Giáo án Ngữ văn 7 - Cảnh khuya – Rằm tháng giêng

Tuaàn : 12	Ngaøy soaïn:	Ngaøy daïy:
Tieát : 45.
CAÛNH KHUYA – RAÈM THAÙNG GIEÂNG
Hoà Chí Minh.	
I. Muïc tieâu :
Hiểu giá trị tư tưởng nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Cảnh khuya và bài thơ chữ Hán Rằm tháng giêng ( Nguyên tiêu) của chủ tịch Hồ Chí Minh.
II kiến thức chuẩn:
1/ Kiến thức : 
Sơ giản về tác giả Hồ Chí Minh
Tình yêu thiên nhiên gắn liền với tình cảm cách mạng của chủ tịch Hồ Chí Minh.
Tâm hồn chiến sĩ – nghệ sĩ vừa tài hoa tinh tế vừa ung dung bình tĩnh, lạc quan.
Nghệ thuật tả cảnh, tả tình ; ngôn ngữ và hình ảnh đặc sắc trong bài thơ
2/. Kĩ năng:
- Đọc- hiểu VB thơ hiện đại viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật .
- Phân tích để thấy được chiều sâu nội tâm của người chiến sĩ cách mạng và vẻ đẹp mới mẽ của những chất liệu cổ thi trong sáng tác của lãnh tụ Hồ Chí Minh
- So sánh sự khác nhau giữa nguyên tác và VB dịch bài thơ Rằm tháng giêng
III. Höôùng daãn thöïc hieän
Hoaït ñoäng GV
Hoaït ñoäng HS
Noäi dung hoaït ñoäng
* OÅn ñònh 
 Kieåm dieän, traät töï.
* Kieåm tra : 
(?) Giôùi thieäu veà nhaø thô Ñoã Phuû vaø hoaøn caûnh ra ñôøi cuûa baøi thô: Baøi ca nhaø tranh bò gioù thu phaù ?
(?) Ñoïc thuoäc loøng baøi thô. Qua baøi thô, em hieåu gì veà phaåm caùch con ngöôøi oâng?
-Gv nhaän xeùt cho ñieåm.
* Giôùi thieäu baøi: 
* ÔÛ caùc baøi tröôùc, caùc em ñaõ ñöôïc hoïc nhieàu baøi thô trong vaên hoïc coå VN vaø Trung Quoác. Hoâm nay, chuùng ta tìm hieåu veà thô hieän ñaïi VN. Trong ñoù 2 baøi thô Caûnh Khuya vaø Nguyeân tieâu cuûa Hoà Chí Minh laø tieâu bieåu. Tuy laø thô hieän ñaïi nhöng 2 baøi thô mang ñaäm maøu saéc coå ñieån, töø theå thô ñeán hình aûnh, töù thô vaø ngoân ngöõ. Caùc em coù theå vaän duïng nhöõng hieåu bieát veà thô coå ñaõ ñöôïc trang bò ñeå tìm hieåu 2 baøi thô naøy.
* Lôùp tröôûng baùo caùo.
-Hai hoïc sinh traû baøi.
-Nghe vaø ghi töïa baøi vaøo taäp
HÑ1: Khôûi ñoäng: 
-Ñoïc maãu, höôùng daãn ñoïc:
- Gioïng: Chaäm,thanh thaûn, saâu laéng
- Nhòp: Caûnh khuya: C1:3/4, C2,3: 4/3 , C4: 2/5.
 Raèm thaùng Gieâng:
 C1,3: 4/3 , C2,4: 2/2/3.
Dòch: C1,2: 2/2/2, C2,4: 2/4/2.
(?) Tìm hieåu veà taùc giaû vaø hoaøn caûnh saùng taùc baøi thô?
(?) Caû 2 baøi thô cuøng vieát theo theå thô maø Baùc raát yeâu thích. Ñoù laø theå thô gì? Ñieåm khaùc bieät?
(?) Baøi Raèm thaùng Gieâng , böôùc ñaàu ñoái chieáu baûn phieân aâm vaø dòch thô, so vôùi nguyeân taùc baûn dòch coù gì khaùc ?
* Höôùng daãn HS tìm hieåu veû ñeïp cuûa aùnh traêng röøng vaø taâm traïng cuûa taùc giaû trong baøi Caûnh khuya.
- Cho HS ñoïc 2 caâu ñaàu.
(?) Bieän phaùp ngheä naøo ñöôïc söû duïng ôû ñaây ? Taùc duïng cuûa ngheä thuaät aáy?
(?) Tìm nhöõng caâu thô khaùc taû tieáng suoái ?
(?) Giaûi thích taùc duïng cuûa ñieäp töø loàng
-Nghe vaø ñoïc theo höôùng daãn.
* Caù nhaân: Chuù thích SGK.
-Caù nhaân:Thaát ngoân töù tuyeät
+Boá cuïc: Khai, thöøa, chuyeån, hôïp
+2 caâu ñaàu: Taû caûnh, 2 caâu sau: taâm traïng ® töông ñoàng. 
+ Choã khaùc laø nhòp.
-Caù nhaân:
 Baûn dòch: Luïc baùt, coù theâm vaøo caùc töø: loàng loäng, baùt ngaùt, ngaân khaù hay nhöng laïi thieáu caùc töø :Kim daï, chính vieân, xuaân thuyû, yeân ba thaâm xöù® YÙ sai laïc, maát ñi caùi muø mòt, hö thöïc cuûa caûnh khuya
- Ñoïc.
- Caù nhaân: So saùnh ® laøm cho thieân nhieân trôû neân gaàn guõi, thaân maät nhö con ngöôøi treû trung, trong treûo.
- Caù nhaân :
+ Nguyeãn Traõi: 
 “ Coân Sôn beân tai”
+ Theá Löõ: (Tieáng saùo thieân thai)
“ Tieáng suoái trong nhö nöôùc ngoïc tuyeàn” ® Chöa gaàn , soáng ñoäng nhö cuûa Baùc (thi trung höõu nhaïc)
-Caù nhaân:
+ Ñieäp töø raát ñaéc khieán cho 
HÑ 2: Ñoïc- Hieåu vaên baûn 
I /Tìm hieåu chung:
 1)Taùc giaû : Chuù thích (¬) Sgk/141,142.
 2) Hoaøn caûnh saùng taùc: 
 Chuù thích.
 3) Theå thô: 
 Thaát ngoân töù tuyeät.
+ Caûnh khuya: Chöõ Vieät.
+ Raèm thaùng Gieâng: Chöõ Haùn
 Dòch thô: Luïc baùt.
 HĐ3;
II/ Tìm hieåu vaên baûn
A/ Nội dung: 
Caûnh khuya:
Hai caâu ñaàu:
- So saùnh ñaëc saéc,
- Ñieäp töø loàng raát hay.
(?) So vôùi caâu ñaàu, taùc giaû veû laïi 1 veû ñeïp khaùc. Ñoù laø veû ñeïp gì ?
(?) Qua ñoù, caûnh khuya ñöôïc mieâu taû ntn ? Theå hieän tình caûm gì cuûa Baùc Hoà ?
-Cho HS ñoïc.
(?) Caâu thöù 3 coù gì ñaëc bieät ? Noù ñoùng vai troø gì trong baøi thô ?
(?) Ñieäp töø: Chöa nguû coù yù nghóa gì?
(?) Qua söï “ Chöa nguû” cuûa Baùc, ta coù theå hieåu theâm ñieàu ghì veà taâm hoàn vaø tính caùch cuûa Ngöôøi ?
GV hướng dẫn HS đọc ghi nhớ
* Höôùng daãn tìm hieåu veû ñeïp cuûa hình aûnh khoâng gian trong baøi thô:Nguyeân tieâu
-Cho HS ñoïc 2 caâu ñaàu ( phieân aâm, dòch nghóa, dòch thô)
(?) Hai caâu thô giuùp em hình dung caûnh ñeïp gì ?
(?) Nhaän xeùt veà hình aûnh khoâng gian vaø caùch mieâu taû khoâng gian trong baøi ? Caâu thô thöù 2 coù gì ñaëc bieät veà töø ngöõ vaø gôïi ra veû ñeïp roäng lôùn cuûa khoâng gian ntn ?
böùc tranh khoâng chæ coù lôùp lang, taàng baäc, hình khoái ña daïng hoaø hôïp quaán quyùt maø coøn taïo neân veû ñeïp lung linh huyeàn aûo.
+ Neáu nhö caâu 1 veû ñeïp aâm thanh thì caâu 2 veû ñeïp hình aûnh ( thi trung höõu hoaï). Veû ñeïp cuûa 1 böùc tranh nhieàu taàng lôùp, ñöôøng neùt chæ coù 2 maøu saùng toái, traéng ñen maø taïo neân , chaäp chôøn laïi aám aùp hoaø hôïp, quaán quyùt.
-Caù nhaân traû lôøi vaø töï ghi baøi.
-Ñoïc.
-Caù nhaân: + Chuyeån yù raát quan troïng: Vöøa khaùi quaùt vöøa kheùp laïi 1 taâm traïng.
-Thaûo luaän, traû lôøi:
+ Chöa nguû ñaâu phaûi vì traêng ñeïp maø coøn lo laéng vieäc quaân, vì lo daân nöôùc coøn coøn bao noãi gian lao.
-Nghe.
Đọc
-Ñoïc.
* Thaûo luaän, traû lôøi:
- Môû ra 1 khoâng gian cao roäng , meânh moâng traøn ñaày aùnh traêng saùng vaø söùc soáng cuûa ñeâm traêng thaùng Gieâng traøn ngaäp caû ñaát trôøi.
 + Caâu ñaàu môû ra khung caûnh baàu trôøi cao roäng, trong treûo. Noåi baät treân baàu trôøi aáy laø vaàng traêng troøn ñaày toaû saùng xuoáng khaép trôùi ñaát.
 + Caâu 2 môû ra khoâng gian baùt ngaùt voâ haïn, vôùi con soâng, maët nöôùc tieáp lieàn baàu trôøi. Ñieäp töø: Xuaân nhaán 
® Caûnh khuya thaät ñeïp theå hieän tình yeâu thieân nhieân saâu ñaäm cuûa Baùc.
Hai caâu cuoái:
-Ñieäp töø baét caàu.
® Taám loøng yeâu nöôùc cuûa vò laõnh tuï vaø tinh thaàn laïc quan, phong thaùi ung dung.
B/ Nghệ thuật:
- Viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
- Có nhiều hình ảnh thơ lung linh, kì ảo
- Sử dụng các phép tu từ so sánh, điệp từ ( tiếng ; lồng ; chưa ngủ) có tác dụng miêu tả chân thực âm thanh, hình ảnh trong rừng đêm.
- Sáng tạo về nhịp điệu ở câu 1, 4
C/ Ý nghĩa VB:
Bài thơ thể hiện một dặc điểm nổi bật của thơ Hồ Chí Minh: Sự gắn bó, hòa hợp giữa thiên nhiên và con người.
2). Raèm thaùng Gieâng:
A/ Nội dung:
Hai caâu ñaàu:
 - Ñieäp töø: Xuaân ®Traêng raèm raát ñeïp.
Giaûng theâm: Nguyeân tieâu gôïi nhôù tôùi töù thô, caâu thô, hình aûnh thô coå Trung Quoác vaø Vieät Nam ( Tröông Keá- Vöông Boät – SGV) : 
+ “ Daï baùn chung thanh ñaùo khaùch thuyeàn” ( Phong Kieàu daï baïc- Tröông Keá) .
+ “ Thu thuyû coäng tröôøng thieân nhaát saéc”. ( phuù Ñaèng Vöông caùc- Vöông Boät)
-Höôùng daàn tìm hieåu phong thaùi ung dung, laïc qua cuûa Baùc Hoà. 
-Ñoïc 2 caâu cuoái.
 (?) Hai caâu cuoái, caûnh traêng ñöôïc tieáp tuïc taû ntn ? Gôïi leân khoâng khí gì ? 
(?) Caû 2 baøi thô ñeàu ñöôïc vieát trong nhöõng naêm ñaàu heát söùc khoù khaên cuûa cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp. Hai baøi thô ñoù theå hieän taâm hoàn vaø phong thaùi cuûa Baùc ntn trong hoaøn caûnh aáy ?
-Cho HS ñoïc ghi nhôù.
-Neâu toùm taét laïi giaù trò noäi dung ngheä thuaät.
maïnh veû ñeïp vaø söùc soáng muøa xuaân traøn ngaäp caû ñaát trôøi.
-Nghe.
-Ñoïc.
-Caù nhaân: Khoâng chæ veõ neân khoâng khí môø aûo, huyeàn hoà cuûa ñeâm traêng maø coøn heù ra khoâng khí thôøi ñaïi: Luaän baøn vieäc nöôùc raát bí maät, khaån tröông nhöõng naêm khaùng chieán gay go ® Thì ra Baùc khoâng phaûi du ngoaïn ngaém traêng maø chæ laø nhöõng phuùt nghæ ngôi hieám hoi sau khi lo xong vieäc nöôùc. Theá maø caâu keát laïi traøn treà lai laùng aùnh traêng.
-Caù nhaân.
-Ñoïc ghi nhôù, töï ghi.
-Caù nhaân.
-Ñoïc ghi nhôù, töï ghi.
Hai caâu cuoái:
 Thöôûng thöùc traêng ñeïp sau khi lo vieäc nöôùc ® yeâu nöôùc.
B/ Nghệ thuật:
- Rằm tháng giêng là bài thơ viết bằng chữ Hán theo thể thơ thát ngôn tứ tuyệt, bản dịch thơ của nhà thơ Xuân Thủy viết theo thể thơ lục bát.
- Sử dụng điệp từ có hi ệu quả
- Lựa chọn từ ngữ gợi hình, biểu cảm.
Þ Phong thaùi ung dung laïc quan.
C/ Ý nghĩa VB:
Rằm tháng giêng toát lên vẻ đẹp tâm hồn nhà thơ- chiến sĩ Hồ Chí Minh trước vẻ đẹp của thiên nhiên Việt Bắc ở giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp còn nhiều gian khổ.
III/Toång keát:Ghi nhôù SGK/143.
Cảnh khuya và Rằm tháng giêng là hai bài thơ tứ tuyệt của Hồ Chí Minh được sáng tác trong thời kì đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Hai bài thơ miêu tả cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc, thể hiện tình cảm với thiên nhiên, tâm hồn nhạy cảm, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung, lạc quan của Bác Hồ.
-Hai b ài thơ có nhiều hinh ảnh thiên nhiên đẹp, có màu sắc cổ điển mà bình dị. tự hiên
(?) Nhaän xeùt caûnh traêng trong moãi baøi coù nhöõng neùt ñeïp rieâng ntn?
* Caù nhaân:
+ Caûnh Khuya: Taû caûnh traêng röøng loàng vaøo voøm caây hoa laù taïo ra böùc tranh nhieàu taàng, nhieàu ñöôøng neùt.
+ Raèm thaùng Gieâng: Taû caûnh traêng raèm treân soâng nöôùc, coù khoâng gian baùt ngaùt traøn ñaày söùc xuaân.
HÑ 4 :Luyeän taäp 
(?) Hoïc thuoäc loøng 2 baøi thô cuûa Baùc ? Tìm ñoïc 1 soá baøi thô cuûa Baùc vieát veà traêng hoaëc thieân nhieân maø em bieát?
- Học 5 từ Hán được sử dụng trong bài thơ Nguyên tiêu.
- tập so sánh sự khác nhau về thể loại giữa nguyên tác và bản dịch bài thơ Nguyên tiêu.
* OÂn taäp Tieáng Vieät kieåm tra:
+ Noäi dung: Töø gheùp, töø laùy,ñaïi töø, quan heä töø, töø Haùn Vieät, töø ñoàng nghóa, töø traùi nghóa, töø ñoàng aâm.
-Caù nhaân.
* Nghe vaø töï ghi nhaän.
HÑ5:Củng cố- Daën doø 
Tuaàn : 12	Ngaøy soaïn:	Ngaøy daïy:
Tieát : 46.
KIEÅM TRA TIEÁNG VIEÄT
A . Muïc tieâu: 
Giuùp HS :
	Cuûng coá kieán thöùc veà caùc töø loaïi ñaõ hoïc : Töø gheùp, töø laùy, töø Haùn Vieät, ñaïi töø, quan heä töø, töø ñoàng nghóa, töø traùi nghóa, töø ñoàng aâm.
B. Chuaån bò:
* Thaày: Ñeà, ñaùp aùn.
* Troø: OÂn taäp.
C. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng:
HÑ1: Khôûi ñoäng:
* OÅn ñònh : 
 Kieåm dieän, traät töï. - Lôùp tröôûng baùo caùo.
-Noäp taøi lieäu.
* Thu noäp taøi lieäu :
HÑ 2: Phaùt ñeà vaø coi kieåm tra.
*Phaùt ñeà cho hoïc sinh.
*Theo doõi, nhaéc nhôû hoïc sinh traät töï laøm baøi.
HÑ 3: Thu baøi :
 HS Noäp baøi.
HÑ 4 : Daën doø:
Höôùng daãn soaïn baøi:Thaønh ngöõ.
+ Soaïn caùc caâu hoûi T143 – 144 .
ÑEÀ KIEÅM TRA.
I/PHAÀN TRAÉC NGHIEÄM : (3 ñieåm)
Hoïc sinh choïn caâu traû lôøi ñuùng nhaát, moãi caâu 0.3 ñieåm.
Caâu 1: “ Chia ly”, “ Chia tay” laø caëp töø :
 a)Ñoàng nghiaõ.	 c) Ñoàng aâm.
 b)Traùi nghóa.	 d) Haùn Vieät.
 Caâu 2: Töø traùi nghóa vôùi “aên yeáu” laø:
 a) Aên maïnh.	 c) Aên nhieàu.
 b) Aên khoeû. d) Aên ngon.
 Caâu 3: Caâu “Chuùng ta haõy ngoài vaøo baøn ñeå baøn laïi vaán ñeà aáy” coù söû duïng :
 a)Töø ñoàng nghóa.	 c) Töø ñoàng aâm.
 b)Töø traùi nghóa.	 d) Töø nhieàu nghóa.
Caâu 4: Töø naøo laø töø gheùp ?
 a)Hoån heån. c) Nöùc nôû.
 b)Quaèn quaïi. d) Coâ giaùo.
Caâu 5: Ñaïi töø naøo khoâng phaûi laø ñaïi töø duøng ñeå hoûi veà khoâng gian ?
 a) Khi naøo. c) Nôi ñaâu.
 b) ÔÛ ñaâu. d) Choå naøo.
Caâu 6 :Caùc töø : aàm aàm, quanh quanh, nheø nheï, coûn con.thuoäc töø loaïi :
 a)Laùy boä phaän. c) Khoâng phaûi laø töø laùy. 
 b) Laùy toaøn boä. d)Töø gheùp.
Caâu 7 : Töø naøo laø töø laùy ?
 a) Thanh nhaõ. c)Phaûng phaát.
 b) Traéng thôm. d) Trong saïch.
Caâu 8: Trong nhieàu tröôøng hôïp ngöôøi ta duøng töø Haùn Vieät duøng ñeå:
Taïo saéc thaùi tao nhaõ.
Taïo saéc thaùi coå.
Taïo saéc thaùi toân troïng,thaùi ñoä toân kính.
Taát caû ñeàu ñuùng.
Caâu 9: Töø naøo laø ñaïi töø trong caùc caâu ca dao sau ?
 “Ai ñi ñaâu ñoù hôûi ai 
 Hay laø truùc ñaõ nhôù mai ñi tìm”
 a) Ai. c) Truùc.
 b) Mai. d) Nhôù.
Caâu 10: Nhöõng töø “coång tröôøng, muøa heø, baø ngoaïi”
Laø loaïi töø gheùp naøo ?
 a) Töø gheùp ñaúng laäp. b ) Töø gheùp chính phuï. 
II/PHAÀN TÖÏ LUAÄN : (7ñieåm)
Caâu 1:Tìm quan heä töø coù theå duøng thaønh caëp vôùi caùc quan heä töø sau ñaây. Ñaët caâu vôùi quan heä töø vöøa tìm ñöôïc.(2ñieåm)
	- Tuy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
	- Sôû dó . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Caâu 2: Theá naøo laø töø ñoàng nghóa? Coù maáy loaïi töø ñoàng nghóa keå ra ? (2ñieåm)
Caâu 3: söû duïng töø traùi nghóa coù taùc duïng gì ? Tìm hai thaønh ngöõ coù söû duïng töø traùi nghóa?(2ñieåm)
Caâu 4:Thế nào là từ đồng âm? Cho ví dụ( 1 điểm)
ÑAÙP AÙN
I/PHAÀN TRAÉC NGHIEÄM : (4ñieåm)
Caâu 
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Traû lôøi.
a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
II/PHAÀN TÖÏ LUAÄN : (6ñieåm)
Caâu 1: -Tuy Nhöng.(nhöng maø)
 -Sôû dó laø vì (laø do)
(Hoïc sinh töï ñaët caâu)
Caâu 2 : Hs döïa vaøo kieán thöùc ñaõ hoïc ñeå traû lôøi.
Caâu 3: Hs döïa vaøo kieán thöùc ñaõ hoïc ñeå traû lôøi.
Caâu 4: Hs döïa vaøo kieán thöùc ñaõ hoïc ñeå traû lôøi.
Tuaàn : 12	Ngaøy soaïn:	Ngaøy daïy:
Tieát : 47.
TRAÛ BAØI TAÄP LAØM VAÊN SOÁ 2
A . Muïc tieâu:
	Giuùp HS :
Thaáy ñöôïc nhöõng öu ñieåm, nhöôïc ñieåm cuûa mình trong vieäc laøm vaên bieåu caûm.
Ñaùnh giaù naêng löïc baûn thaân.
B. Chuaån bò:
*Thaày: Soå chaám traû baøi, choïn baøi hay ñoïc minh hoaï.
* Troø: Ghi nhaän caùc loãi sai, töï söaû tröôùc.
C. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng:
HÑ1: Khôûi ñoäng: 
* OÅn ñònh 
 Kieåm dieän, traät töï : -Lôùp tröôûng baùo caùo
* Kieåm tra : (khoâng kieåm tra )
* Giôùi thieäu baøi: 
-Neâu taàm quan troïng cuûa tieát traû baøi vaø cheùp töïa baøi leân baûng.
-Ghi laïi ñeà baøi. 
HÑ2 : Ñaùnh giaù keát quaû laøm baøi cuûa hoïc sinh.
-Gv phaùt baøi ra cho hoïc sinh.
-HS Nhaän baøi
-Yeâu caàu HS ñoïc baøi cuûa mình ñeå thaáy nhöõng choå GV söûa.
 HS Ñoïc thaàm.
-GV ñaùnh giaù chung nhöõng maët ñaït ñöôïc vaø chöa ñaït ñöôïc cuûa hoïc sinh.
-Gv chæ ra cuï theå nhöõng thieáu xoùt vaø caùch söûa chöõa.
-HS nghe.
Gv ñoïc moät vaøi baøi toát vaø moät vaøi baøi chöa ñaït cuûa HS ñeå caùc em ruùt kinh nghieäm.
HÑ 3 : Cuûng coá, daën doø:
-Choát laïi nhöõng öu vaø khuyeát ñieåm (ghi trong soå chaám traû baøi)
-Töï söûa caùc loãi sai.
-Xem tröôùc baøi:Thaønh ngöõ.
+ Traû lôøi tröôùc caùc caâu hoûi trong baøi.
+ Giaûi tröôùc caùc baøi taäp
Tuaàn : 12	Ngaøy soaïn:	Ngaøy daïy:
Tieát : 48.
THAØNH NGÖÕ
I. Muïc tieâu :
- Hiểu thế nào là thành ngữ
- Nhận biết thành ngữ trong vb ; hiểu nghĩa và tác dụng của thành ngữ trong VB.
- Có ý thức trao dồi vốn thành ngữ.
II kiến thức chuẩn:
1/ Kiến thức : 
-Khái niệm thành ngữ
-Nghĩa của thành ngữ
-Chức năng của thành ngữ trong câu
-Đặc điểm diễn đạt và tác dụng của thành ngữ.
2/ KĨ năng:
Nhận biết thành ngữ
Giải thích ý nghĩa của một số thành ngữ thông dụng.
III. Höôùng daãn thöïc hieän
Hoaït ñoäng thaày
Hoaït ñoäng troø
Noäi dung hoaït ñoäng
* OÅn ñònh : 
 Kieåm dieän, traät töï.
* Kieåm tra : 
-Kieåm tra vieäc soaïn baøi cuûa hoïc sinh.
* Giôùi thieäu baøi: 
* Trong lôøi aên, tieáng noùi haèng ngaøy, nhieàu luùc ta söû duïng thaønh ngöõ 1 caùch töï nhieân, khoâng coá yù nhöng ngöôïc laïi noù ñaõ taïo neân moät hieäu quaû giao tieáp toát. Ñoù laø söï sinh ñoäng, gaây aán töôïng maïnh nôi ngöôøi nghe, ngöôøi ñoïc. Vaäy thaønh ngöõ laø gì ? Ñeå hieåu roõ veà thaønh ngöõ vôùi nhöõng ñaëc ñieåm cuûa noù, Chuùng ta cuøng ñi vaøo tieát hoïc hoâm nay. 
-Lôùp tröôûng baùo caùo.
-Hoïc sinh ñem taäp baøi soaïn.
-Nghe .
HÑ1: Khôûi ñoäng:
-Cho HS ñoïc muïc 1, ghi baûng:
 + “ Leân thaùc xuoáng gheành”
(?) Em hieåu leân thaùc xuoáng gheành nghóa laø gì?
(?) Coù theå thay theá 1 vaøi töø trong cuïm naøy ñöôïc khoâng? Chaúng haïn nhö: Leân nuùi xuoáng gheành, Leân thaùc xuoáng suoái ? Taïi sao?
-Ñoïc.
-Caù nhaân: Gian nan, vaát vaû, cöïc khoå.
+ Khoâng ñöôïc. Bôûi nghóa coù theå thay ñoåi ( loûng leûo, nhaït nheõo)
HÑ 2: Hình thaønh kieán thöùc:
Tìm hiểu chung:
1)Theá naøo laø thaønh ngöõ 
(?) Coù theå thay ñoåi vò trí cuûa caùc töø trong cuïm töø treân ñöôïc khoâng? Vì sao?
(?) Töø nhaän xeùt treân, ta ruùt ra ñaëc ñieåm gì veà caáu taïo cuûa thaønh ngöõ ?
(?) Giaûi nghóa thaønh ngöõ Nhanh nhö chôùp? Taïi sao laïi noùi “ nhanh nhö chôùp”?
-Löu yù:
 Tuy nhieân cuõng coù 1 soá tröôøng hôïp trong söû duïng ngöôøi ta coù theå thay ñoåi chuùt ít veà keát caáu cuûa thaønh ngöõ .
VD: +Chaâu chaáu ñaù xe
 ® chaâu chaáu ñaáu oâng voi.
 +Ñöùng nuùi naøy troâng nuùi noï
Ñöùng nuùi naøy troâng nuùi khaùc
Ñöùng nuùi noï troâng nuùi kia.
+ Soáng ñeå daï cheát mang theo
Soáng ñeå daï cheát choân theo.
-Höôùng daãn tìm hieåu yù nghóa.
-Treo baûng phuï ( SGV- 164):
NHOÙM 1
+ Tham soáng sôï cheát.
+ Buøn laày nöôùc ñoäng.
+ Möa to gioù lôùn.
+ Meï goaù con coâi.
+ Naêm chaâu boán bieån.
 NHOÙM 2
+ Leân thaùc xuoáng gheành. ( Aån duï)
+ Loøng lang daï thuù. (hoaùn duï)
+ Raùn saønh ra môû. ( noùi quaù)
+ Nhanh nhö chôùp. (so saùnh)
+ Khaåu phaät taâm xaø. (hoaùn duï)
(?) Em hieåu gì veà yù nghóa cuûa thaønh ngöõ trong 2 nhoùm treân?
(?) Caùch hieåu nghóa cuûa 2 nhoùm naøy coù gioáng hay khaùc nhau? 
ÔÛ nhoùm 2 em phaûi hieåu theo nghóa naøo?
+ Khoâng hoaùn ñoåi ñöôïc vì ñaây laø traät töï coá ñònh.
+ Caáu taïo coá ñònh chaët cheõ veà thöù töï vaø noäi dung yù nghóa neân caùc töø trong thaønh ngöõ khoù thay ñoåi theâm bôùt.
+ Mau leï, raát nhanh, cöïc kì nhanh.® cuï theå hoaù caùi nhanh aáy.
-Nghe.
-Quan saùt , thaûo luaän:
-Caù nhaân moãi nhoùm giaûi thích nghóa.
+ Nhoùm 1: Hieåu tröïc tieáp (nghóa ñen).
+ Nhoùm 2: Hieåu theo 
- Thaønh ngöõ laø moät cuïm töø coá ñònh bieåu thò moät yù nghóa hoaøn chænh.
- Nghóa cuûa thaønh ngöõ:
-Choát: Phaàn lôùn thaønh ngöõ mang nghóa haøm aån.
(?) Em haõy noùi nhöõng hieåu bieát cuûa em veà nghóa cuûa thaønh ngöõ ?
* Cho HS ñoïc laïi toaøn boä ghi nhôù.
-Treo baûng phuï, cho hs ñoïc, thaûo luaän nhoùm.
(?) Xaùc ñònh vai troø ngöõ phaùp cuûa 2 thaønh ngöõ: Baûy noåi ba chìm, taét löûa toái ñeøn?
(?) Haõy phaân tích caùi hay cuûa nhöõng thaønh ngöõ treân ?
Gôïi yù:
(?) Haõy thay thaønh ngöõ baèng cuïm töø ñoàng nghiaõ roài so saùnh ?
-Cho hs ñoïc ghi nhôù .
nghóa haøm aån (nghóa boùng) theo quan heä lieân töôûng: Aån duï, hoaùn duï, so saùnh, noùi quaù
-Caù nhaân.
* Ñoïc to ghi nhôù vaø töï ghi baøi.
-Ñoïc muïc 2, quan saùt, thaûo luaän, traû lôøi:
+ Baûy noåi ba chìm ® Vò ngöõ.
+ Taét löûa toái ñeøn ® phuï ngöõ cho danh töø Khi.
-Thaûo luaän:
Thay: + Ba chìm baûy noåi ® long ñong, phieâu baït.
 + Toái löûa taét ñeøn ® Khoù khaên, hoaïn naïn.
Þ Thaønh ngöõ ngaén goïn, haøm suùc, gôïi lieân töôûng cho ngöôøi ñoïc, ngöôøi nghe.
 Thaønh ngöõ coù tính hình töôïng, coù tính bieåu caûm.
Ñoïc ghi nhôù vaø töï ghi baøi.
Coù theå baét nguoàn tröïc tieáp töø nghóa ñen nhöng thöôøng thoâng qua pheùp chuyeån nghóa nhö aån duï, so saùnh
2)Söû duïng thaønh ngöõ:
-Laøm chuû ngöõ, vò ngöõ, phuï ngöõ.
- Thaønh ngöõ ngaén goïn, haøm suùc, coù tính hình töôïng, tính bieåu caûm cao.
-Neâu yeâu caàu baøi taäp.
-Cho hs ñoïc , tìm vaø giaûi nghóa caù nhaân.
-Ñaùnh giaù, khaúng ñònh.
-Neâu yeâu caàu, phaân coâng moãi toå 1 truyeàn thuyeát.
-Ñaùnh giaù, cho ñieåm.
-Neâu yeâu caàu BT.
-Ñaùnh giaù, khaúng ñònh.
-Neâu yeâu caàu.
* Ñoïc, tìm vaø giaûi nghóa caù nhaân
-Nhaän xeùt.
* Thaûo luaän, ñaïi dieän toå leân keå.
-Nhaän xeùt.
-Troø chôi tieáp söùc.
-Caù nhaân.
HÑ 3: Luyeän taäp
3)Luyeän taäp:
1. Giaûi nghóa:
a)Sôn haøo haûi vò: Moùn aên ngon, laï, sang troïng ví nhö nhöõng moùn aên quyù hieám laáy ôû röøng nuùi, ôû bieån.
Nem coâng chaû phöôïng: nhöõng moùn aên ngon quyù 
vaø hieám.
b)Töù coá voâ thaân: Khoâng coù hoï haøng gaàn guõi (4 phía khoâng ai- coâ ñoäc).
Khoeû nhö voi: Coù söùc maïnh nhö voi.
c)Da moài toùc söông: Da bò loám ñoám nhö mai con ñoài moài, toùc baïc nhö söông (giaø).
2 .HS töï laøm.
3 . Ñieàn theâm yeáu toá ñeå thaønh ngöõ troïn veïn:
+ Lôøi aên tieáng noùi.
+ Moät naéng hai söông.
+ Ngaøy laønh thaùng toát.
+ No côm aám aùo.
+ Baùch chieán baùch thaéng.
+ Sinh cô laäp nghieäp.
4 . HS töï ghi.
(?) Thaønh ngöõ vaø Tuïc ngöõ khaùc nhau ntn ?
-Hoïc 2 ghi nhôù.
-Laøm hoaøn chænh caùc BT.
-Soaïn baøi: Caùch laøm baøi vaên bieåu caûm veà taùc phaåm vaên hoïc.
+ Ñoïc vaên baûn SGK.
+ Traû lôøi caâu a,b trang 147.
+ Nghieân cöùu vaø choïn vaên baûn thöïc hieän theo luyeän taäp 1,2 SGK.
-Thaûo luaän:
+ Thaønh ngöõ: Phaûn aùnh 1 hieän töôïng trong ñôøi soáng.
+ Tuïc ngöõ: Coù yù khuyeân raên vaø ñuùc keát kinh nghieäm trong cuoäc soáng.
-Nghe vaø töï ghi nhaän.
HÑ4: Cuûng coá-Daën doø 
Duyeät tuaàn 12: