Giáo án Ngữ văn 6 - Bài 9 tiết 41: Danh từ

Tuần:11 
Tiết:41
Ngày soạn:10/10/2009
 Ngày dạy:16/10/2009
Bài 9
Tiết 41 DANH TỪ
 I.Mục tiêu cần đạt: 
 Giúp học sinh :
Ôn lại Danh từ chung và Danh từ riêng.
Nắm được cách viết hoa Danh từ riêng.
II.Tiến trình bài dạy:
 1.Ổn định lớp,kiểm tra bài cũ:
Câu 1:Em hãy trình bày các đặc điểm đáng chú ý của danh từ.
Câu 2:Thế nào là danh từ chỉ đơn vị và danh từ chỉ sự vật? 
 2.Giới thiệu bài mới:
GV:Giới thiệu cho học sinh xem Sơ đồ phân loại danh từ:
Danh từ
Danh từ chỉ đơn vị
Danh từ chỉ sự vật
Danh từ chỉ đơn vị tự nhiên
Danh từ chỉ đơn vị qui ước
?
?
Danh từ chỉ đơn vị qui ước chính xác.
Danh từ chỉ đơn vị qui ước ước chừng
 Danh từ chỉ sự vật gồm có những loại nào? Cách viết chúng ra sao? Hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiều qua Bài 9 - Tiết 40 : DANH TỪ.
3.Phát triển chủ đề:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
Hoạt động 1:Tìm hiểu khái niệm danh từ chung.
-Gọi HS đọc Ví dụ:
VD 1:+Vua nhớ công ơn tráng sĩ, phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở làng Gióng, nay thuộc xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội.
 (Thánh Gióng)
 + Lan có nuôi một con mèo và thường gọi nó là chú Mướp.
?.Em hãy tìm các danh từ chỉ sự vật trong hai VD trên.
 Các danh từ chỉ sự vật: vua , công ơn , tráng sĩ , Phù Đổng Thiên Vương , đền thờ , làng , Gióng , xã , Phù Đổng , huyện , Gia Lâm , Hà Nội, Lan , mèo , Mướp.
?.Em có nhận xét gì về cách viết các danh từ chỉ sự vật trong VD trên?
 Chúng có cách viết khác nhau.Một nhóm viết hoa và một nhóm viết thường.
vua , công ơn , tráng sĩ , đền thờ,làng , xã , huyện ,mèo.
Phù Đổng Thiên Vương, Hà Nội,Lan ,
Gióng, Phù Đổng,Gia Lâm, Mướp.
?.Nhóm các danh từ chỉ sự vật không viết hoa như : vua, công ơn, tráng sĩ, đền thờ dùng để biểu thị điều gì?
 Nó dùng để gọi tên chung cho một loại sự vật.
?. Nhóm các danh từ chỉ sự vật không viết hoa như : vua, công ơn, tráng sĩ, đền thờ dùng để gọi tên chung cho một loại sự vật. Nó chính là danh từ chung.Vậy em hiểu thế nào là danh từ chung? 
?. Em hãy tìm thêm một vài ví dụ về danh từ chung.
 HS suy nghĩ trả lời.
 GV chốt ý ghi bảng.
Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm danh từ riêng.
?.Em hãy xem lại các VD trên và cho biết Nhóm các danh từ chỉ sự vật được viết hoa như : Phù Đổng Thiên Vương ,Gióng , Phù Đổng , Gia Lâm , Hà Nội, Lan , Mướp dùng để biểu thị điều gì?
 Nhóm này dùng để gọi tên riêng cho từng người,từng vật,từng địa phương.
?. Nhóm các danh từ chỉ sự vật được viết hoa như : Phù Đổng Thiên Vương ,Gióng , Phù Đổng , Gia Lâm , Hà Nội, Lan , Mướp dùng để gọi tên riêng cho từng người,từng vật,từng địa phương.Nó chính là danh từ riêng. Vậy em hiểu thế nào là danh từ riêng?
 HS suy nghĩ trả lời.
 GV chốt ý ghi bảng.
?. Em hãy tìm thêm một vài ví dụ về danh từ riêng.
Hoạt động 3 : Tìm hiểu qui tắc viết hoa danh từ riêng:
?. Em hãy xem lại ví dụ và cho biết các danh từ riêng : Phù Đổng Thiên Vương ,Gióng , Phù Đổng , Gia Lâm , Hà Nội, Lan dùng để chỉ tên người,tên địa lí của nước nào?
 Chúng dùng để chỉ tên người,tên địa lí Việt Nam.
?, Vậy tên người,tên địa lí Việt Nam được viết hoa như thế nào?
GV:Đối với tên người,tên địa lí nước ngoài được viết hoa như thế nào? Các em qua phần b.
 Các em xem VD sau:
VD 2: a)Vạn Lí Trường Thành ở Trung Quốc được xây dựng vào thời vua Tần Thủy Hoàng.
b)A-lếch-xan-drơ Xéc-ghê-ê-vích Pu-skin là đại thi hào Nga.
c)Thủ đô của Phi-lip-pin là Ma-ni-la.
-GV gọi HS đọc VD.
?. Em hãy tìm danh từ riêng trong các VD trên.
 Danh từ riêng trong các VD trên: Vạn Lí Trường Thành ,Trung Quốc, Tần Thủy Hoàng, A-lếch-xan-drơ Xéc-ghê-ê-vích Pu-skin, Phi-lip-pin, Ma-ni-la.
?. Em có nhận xét gì về cách viết hoa danh từ riêng trong các VD trên?
*Gợi ý:
?. Các từ: Vạn Lí Trường Thành ,Trung Quốc, Tần Thủy Hoàng được phiên âm qua âm Hán Việt, chúng được viết hoa như thế nào.
 HS suy nghĩ trả lời.
 GV chốt ý ghi bảng.
?.Các từ: A-lếch-xan-drơ Xéc-ghê-ê-vích Pu-skin, Phi-lip-pin, Ma-ni-la được phiên âm trực tiếp từ tiếng nước ngoài, chúng được viết hoa như thế nào.
 HS suy nghĩ trả lời.
 GV chốt ý ghi bảng.
GV:Tên riêng của cơ quan,tổ chức,các giải thưởng,danh hiệu,huân chương được viết như thế nào?Các em qua phần c.
 Các em hãy xem VD sau:
VD 3: a) Trường Trung học cơ sơ Tân Phong
 b)Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh
 c)Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật. 
 d)Học sinh Giỏi,Học sinh Tiên tiến.
 c) Huân chương Độc lập Hạng nhì , Huân chương Hồ Chí Minh
-GV gọi HS đọc VD.
?.Dựa vào Vd, em hãy xác định đâu là tên riêng của cơ quan,tổ chức,các giải thưởng,danh hiệu,huân chương?
 a) Trường Trung học cơ sơ Tân Phong -> Tên cơ quan.
 b)Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh -> Tên tổ chức.
 c)Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật. -> Giải thưởng. 
 d)Học sinh Giỏi,Học sinh Tiên tiến. ->Danh hiệu.
 c) Huân chương Độc lập Hạng nhì , Huân chương Hồ Chí Minh->Huân chương
?. Tên riêng của cơ quan,tổ chức,các giải thưởng,danh hiệu,huân chươngtrong các VD trên thường là một từ hay là cụm từ?
 Thường là một cụm từ.
?. Tên riêng của cơ quan,tổ chức,các giải thưởng,danh hiệu,huân chươngtrong các VD trên  được viết như thế nào?
 HS suy nghĩ trả lời.
 GV chốt ý ghi bảng.
*Liên hệ thực tế giáo dục HS:
?.Qua phần tìm hiểu vể qui tắc viết hoa Danh từ riêng, các em rút ra được điều gì cho bản thân?
 HS suy nghĩ trả lời:
GV chốt lại:Học xong bài này,ngoài việc xác định được đâu là danh từ riêng,đâu là danh từ chung.Các em cần phải nắm thật kĩ qui tắc viết hoa danh từ riêng để viết cho đúng,tránh viết sai chính tả khi gặp danh từ riêng,nhất là khi viết tên riêng của em,tên trườngtrong bài kiểm tra,bài thi,giấy nhãn
Hoạt động 4:Hướng dẫn HS làm phần luyện tập.
-GV gọi HS đọc nội dung bài tập 1/109.
-GV gọi HS xác định yêu cầu bài tập .
-GV gọi HS làm bài tập:
+Một HS tìm danh từ chung.
+Một HS tìm danh từ riêng.
-Các HS khác nhận xét,bổ sung.
-GV chốt lại.
-GV gọi HS đọc nội dung bài tập 2/109-110.
-GV gọi HS xác định yêu cầu bài tập .
-GV gọi HS làm bài tập: 1HS / 1 câu
-Các HS khác nhận xét,bổ sung.
-GV chốt lại.
-GV gọi HS đọc nội dung bài tập 3/110.
-GV gọi HS xác định yêu cầu bài tập .
GV hướng dẫn học sinh làm một đoạn:
“ Ai đi Nam bộ
Tiền giang,hậu giang
Ai vô thành phố
Hồ Chí Minh
rực rỡ tên vàng”
?.Em hãy xác định các danh từ riêng bị viết sai trong đoạn thơ trên.
 Các danh từ riêng bị viết sai: Nam bộ,Tiền giang,hậu giang, thành phố Hồ Chí Minh.
?Em hãy chữa các từ bị viết sai lại cho đúng.
-Các HS khác nhận xét,bổ sung.
-GV chốt lại.
GV yêu cầu HS về nhà làm tiếp phần còn lại.
I.Danh từ chung và danh từ riêng:
1.Danh từ chung:
-Là tên gọi một loại sự vật.
-VD1:Bàn, ghế, bảng, viết thước phấn
2.Danh từ riêng:
Là tên riêng cho từng người,từng vật,từng địa phương
VD2: Tân Phong,Thánh Gióng, Lan, Hoa
*Qui tắc viết hoa danh từ riêng:
a.Tên người,tên địa lí Việt Nam:
Viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi tiếng.
b.Tên người, tên địa lí nước ngoài:
+Phiên âm qua âm Hán Việt:Viết hoa như từ thuần Việt.
VD: Vạn Lí Trường Thành ,Trung Quốc, Tần Thủy Hoàng
+Phiên âm trực tiếp:
.Viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi bộ phận tạo thành tên riêng đó.
.Nếu một bộ phận gồm nhiều tiếng thì giữa các tiếng cần có dấu gạch nối.
VD: A-lếch-xan-drơ Xéc-ghê-ê-vích Pu-skin, Phi-lip-pin, Ma-ni-la
c. Tên riêng của cơ quan,tổ chức, các giải thưởng, danh hiệu, huân chương
thường là một cụm từ.
Viết hoa chữ cái đầu của mỗi bộ phận tạo thành cụm từ này.
VD: Trường Trung học cơ sơ Tân Phong, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, Học sinh Giỏi
III.Luyện tập:
1/109.Tìm danh từ chung và danh từ riêng:
Danh từ chung
ngày xưa, miền, đất, nước, thần, nòi,rồng,con trai, tên.
Danh từ riêng:
Lạc Việt,Bắc Bộ,Long Nữ, Lạc Long Quân.
2/109.
a.Chim,Mây,Nước,Hoa,Họa Mi :là danh từ riêng vì đó là tên riêng của các nhân vật trong truyện.
b.Út là danh từ riêng vì đó là tên riêng của nhân vật.
c.Cháy:Là danh từ riêng vì đó là tên riêng của một làng.
3/109 Viết lại các danh từ riêng cho đúng:
“ Ai đi Nam Bộ
Tiền Giang,Hậu Giang
Ai vô Thành phố
Hồ Chí Minh
rực rỡ tên vàng”
(HS về nhà làm)
4.Củng cố:
Trò chơi:Ngôi sao may mắn
Câu 1:Hoàn thành sơ đồ phân loại danh từ dưới đây:
Danh từ
Danh từ chỉ đơn vị
Danh từ chỉ sự vật
Danh từ chỉ đơn vị tự nhiên
Danh từ chỉ đơn vị qui ước
?
?
Danh từ chỉ đơn vị qui ước chính xác.
Danh từ chỉ đơn vị qui ước ước chừng
Câu 2:Thế nào danh từ chung ?
A.Là tên riêng của từng người, từng vật, từng địa phương.
B.Là từ nêu tên đơn vị dùng để tính đếm, đo lường sự vật.
C. Là tên gọi một loại sự vật.
D. Là những từ chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm.
Câu3: “Viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi tiếng tạo thành tên riêng” là quy tắc viết hoa của:
A.Tên người, tên địa lí Việt Nam
B. Tên người, tên địa lí nước ngoài phiên âm qua âm Hán Việt.
C. Tên người, tên địa lí nước ngoài phiên âm trực tiếp.
D.Câu A và B đều đúng.
Câu4:Ngôi sao may mắn (phần thưởng).
5.Dặn dò:
A.Học bài:Danh từ
Nắm được thế nào là Danh từ chung ;Danh từ riêng và cách viết hoa Danh từ riêng.
Làm tiếp bài tập 3/110.
Xem lại bài :Ếch ngồi đáy giếng (Cả bài) để viết chính tả.
B.Soạn bài: Luyện nói kể chuyện
Lập dàn bài cho các đề gợi ý trong sách giáo khoa trang 111
Tập nói trước ở nhà để luyện nói trên lớp đạt hiệu quả cao.
6.Nhận xét tiết học.