Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 2: Bánh chưng, bánh giầy - Năm học 2009-2010

Tiết 2
 bánh chưng, bánh giầy
(Tự học có hướng dẫn )
a. Mục tiêu bài học.
 Qua bài học GV giúp HS :
 - Hiểu nội dung,ý nghĩa truyền thuyết Bánh chưng bánh giầy.
 - Chỉ ra và hiểu được ý nghĩa của những chi tiết tưởng tượng kì ảo.
 - Rèn kĩ năng đọc,kể,tóm tắt,phân tích truyện.
 - Giáo dục lòng tự hào về trí tuệ,văn hóa dân tộc.
B. Chuẩn bị
 - GV: Tranh minh họa cảnh Lang Liêu làm bánh dâng lễ vật.
 - HS: Soạn bài.
C.Các hoạt động dạy – học.
 I. ổn định tổ chức ( 1’)
 II. Kiểm tra bài cũ ( 4’)
 1. Truyền thuyết là gì ? Nêu ý nghĩa truyện “ Con Rồng cháu Tiên” ?
 2. Tóm tắt truyện “ Con Rồng cháu Tiên” ?
 III. Bài mới ( 35’)
 * GV giới thiệu bài.
HĐ của GV
HĐ của HS
GV nêu yêu cầu đọc: Giọng chậm rãi, tình cảm, lời của thần âm vang, xa vắng; giọng vua Hùng chắc khỏe.
 GV đọc mẫu -> gọi.
 GV yêu cầu HS tìm hiểu chú thích trong SGK.
 HS giải thích nghĩa một số từ khó.
? Theo em,văn bản này có thể chia làm mấy đoạn ? Nội dung chính mỗi đoạn là gì
HS đọc đoạn 1 -> nêu nội dung.
 ? Nhân vật chính là ai ? Người đó có ý định gì ?
 GV hướng dẫn HS cách tóm tắt văn bản.
? Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh nào
 ? Tiêu chuẩn và hình thức thực hiện
? Việc làm ấy có gì đổi mới so với xã hội lúc đó
 HS đọc đoạn 2 => Nêu nội dung.
 ? Trước yêu cầu của vua Hùng các Lang đã làm gì ?
 HS thảo luận = > trả lời.
GV chuẩn xác.
? Nhân vật chính được nói đến trong đoạn này là ai ? Lang Liêu khác các Lang khác ở điểm nào ?
 ? Trước sự chuẩn bị của các Lang, tâm trạng của Lang Liêu như thế nào ? Vì sao
 HS suy luận trả lời.
 ? Lang Liêu được sự giúp đỡ như thế nào
 HS phát hiện chi tiết-> trả lời
 ? Vì sao chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ
 HS suy luận -> trả lời.
 GV treo tranh minh họa chi tiết Lang Liêu làm bánh.
 ? Bức tranh minh họa cho cảnh nào
 HS quan sát -> trả lời.
 ? Lang Liêu đã làm bánh như thế nào
 HS tìm chi tiết.
? Công việc này cho thấy Lang Liêu là người như thế nào ?
 HS trả lời theo ý hiểu.
 ? Tại sao Thần không làm lễ vật giúp Lang Liêu ?
 HS đọc đoạn cuối -> nêu nội dung.
 Gv đưa tranh minh họa Lang Liêu dâng lễ vật
 ? Kết quả của cuộc đua tài là gì
 ? Vì sao bánh của Lang Liêu được chọn để tế trời
 HS thảo luận -> trả lời.
 ? Theo em, việc Lang Liêu được nối ngôi có xứng đáng không ? Vì sao
 HS trả lời.GV chuẩn xác.
 ? Em có nhận xét gì về kết cấu cốt truyện và các yếu tố nghệ thuật
 HS tổng hợp trả lời.
 GV chuẩn xác.
? Truyền thuyết “ Bánh chưng, bánh giầy” nhằm giải thích , đề cao và ca ngợi điều gì
 ? Nhân dân lao động đã thể hiện ước mơ gì ? Phản ánh quan niệm gì của nhân dân
HS trả lời.
 HS đọc lại ghi nhớ trong SGK.
 GV lưu ý HS : quan niệm trời tròn ,đất vuông khi khoa học chưa phát triển.
 ? Theo em, ý nghĩa của phong tục ngày tết nhân dân ta làm bánh chưng, bánh giầy là gì ?
? Đọc truyện em thích chi tiết nào ? Vì sao
I. Đọc và tìm hiểu khái quát (2’)
1. Đọc.
HS đọc tiếp
2. Chú thích.
HS theo dõi chú thích sgk
3. Bố cục.
HS xác định.
- Bố cục : 3 đoạn :
+ Đoạn 1 : từ đầu -> chứng giám 
+ Đoạn 2 : Tiếp -> Hình tròn.
+ Đoạn 3 : còn lại
HS xác định.
4. Tóm tắt.
HS tóm tắt.
II. Đọc – hiểu văn bản 
1. Vua Hùng chọn người nối ngôi
- Hùng vương về già.
- Tiêu chuẩn : người nối ngôi vua phải nối chí vua, không nhất thiết phải là con trưởng.
- Thi làm lễ vật cúng tiên vương.
-> Việc làm đúng đắn,tiến bộ,dân chủ,trú trọng tài trí,tôn kính tổ tiên.
2.. Cuộc đua tài dâng lễ vật
- Các lang tìm của ngon vật lạ, nem công chả phượng.
- Lang Liêu – thiệt thòi nhất, mẹ mất sớm, nghèo, chuyên nghề trồng trọt
- Lang Liêu rất buồn – mình không có gì đề lễ Tiên vương ngoài lúa gạo.
- Được thần báo mộng.
- Lang Liêu – thiệt thòi nhất, mẹ mất sớm, nghèo, chuyên nghề trồng trọt
- Làm bánh hình vuông, hình tròn
=>Thông minh, khéo léo, sáng tạo.
- Để Lang Liêu thể hiện tài năng và ý chí của mình.
- Bánh của Lang Liêu được chọn làm lễ vật cúng Tiên Vương.
=> Lang Liêu là người tốt , hiền lành,hiếu thảo đang gặp khó khăn, yêu nghề nông, hiểu ý thần.
=> Lang Liêu có tài, có đức xứng đáng trị vì đất nước.
III. Ghi nhớ.
- Giải thích nguồn gốc Bánh chưng bánh giầy.
- Đề cao nghề nông.
- Thờ kính trời đất, tổ tiên
- Có ý nghĩa :
+ Thực tế : trọng nghề nông.
+ Sâu xa : Biểu tượng của Trời , Đất, sự đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau.
- Lang Liêu được nối ngôi.
- Bánh vừa lạ,vừa quen
 IV. Củng cố ( 3’)
 GV treo bảng phụ :
 1.Nhân vật Lang Liêu gắn với lĩnh vực hoạt động nào của người Lạc Việt thời kì vua Hùng dựng nước ?
 A. Chống giặc ngoại xâm;
 B. Đấu tranh,chinh phục thiên nhiên;
 C. Lao động sản xuất và sáng tạo văn hóa;
 D. Giữ gìn ngôi vua.
 2. Tại sao lễ vật của Lang Liêu dâng lên vua cha là những lễ vật “ không gì quí bằng” ?
 A. Lễ vật thiết yếu cùng với tình cảm chân thành;
 B. Lễ vật bình dị;
 C. Lễ vật quí hiếm,đắt tiền;
 D. Lễ vật rất kì lạ.
V. Hướng dẫn về nhà ( 2’)
 - Kể diễn cảm truyện Bánh chưng,bánh giầy.
 - Đóng vai Hùng Vương -> Kể chuyện.
 - Soạn bài : Thánh Gióng
 - Xem trước bài : Từ và cấu tạo của từ Tiếng Việt.
---------------------------*******************---------------------------------