hiểu thêm một số chú thích
 ( 1,3,4)
+ Nhân vật chính trong truyện là ai?
+ Vua Hùng kén rễ trong hoàn cảnh đất nước như thế nào? Mục đích và điều kiện kén rễ ra sao?
+ Các nhân vật được miêu tả bằng những chi tiết tưởng tượng nào?
+ Ý nghĩa tượng trưng của các nhân vật đó?
- HS thảo luận trả lời.
+ Nêu ý nghĩa của truyện?
+ Tại sao ST luôn chiến thắng TT?
+ Ý nghĩa chi tiết trả thù hàng năm của TT?
+ Ý nghĩa của việc kén rễ và ra đồ sính lễ của vua Hùng?
- Ước mơ của người xưa là chiến thắng thiên tai.
- Giải thích hiện tượng lũ lụt xảy ra hàng năm.
- Ca ngợi công lao dựng nước của vua Hùng.
Hoạt động 3 
+ Câu chuyện kể về sự việc gì? 
+ Nêu những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong truyện?
+ Truyện có ý nghĩa gì?
Hoạt động 4
-HS nêu yêu cầu bài 2
HS suy nghĩ trả lời.
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. THỂ LOẠI: Truyền thuyết.
2. PTBĐ: Tự sự.
3. BỐ CỤC: 3 phần.
P1: Từ đầu...một đôi.
Vua Hùng kén rễ.
P2: T2... rút quân.
Việc cầu hôn và giao chiến của hai vị thần.
P3: Còn lại.
Sự trả thù hàng năm của TT và chiến thắng của ST.
II. HIỂU VĂN BẢN
1. Hình tượng Sơn Tinh, Thuỷ Tinh.
Sơn Tinh
Thuỷ Tinh
- Vẫy tay: nổi cồn bãi, mọc từng dãy núi đồi.
- Chúa vùng non cao.
→ Cả 2 đều có tài cao phép lạ.
- Mang sính lễ đến trước, được cưới Mỵ Nương.
- Đánh thắng Thuỷ Tinh.
→ Tượng trưng cho người Việt cổ đắp đê chống lũ
- Gọi gió, hô mưa, làm giông bão.
- Chúa vùng nước thẳm.
- Đến sau không cưới được Mị Nương, nổi giận đánh Sơn Tinh để cướp Mị Nương nhưng thất bại.
→ Tượng trưng cho thiên tai. (mưa to, bão lũ)
III. TỔNG KẾT - GHI NHỚ
1. Nội dung:
- Truyện kể về việc vua Hùng kén rễ, cuộc thi tài và chuyện tình giữa Sơn Tinh, Thủy Tinh với Mị Nương.
2. Nghệ thuật
- Nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo.
- Kể chuyện lôi cuốn, sinh động.
3. Ý nghĩa
- Truyện giải thích hiện tượng mưa bão, lũ lụt xảy ra ở đồng bằng Bắc Bộ thuở các vua Hùng dựng nước, đồng thời thể hiện sức mạnh, ước mơ chế ngự thiên tai, bảo vệ cuộc sống của người Việt cổ.
IV. LUYỆN TẬP
2. Từ câu chuyện em nghĩ gì về chủ trương xây dựng, củng cố đê điều, nghiêm cấm phá rừng, trồng rừng của nhà nước ta hiện nay.
4. Củng cố:
- Kể tóm tắt lại truyện.
- Nêu ý nghĩa của truyện?
5. Dặn dò:
- Nắm được nội dung, ý nghĩa của truyện.
- Làm bài tập 3.
- Chuẩn bị bài “Nghĩa của từ”