Giáo án Ngữ văn lớp 6 tiết 73, 74: Bài học đường đời đầu tiên

Tuần 19
Tiết 73&74 :
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
 I. Mục tiêu cần đạt :
	 Sau bài học này HS có khả năng :
	 -Hiểu được nội dung, ý nghĩa “Bài học đường đời đầu tiên “.
	 -Nắm được những đặc sắc nghệ thuật miêu tả và kể chuyện của bài văn.
 II. Tiến trình các hoạt động dạy học :
 1. Oån định lớp :
 2. Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
NỘI DUNG
* Hoạt động 1 : 
Đây là dạng văn bản mới thuộc phần văn bản viết . Khác hẳn với văn bản dân gian ở học kì I.
 Giáo viên cĩ thể giới thiệu khái quát sự khác nhau này . Giúp HS hiểu biết sơ lược cách tìm hiểu văn bản dạng này 
 * Hoạt động 2 : 
?Sau khi soạn bài và tìm hiểu về tác giả Tơ Hồi , em nào hãy trình bày vài nét hiểu biết của mình về tác giả và tác phẩm ?
 * Hoạt động 3 : Đọc và tìm hiểu văn bản
Cho một vài HS kể tóm tắt đoạn trích (có nhận xét). 
?Truyện kể bằng lời văn của nhân vật nào ? 
?Cách lựa chọn vai kể như vậy có tác dụng gì ?
?Bài văn có thể chia làm mấy đoạn ?
Hoạt động 4 : 
?Chi tiết nào miêu tả ngoại hình và hành động của Mèn ?
?Em có nhận xét gì về nghệ thuật dùng từ trong đoạn 1?
GV : Cho HS thay thế một số từ ngữ của tác giả bằng những từ ngữ đồng nghĩa, gần nghĩa. 
?Qua đó, em rút ra nhận xét về gì về nghệ thuật dùng từ của đoạn văn?
?Theo em DM có quyền lấy làm “hãnh diện với bà con” về vẻ đẹp của mình không ? Vì sao?
?Em có nhận xét gì về tính cách của Mèn trong đoạn văn này ?
Hoạt động 5 : 
?Nêu nhận xét về thái độ của DM đối với Dế Choắt ?
?Nêu diễn biến tâm lý và thái độ của Mèn trong việc trêu chi Cốc dẫn đến cái chết của chị Cốc ?
?Thái độ của Mèn thay đổi ntn khi Choắt chết ?
?Em thử hình dung tâm trạng của Mèn lúc này ?
Hoạt động 6 :.
?Theo em có đặc điểm nào của con người được gán cho các con vật ở truyện này?
?Em biết có cách viết nào tương tự như tác phẩm này ?
 ?Em thử nêu nghệ thuật miêu tả và cách kể chuyện của tác giả qua truyện này ?
GV : Cho HS đọc ghi nhớ SGK
Hoạt động 7 : 
GV : Cho HS luyện tập bài tập 2 tại lớp.
GV phân vai cho HS đọc theo nhóm.
Tơ Hồi tên thật là Nguyễn Sen sinh 1920 quê ở Hà Nội .
Sáng tác từ trước cách mạng tháng tám . Cĩ khối lượng tác phẩm đồ sộ .
-Nhân vật chính : Dế Mèn, kể theo ngôi thứ nhất.
Tạo nên sự thân mật, gần gũi giữa người kể với người đọc.
Dễ biểu hiện tâm trạng, ý nghĩ. 
Thể hiện thái độ của nhân vật đối với những gì diễn ra quanh mình.
 Hai đoạn : 
+ Đoạn 1 : Từ đầu đến thiên hạ rỗi" Miêu tả vẻ đẹp cường tráng của DM.
+ Đoạn 2 : Còn lại"
*Hình dáng :
Đôi càng mẫm bóng.
Cánh dài.
Vuốt nhọn hoắt.
Hai cái răng đen nhánh.
Đầu to nổi từng tảng.
Râu dài uốn cong.
* Hành động :
Đạp phanh phách.
Vũ phành phạch.
Nhai ngoàm ngoạp.
Trịnh trọng vuốt râu.
 Dùng nhiều động từ và tính từ chính xác.
Miêu tả lần lượt từng bộ phận của Mèn.
 Có, vì đó là tình cảm chính đáng.
Không, vì nó tạo thành thói tự kiêu, có hại cho Dế Mèn sau này.
- Mèn tự thấy mình liều lĩnh, thiếu chín chắn, ... cho mình là nhất không coi ai ra gì.
Kiêu căng, tự phụ, xấu.
 Khinh thường Dế Choắt.
Trong mắt DM, Dế Choắt như :
+ Như một gã nghiện hút, cánh ngắn củn, râu một mẫu, mặt mũi ngẩn ngẩn, ngơ ngơ.
+ Hôi như Cú Mèo, có lớn mà không có khôn.
+ Yếu ớt, xấu xí, lười nhác, đáng khinh.
+ Mèn gọi Choắt là “chú mày” dù trạc tuổi nhau .
Sự việc, hành động, ngôn ngữ của Mèn :
Lúc đầu : muốn ra oai với Choắt.
Sau đó : chui tọt ngay vào hang, yên trí với nơi nấp kiên cố của mình.
Khi Choắt bị chị Cốc mổ, Mèn nằm im thin thít, sau đó mới mon men bò lên.
 Hối hận và xót thương.
Quỳ xuống nâng Choắt lên mà than.
Đắp mộ cho Choắt.
Đứng lặng hồi lâu
Cay đắng, mong Choắt sống lại.
Hối lỗi.
Choắt : yếu đuối nhưng biết tha thứ.
Chị Cốc : tự ái, nóng nảy.
-Đeo nhạc cho Mèo.
Hươu và Rùa 
 Quan sát và miêu tả loài vật sinh động.
Ngôn ngữ miêu tả chính xác.
Kể theo ngôi thứ nhất.
I, Giới thiệu tác giả, tác phẩm :
II. Phân tích : 
 1). Hình ảnh Dế Mèn 
Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng, trẻ trung, chất chứa sức sống mạnh mẽ của tuổi trẻ.
 Dế Mèn vẫn còn những nét chưa đẹp, chưa hoàn thiện trong tính nết, nhận thức và hành động đó là tính kiêu căng, tự phụ về vẻ đẹp và sức mạnh của mình.
 2). Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn : 
 Từ cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn biết ân hận, hối lỗi và rút ra bài học : đó là cần sống quan tâm giúp đỡ mọi người
 III. Tổng kết : ghi nhớ SGK
IV. Luyện tập : 
 4). Củng cố : 
 ? Trước cái chết thương tâm của Choắt, em thấy Dế Mèn đã có thái độ như thế nào ?
 A. Buồn rầu và sợ hãi.
 B. Thương và ăn năn hối lỗi.
 C. Than thở và buồn phiền.
 D. Nghĩ ngợi và xúc động.
 5). Dặn dò : 
 - Học bài và làm những bài tập còn lại.
 - Soạn bài “Sông nước Cà Mau “.
Nhóm 1 : Tìm chi tiết miêu tả toàn cảnh Cà Mau ?
Nhóm 2 : Cách miêu tả kênh rạch, sông ngòi Cà Mau có gì đặc biệt ?
Nhóm 3 : Cảnh chợ Năm Căn được miêu tả như thế nào ?