Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Bài 20, Tiết 83: Bức tranh của em gái tôi (Tiếp) - Năm học 2010-2011

Ngày soạn: 17-01-2011
Ngày giảng: 6B 19-01-2011
 6A 22-01-2011
 Ngữ văn Bài 20 
Tiết 83 : BứC TRANH CủA EM GáI TÔI
 I. Mục tiêu bài học.
 1 Kiến thức: Nắm được những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật và nghệ thuật kể chuyện .
 Cách thức thể hiện vấn đề giáo dục nhân cách của câu truyện không khô khan ,giáo huấn một cách tự nhiên sâu sắc qua sự tự nhận thức của nhân vật chính 
 2 Kỹ năng : Phân tích diến biến tâm trạng nhân vật qua các thời điểm khác nhau ,kể tóm tắt truyện 
 3 Thái độ: Biết nhận lỗ khi mình mắc sai lầm 
 II Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài 
 Kỹ năng giao tiếp ( Có cách giao tiếp cho phù hợp không tỵ nạnh với người khác khi họ hơn mình ) 
 III Chuẩn bị 
 1 .Giáo viên:Bài soạn 
 2. Học sinh :
 IV. Phương pháp 
 Thuyết trình , vấn đáp đọc 
 V. Các bước lên lớp 
 1.ổn định 
 2.Kiểm tra đầu giờ : H: Kể tóm tắt văn bản: Bức tranh của em gái tôi
 3.Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học:
Khởi động: Trong cuộc sống hàng ngày: Người anh luôn coi thường, bực bội, nhìn em với con mắt kể cả. Vậy từ khi tài năn của em gái được phát hiện thì thái độ của người anh ra sao?
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Thời gian
Nội dung
Hoạt động 3: Tìm hiểu văn bản :
MT: Hiểu nội dung, ý nghĩa truyện. Nắm được cách kể chuyện và nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật trong tác phẩm truyện ngắn.
H: Khi tài năng của em gái được phát hiện, mọi người có thái độ ra sao? Người anh có thái độ như thế nào?
- Bố, em, chú Tiến Lê: Xúc động, mừng rỡ, ngạc nhiên.
- Người anh: Thất vọng về mình không tìm thấy ở mình có một tài năng nào và cảm thấy mình bị quên lãng
Gắt gỏng, khó chịu với em gái và không thể thân với em như trước nữa.
H: Phân tích hành động lén lút xem trộm tranh của em gái?
- Mâu thuẫn trong tính cách : vừa muốn xa lánh em, vừa không nén nổi sự tò mò-> cảm thấy mình kém cỏi 
GV: Phân tích:
Vốn coi thường em bẩn, nghịch tự cho mình là hơn hẳn, lại đứng ở vị trí là anh trai. Vậy mà....Giờ đây, tình hình gia đình dường như đảo ngược, hỏi làm sao người anh trai không buồn bực, mặc cảm. Cái buồn bực, mặc cảm rất tự nhiêmn, rất phù hợp với tâm lí lứa tuổi thiếu niên, con trai đang có ý thức tự khẳng đình mình....
Miễn cưỡng trước thành công bất ngờ của em gái, miễn cưỡng cùng gia đình đi xem triễn lãm tranh đạt giải của mèo.
H: Tâm trạng của người anh khi đứng trước bức chân dung của mình?
- Người anh sững sờ ( bức tranh đẹp)
+ Cảm thấy xấu hổ ân hận ( bức tranh đó chính là lòng nhân hậu của cô em gái)
GV: Bình:
Trong ngôi kể thứ nhất người anh đã có dịp bộc lộ sâu sắc, tinh tế, chân thực diễn biến tâm trạng của mình, tự phê phán những khiếm khuyết trong tình cảm , tính cách ...
- Giật sững: bám lấy tay mẹ một cách vô thức
- Ngạc nhiên cao độ: Vì hoàn toàn không ngờ em gái Mèo, mình vốn coi thường, giận ghét bấy lâu nay lại vẫn có thể vẽ mình trong bức tranh dự thi, vẫn coi mình là người thân thuộc nhất. Bức tranh đẹp quá ngoài sức tưởng tượng của người anh.
- Hãnh diện: Vì hóa ra mình đẹp đẽ nhường ấy. Niềm hãnh diện, tự hào trẻ thơ, chính đáng của con người.
- Xấu hổ muốn khóc: Lặng đi vì xúc động vì cảm thấy mình thật hèn kém, nhỏ nhặt cá nhân, ích kỉ trước em gái.
H: Trong văn bản, tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì để nói về người anh?
Theo em, nhân vật người anh đáng yêu hay đáng ghét, vì sao?
 Hình tượng người anh hấp dẫn , lôi quấn người đọc bởi diễn biến tâm trạng, tính cách thay đổi ở từng thời điểm. Thông qua cử chỉ ,hành động ta thấy tính cách, hành động nhân vật ngươì anh
GV: Chuyển ý
H: Ngoài hình tượng người anh, tác giả còn khắc hoạ hình tượng nhân vật nào?
H: Tìm những chi tiết nói về nhân vật cô bé Kiều Phương?
H: Tại sao người anh nghiêm khắc , có phần quá đáng với em mà không phải vẫn tốt với anh?
- Cô hiểu tính cách, cá tính của anh và rất yêu thương anh. Bức tranh “anh trai tôi” không chỉ thể hiện tài năng đặc biệt của cô bé mà chủ yếu nói tới tâm hồn nhân cách của “Mèo” ( trong sáng và nhân hậu)
H: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì?
H: “Mèo Con” là cô bé như thế nào ? nêu nhận xét và suy nghĩ của em về nhân vật?
- Là cô bé hiếu động lanh lợi. Cô em gái đã tác động lớn đến người anh. Là tấm gương sáng để anh soi vào, vượt lên chính bản thân mình đẻ hoàn thiện nhân cách.
GV: giảng: Trong câu chuyện còn có hình ảnh cô em gái đáng yêu. Chính hình ảnh đáng yêu của cô em gái đã tác động đến người anh mình, làm chuyển hoá hình tượng người anh.
GV: Giáo dục phẩm chất cho HS qua tính cách của cô em gái.
( Sống vô tư, hồn nhiên, trong sáng, sẵn sàng tha thứ cho lỗi lầm người khác.)
Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng kết ghi nhớ
MT: Khái quát bài rút ra nội dung ghi nhớ 
H: Nêu cảm nhận của em về văn bản:" Bức tranh của em gấi tôi"?
HS đọc ghi nhớ 
GV khắc sâu
Hoạt động 4: Hướng dẫn luyện tập
MT :HS làm bài tập SGK
HS: Xác định yêu cầu bài tập?
H: Giả định một thành viên trong lớp hoặc gia đình em đạt được nhiều thành tích xuất sắc nào đó. Em thử hình dung và tả lại thái độ của những người xung quanh trước thành tích ấy?
HS: Trả lời theo suy nghĩ của cá nhân
GV: Nhận xét, kết luận
27ph
3ph
5ph
III. Tìm hiểu văn bản :
1. Nhân vật người anh
* Khi tài năng của em gái được phát hiện : 
- Người anh thấy buồn sầu, thất vọng, xa lánh em, mặc cảm, tự ti, đố kị với em.
- Vừa muốn xa lánh em vừa không nén nổi sự tò mò: lén lút xem trộm tranh của em gái -> Buồn nản, bất lực, cay đắng gắt gỏng, bực bội với em
- Đứng trước bức chân dung của mình do em gái vẽ 
Giật sững -> ngạc nhiên -> hãnh diện 
-> xấu hổ
=> Với biện pháp miêu tả tinh tế tâm lí nhân vật -> Nổi bật sự h ối hận, day dứt khi nhận ra tài năng, tâm hồn trong sáng, nhân hậu của em gái. Cậu là người biết sửa mình, muốn vươn lên, biết tính ghen nghét đố kị là xấu xa.
2. Nhân vật cô bé Kiều Phương
- Mặt luôn bị bôi bẩn, lem nhem
- Hay lục lọi đồ vật
- Tự chế thuốc vẽ
- Say mê vẽ tranh
- Luôn quý mến anh trai
- Kiều phương là cô bé hiếu động ,lanh lợi
=> Bằng nghệ thuật miêu tả-> Kiều Phương là cô bé hồn nhiên, hiếu động, có tài năng hội hoạ, tình cảm trong sáng và lòng nhân hậu, bao dung.
III. Ghi nhớ: (SGK T35)
IV. Luyện tập
Bài tập 2
Viết đoạn văn miêu tả thái độ của mình trước thành công của một bạn HS trong lớp.
 4. Củng cố hướng dẫn học ở nhà
 H: Nêu nghệ thuật, nội dung của truyện?
	 GV: Khái quát kiến thức
 Nắm chắc nghệ thuật, nội dung của văn bản: Bức tranh của em gái tôi
	 * Chuẩn bị bài 
	 Soạn : Luyện nói về quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét trong văn miêu tả
 Đọc và làm các bài tập