Giáo án Ngữ văn 6 tuần 15 tiết 58 Tiếng việt: Chỉ từ

Ngày soạn: 23/11/2009	
Tiết 58 
Tiếng việt: CHỈ TỪ 
A. Mục tiêu bài học: Giúp học sinh nắm được:
- Ý nghĩa và công dụng của chỉ từ .
- Biết cách dùng chỉ từ khi nói, viết.
B. Chuẩn bị: 
- Giáo viên: Dùng bảng phụ ghi một số đoạn văn trong tìm hiểu bài
- Học sinh: Xem trước bài mới.
C. Tiến trình tổ chức dạy - học bài mới
 I. Ổn định: Kiểm tra sỉ số.
 II. Bài cũ: 
- Số từ là gì ? Cho ví dụ ?
- Lượng từ là gì ? Cho ví dụ ?
- Phân biệt số từ và lượng từ ?
- Kiểm tra bài tập 4 sách bài tập
III. Tiến trình tổ chức bài mới:
1. Giới thiệu bài mới 
2. Tiến trình tổ chức các hoạt động.
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG
* Hoạt động 1: Nhận diện chỉ từ trong câu
I – Khái niệm chỉ từ
- Cho học sinh đọc ví dụ mẫu.
- Một học sinh đọc.
- Các từ ngữ in đậm: ấy, kia, nọ bổ sung nghĩa cho từ nào ?
- Ấy " viên quan; kia " làng; nọ " nhà
- So sánh các từ và cụm từ rồi rút ra ý nghĩa của từ in đậm ?
- Nghĩa của từ có kèm theo từ in đậm (ông vua nọ ) được cụ thể hoá, được xác định rõ ràng trong không gian. Còn các từ kia thiếu tính chính xác.
- So sánh các cặp từ sau có gì giống và khác nhau ?
- Viên quan ấy / hồi ấy
- Nhà nọ / đêm nọ
" Giống: Đều định vị sự vật
 Khác: 
+ Viên quan ấy, nhà nọ " xác định vị trí về không gian
+ Hồi ấy, đêm nọ " xác định vị trí về thời gian
- Những từ: này, kia, ấy, nọ .. là chỉ từ. Vậy chỉ từ là từ như thế nào?
- Học sinh nêu
- Cho học sinh đọc ghi nhớ 1
- Một học sinh đọc
- Xem ghi nhớ 1 trang 37
* Hoạt động 2: Tìm hiểu hoạt động của chỉ từ trong câu.
II- Hoạt động của chỉ từ trong câu
- Trong các câu vừa phân tích trên, chỉ từ : này, kia, ấy, nọ  đảm nhận chức vụ gì ?
- Làm phụ ngữ sau cho danh từ
- Cho học sinh đọc lời nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh và phân tích (b). Tìm chỉ từ và xác định chức vụ của chúng trong câu.
" Giáo viên kết luận: Ngoài chức năng làm phụ ngữ trong cụm danh từ, chỉ từ còn làm chủ ngữ hoặc trạng ngữ
a - Đó " là chủ ngữ (xem lại ĐT)
b - Đấy " trạng ngữ
- Cho học sinh đọc ghi nhớ 2 trang 138
- Một em đọc
- Xem ghi nhớ 2 trang 138
Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh luyện tập
III - Luyện tập
- Bài tập 1: Học sinh làm độc lập, gọi 4 em làm 4 câu
a – 
+ Xác định . Không gian
+ Làm phụ ngữ sau cụm danh từ
b – Đấy, đây:
+ Xác định Không gian
+ Làm chủ ngữ
c – Nay
+ Xác định . thời gian
+ Làm trạng ngữ
d – Đó
+ Xác định  thời gian
+ Làm trạng ngữ
1- Tìm chỉ từ, xác định ý nghĩa, chức vụ
- Bài tập 2: Học sinh làm vào vở
" giáo viên mở rộng: Những trường hợp thay thế này lớp 7 gọi là ĐT
- Thay “Chân núi Sóc” bằng “đấy”; thay “bị thiêu cháy” bằng “ấy” tránh lặp từ
2 – Thay cụm từ bằng chỉ từ
- Bài tập 3: Học sinh thảo luận
- Không thay chỉ từ được "có vai trò quan trọng "chỉ ra những sự vật, thời điểm khó gọi thành tên giúp người nghe, người đọc xác định vị trí không gian thời gian của sự vật
3 - Nhận xét tác dụng của chỉ từ.
IV. Củng cố: 
- Chỉ từ là gì ? Chức vụ ngữ pháp của chỉ từ trong câu.
V. Dặn dò: 
- Học bài. Làm bài tập 4, 5, 6 sách bài tập trang 51 sách bài tập. 
–&—