Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 - Kì II - Trường THCS Lương Thế Vinh

 NS: 08/01/2011 PPCT: 73- 74
 ND:10/01/2011 Lớp dạy: 6A1- 6A2
 Văn bản: BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
 ( Tô Hoài)
 I. Mục tiêu:
 - Hiểu được nội dung, ý nghĩa “ Bài học đường đời đầu tiên”.
 - Nắm được những đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả và kể chuyện của bài văn.
 - Giáo dục học sinh lòng hăng say trong cuộc sống, biết khao khát sống, sống có mục đích, nhưng không nên hung hăng thiếu suy nghĩ.
 II. Chuẩn bị:
 GV: Giáo án, Sgk, tranh ảnh về Tô Hoài
 HS: Sgk, vở ghi, vở soạn.
 III. Tiến trình dạy học:
Ổn định tổ chức.
Bài cũ:
Bài mới: Gv giới thiệu bài
HOẠT ĐỘNG
NỘI DUNG
Hoạt động 1:
GV: Em biết gì về tác giả Tô Hoài và các tác phẩm của ông? 
HS:Trả lời
GV:Cho hs đọc phần chú thích sao
Hãy trình bày những hiểu biết của em về tác giả Tô Hoài và tác phẩm “ Dế Mèn phiêu lưu kí” 
Hs:Trả lời
GV:Nhận xét và mở rộng thêm
GV:Có thể đưa tranh ảnh của nhà văn Tô Hoài
Hoạt động 2:
GV:Hướng dân hs đọc
GV:Yêu cầu hs tìm hiểu 1 số từ khó trong Sgk
Văn bản này thuộc thể loại gì?
Văn bản này được viết theo phương thức biểu đạt nào?
Gv: Văn bản này chia làm mấy phần? Nội dung của từng phần?
ĐH: 2 phần:
+ Phần 1: từ đầu đến “ không thể làm lại được”. Dế Mèn tự họa chân dung của mình.
+ Phần 2: Còn lại: Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.
GV: Văn bản sử dụng ngôi kể thứ mấy? có phù hợp với tư tưởng của văn bản không?
HS: Trả lời
GV: Mở rộng
Hoạt động 3: 
GV: Y/c hs thảo luận nhóm. Tìm những chi tiết miêu tả chân dung của Dế Mèn ( về hình dáng, hành động)
HS: Cử đại diện phát biểu
GV: Nhận xét, bổ sung
- Hình dáng: Ăn uống điều đọ, làm việc chừng mực, càng mẫm bóng, vuốt, càng, đầu, râu
- Hành động: đi đúng oai vệ,cà khịa với tất cả hàng xóm,quát,...
GV:Qua sự tìm hiểu về những chi tiết miêu tả chân dung,em hãy ra những nhận xét về Dế Mèn
GV:Em hãy chỉ ra nét đẹp và chưa đẹp ở tính tình và hình dáng của Dế Mèn.
Hs: thảo luận
GV: Nhận xét, chốt ý
Gv: Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ và biện pháp nghệ thuật trong đoạn văn miêu tả chân dung của Dế Mèn?
ĐH: - Từ ngữ gợi hình xuất sắc, không thể thay thế bằng những từ đồng âm.
 - Sử dụng phép nhân hóa.
GV: Y/c hs tóm tắt lại sự việc khiến Dế Mèn rút ra bài học đường đời đầu tiên của mình.
? Thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt như thế nào?
HS: Coi thường, trịch thượng
GV: Tâm lí của Dế Mèn thay đổi ntn qua các sự việc xảy ra?
ĐH: 
- Vừa kẻ cả, coi thường, trịch thượng đối với Dế Choắt, xưng với Choắt là “chú mày”.
- Nghĩ ra trò nghịch ranh
- Hả hê vì trò đùa của mình
- Sợ hãi khi nghe chị Cốc mổ Dế Choắt
- Bàng hoàng, ngớ ngẩn vì hậu quả không lường hết được
- Hốt hoảng, lo sợ, bất ngờ vì cái chết của Dế Choắt
- Ân hận, rút ra bài học đường đời đầu tiên của mình
GV: Nguyên nhân dẫn đến cái chết của Choắt là do đâu?
ĐH: - Chủ quan: do chị Cốc
 - Khách quan: do Dế Mèn
Gv: Dế Mèn đã rút ra bài học gì? Liệu đây có phải là bài học cuối cùng của Mèn không?
HS: Thảo luận
GV: Nhận xét, mở rộng
? Câu cuối cùng của đoạn văn có gì đặc sắc?
ĐH: Câu văn vừa thuật lại sự việc, vừa gợi tả tâm trạng mang ý nghĩa suy ngẫm.
Hoạt động 4: 
GV: Ý nghĩa của văn bản này là gì? Sau khi học xong văn bản này em rút ra bài học gì cho bản thân mình?
HS: Trả lời
GV: Nhận xét, chốt ý 
? Đặc sắc nghệ thuật của Tô Hoài trong đoạn trích này là gì?
ĐH: - Thể loại truyện đồng loại rất phù hợp với lứa tuổi thiếu nhi
- Ngôi kể thứ nhất tạo không khí thân mật
- Hình ảnh miêu tả sinh động
- Tư tưởng chủ đề được rút ra một cách tự nhiên.
GV: Y/c hs đọc ghi nhớ sgk
Hoạt động 5: HD làm bài tập
HS: Suy nghĩ và viết bài vào vở soạn. Nếu còn thời gian sẽ chọn 1-2 bài đọc trước lớp.
I. Tác giả, tác phẩm: ( sgk)
II. Đọc và tìm hiểu chung:
Đọc:
Từ khó: ( sgk)
Thể loại: trện kí
Phương thức biểu đạt: tựu sự, miêu tả
Bố cục: 2 phần
III. Phân tích.
1.Dế Mè tự họa chân dung của mình.
 - Dế Mèn là một chú dế thanh niên cường tráng, khỏe mạnh, đầy sức sống, tự tin, yêu đời.
 - Là một chú dế kiêu căng, tự phụ, hợm hĩnh, hay bắt nạt kẻ yếu hơn mình.
2. Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.
- Vì trò nghịch ranh mà Dế Mèn đã gián tiếp gây ra cái chết cho Dế Choắt.
- Dế Mèn đã ân hận và rút ra bài học đường đời đầu tiên của mình. Đó là bài học về sự kiêu ngạo, thiếu suy nghĩ, nông nổi.
IV. Tổng kết: ghi nhớ ( sgk)
V. Luyện tập:
 Viết một đoạn văn ( khoảng 6- 8 dòng) nói về tâm trạng của Dế Mèn khi đúng trước mộ Dế Choắt.
 D. Củng cố, dặn dò:
 1. Củng cố: Văn bản này có ý nghĩa gì? Dế Mè đã rút ra bài học gì cho mình?
 2. Dặn dò: học bài, soạn bài “Phó từ”
 NS: 12/01/2011	PPCT: 75
 ND: 13/01/2011	Lớp dạy: 6A1, 6A2
 Tiếng Việt: PHÓ TỪ
 I. Mục tiêu: Giúp Hs
 - Nắm được khái niệm phó từ, phân loại phó từ
 - Rèn luyện kĩ năng phân biệt tác dụng của phó từ trong cụm từ, vận dụng phó từ khi nói và viết
 - Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt
 II. Chuẩn bị:
 Gv: Giáo án, sgk, bài tập, bảng phụ
 Hs: Sgk, vở ghi, vở soạn
 III. Tiến trình dạy học:
Ổn định tổ chức:
Bài cũ:
Bài mới: GV giới thiệu bài
HOẠT ĐỘNG
NỘI DUNG
Hoạt động 1: Tìm hiểu nội dung bài học
Gv: Y/c hs đọc ví dụ sgk/ 12
? Những từ in đậm trong ví dụ và bổ sung ý nghĩa cho những từ nào? Những từ được bổ sung ý nghĩa đó thuộc từ loại nào?
ĐH: 
a. “Đã” bổ sung nghĩa cho từ “đi”; “cũng”-“ra”;“vẫn chưa” bổ sung nghĩa cho từ “thấy”; “thật” bổ sung nghĩa cho từ “lỗi lạc”
b. “Được”-“soi gương”; “rất”-“ưanhìn”; “ra”-“to”; “rất”bổ sung nghĩa cho từ “bướng”.
- Động từ: đi, ra, thấy, soi gương,
- Tính từ: lỗi lạc, ưa nhìn, to, bướng.
GV: Hãy nhận xét về vị trí của các từ in đậm.
ĐH: Có thể đứng trước hoặc sau động từ, tính từ
Gv: Phó từ là gì?
HS: Trả lời theo cách hiểu của các em.
GV: Nhận xét
GV: Y/c hs đọc ghi nhớ sgk
Gv: Đưa bài tập nhanh
- Tìm phó từ trong câu ca dao sau:
 Ai ơi chua ngọt đã từng
 Non xanh nước bạc ta đừng quên nhau
GV: Y/c hs đọc ví dụ sgk/13
? Tìm phó từ bổ sung ý nghĩa cho các từ in đậm trong ví dụ.
ĐH: 
a. lắm
b. đừng
c. không, đã, đang
GV: Y/c hs điền các phó từ vừa tìm được ở phần I và II sgk vào bảng phân loại phó từ.
ĐH: 
Phó từ đứng trước
Phó từ đứng sau
Chỉ quan hệ TG
Đã,đang,sẽ, sắp
Chỉ mức độ
Thật, rất, lắm
Thật, lắm
Chỉ sự tiếp diễn tương tự
Cũng, vẫn, cứ
Chỉ sự phủ định
Không, chưa, chẳng
Chỉ sự cầu khiến
Đừng, chớ, hãy
Chỉ kết quả và hướng
Được, xong, ra vào, rồi
Chỉ khả năng
Vẫn chưa, có lẽ, có thể, phải chăng
Chú ý: Phó từ chỉ mức độ “thật” có thể đứng trước hoặc đứng sau ĐT, TT.
GV: Có mấy loại phó từ?
HS: Trả lời
Gv: Y/c hs đọc ghi nhớ sgk
Hoạt động 2: HD làm bài tập
GV: Y/c hs đọc yêu cầu bài tập. Sau đó hoạt động nhóm
GV: Nhận xét, sửa chữa
Gợi ý:
a. – Đã ( thời gian); không, không còn (phủ định); còn, đều, lại, cũng (tiếp diễn tương tự); đương, sắp (thời gian); ra ( hướng).
b. Đã sâu được ( đã: chỉ thời gian; được: chỉ kết quả)
Bài 2: HS viết vào vở ( khoảng 3-5 câu) đaon văn có sử dụng ít nhất một phó từ.
I. Bài học:
 1. Phó từ là gì?
 a. Ví dụ: sgk/ 12
 b. Nhận xét:
 - Những từ “đã, sẽ, vẫn, đang, rất, thật...” thường bổ sung ý nghĩa cho động từ, tính từ.
 - Những từ đó có thể đứng trước hoặc sau động từ hay tính từ.
* Ghi nhớ: (sgk)
2. Các loại phó từ.
- Có hai loại phó từ lớn: phó từ đứng trước ĐT, TT và phó từ đứng sau ĐT, TT.
* Ghi nhớ: (sgk)
II. Luyện tập:
Bài1: Tìm phó từ và cho biết những phó từ đó bổ sung ý nghĩa gì?
Bài 2: Viết một đoạn văn có sử dụng phó từ thuật lại việc Dế Mèn trêu chị Cốc.
 D.Củng cố, dăn dò:
 1.Củng cố: Phó từ là gì? Có mấy loại phó từ?
 2.Dặn dò: HS học bài và soạn bài “ Tìm hiểu chung về văn miêu tả”	
 NS: 15/01/2011	PPCT: 76
 ND: 17/01/2011	Lớp: 6A1, 6A2
 Tập làm văn: TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN MIÊU TẢ
I.Mục tiêu: Giúp HS
Nắm được những hiểu biết chung nhất về văn miêu tả trước khi đi sâu vào một số thao tác chính nhằm tạo lập văn bản.
Nhận diện được những đoạn văn, bài văn miêu tả
Hiểu được những tình huống nào thì người ta dùng văn miêu tả
 II. Chuẩn bị: 
 GV: Giáo án, sgk, tài liệu tham khảo
 HS: Sgk, vở ghi, vở soạn
 III. Tiến trình dạy học:
Ổn định tổ chức
Bài cũ:
Bài mới: GV giới thiệu bài
HOẠT ĐỘNG
NỘI DUNG
Hoạt động 1: HD tìm hiểu bài học
GV: Y/c hs tìm hiểu các tình huống trong sgk, thảo luận theo nhóm.
? Với những tình huống đó em sẽ giải quyết như thế nào? Hãy tìm những tình huống tương tự.
HS: H/đ cá nhân
GV: Theo em hiểu văn miêu tả là gì?
HS: Trả lời theo sự hiểu biết của mình
GV: Hãy tìm hai đoạn văn miêu tả Dế Mèn và Dế Choắt trong đoạn trích “Bài học đường đời đầu tiên” của Tô Hoài.
? Hai đoạn văn đó giúp em hình dung được những đặc điểm nào của 2 chú dế? Những chi tiết nào giúp em hình dung được điều đó?
ĐH: 
- Đoạn 1: miêu tả Dế Mèn : từ “ bởi tôi ăn uống điều độthiên hạ rồi”. Dế Mèn là một chú dế thanh niên cường tráng
- Đoạn 2: miêu tả Dế Choắt: “ Cía chàng Dế Choắtnhư tôi”. Miêu tả Choắt là một chú dế ốm yếu, không có sức sống
GV: Vậy miêu tả là gì? Trong văn miêu tả giác quan nào được sử dụng nhiều nhất?
HS: Trả lời
GV: Chốt ý
GV: Gọi hs đọc ghi nhớ sgk
GV nhấn mạnh một số điểm cần nhớ trong phần ghi nhớ.
Hoạt động 2: HD làm bài tập
Gv y/c hs đọc yêu cầu bài tập
Bìa 1: học sinh làm theo nhóm. Sau đó gv nhận xét và cho điểm theo từng nhóm.
Bài 2: GV gợi ý:
Đặc điểm nổi bật của mùa đông:
Lạnh lẽo, ẩm ướt
Đêm dài, ngày ngắn
Mưa phùn và gió bấc
Bầu trời u ám
Cây cối trơ trọi khẳng khiu
GV: y/c hs chọn một trong 2 đề và viết thành đoạn văn hoàn chỉnh.
I. Bài học:
 1. Thế nào là văn miêu tả?
- Miêu tả là giúp người đọc, người nghe hình dung ra được sự vật, sự việc một cách cụ thê.
- Trong văn miêu tả năng lực quan sát của người viết, người nói thường được bộc lộ rõ nhất.
Ghi nhớ: Sgk
II. Luyện tập:
Bài 1: Sgk/ 16-17
- Đoạn 1: Đặc tả chú Dế Mèn ở độ tuổi “thanh niên cường tráng”. Đặc điểm nổi bật: to khỏe và mạnh mẽ
- Đoạn 2: Tái hiện lại chú bé liên lạc. Đặc điểm nổi bật là nhanh nhẹn, hồn nhiên, vui vẻ
- Đoạn 3: Miêu tả một vùng bãi ven ao, hồ ngập nước sau cơn mưa. Đặc điểm nổi bật: một thế giới động vật sinh động, ồn ào, huyên náo.
Bài 2: sgk/17
Viết đoạn văn miêu tả mùa đông
Viết đoạn văn miêu tả hình ảnh của người mẹ hiền.
 D. Củng cố, dăn dò:
 1. Củng cố:
 2. Dặn dò: HS học bài và soạn bài “Sông nước Cà Mau”
 NS: 15/01/2011	PPCT: 77
 ND: 19/01/2011	Lớp: 6A1- 6A2
 Văn bản: SÔNG NƯỚC CÀ MAU
	( Đoàn Giỏi)
 I. Mục tiêu: Giúp HS
 - Cảm nhận được sự phong phú và độc đáo của thiên nhiên vùng sông nước Cà Mau
 - Nắm được nghệ thuật miêu tả sông nước Cà Mau của tác giả
 - Giữ gìn nét đẹp của quê hương
 II. Chuẩn bị:
 GV: Sgk, giáo án
 HS: Sgk, ... lêi cho nh÷ng c©u hái nµo?
- Tr¶ lêi c©u hái: Ai? C¸i g×?
GV: Nh÷ng CN trªn cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo? Do 1 tõ hay 1 côm tõ ®¶m nhiÖm? Tõ, côm tõ thuéc tõ lo¹i g×?
a) Mét danh tõ.
b) Mét côm danh tõ.
c) C©u 1: Mét côm danh tõ
 C©u 2: Bèn danh tõ.
? Mçi c©u cã bao nhiªu CN?
- Mét hoÆc nhiÒu CN.
GV: Qua c¸c vÝ dô trªn em h·y rót ra nhËn xÐt vÒ thµnh phÇn CN cña c©u.
Hoạt động 3:
Bài 1 :
(1) T«i ( chñ ng÷, ®¹i tõ) /®· trë thµnh mét  tr¸ng.( VÞ ng÷, côm ®éng tõ)
(2): §«i cµng t«i ( chñ ng÷, côm danh tõ)/ mÉm bãng ( vÞ ng÷, tÝnh tõ)
 (3): Nh÷ng c¸i vuèt ë khoeo, ë ch©n ( chñ ng÷, côm danh tõ) / cø cøng dÇn, nhän ho¾t ( vÞ ng÷, côm tÝnh tõ)
(4) : T«i ( chñ ng÷, ®¹i tõ) / co c¼ng lªn, ®¹p  ngän cá ( vÞ ng÷, 2 côm ®éng tõ)
(5) : Nh÷ng ngän cá ( chñ ng÷, côm danh tõ)/ gÉy r¹p, y nh­ cã nh¸t dao võa lia qua.( vÞ ng÷, côm ®éng tõ)
Bµi 2: Cho 2 d·ylµm c©u a, 2 d·y lµm c©u b, (c©u c lµm ë nhµ)
Bµi 3: Gäi tiÕp nh÷ng em kh¸c chØ ra CN trong c©u em ®Æt vµ cho biÕt CN ®ã tr¶ lêi cho c©u hái nµo?
I. Ph©n biÖt thµnh phÇn chÝnh vµ thµnh phÇn phụ cña c©u:
1. Ví dụ: sgk
2. Nhận xét:
- TN cã thÓ l­îc bá v× ý nghÜa c¬ b¶n cña c©u vÉn kh«ng thay ®æi.
- CN; VN kh«ng thÓ v¾ng mÆt v× nÕu v¾ng cÊu tróc c©u sÏ kh«ng hoµn chØnh, ý nghÜa c©u sÏ kh«ng trän vÑn.
- TN: Lµ thµnh phÇn phô.
- CN; VN: Lµ thµnh phÇn chÝnh.
* Ghi nhí 1: SGK
II. C¸c thµnh phÇn chÝnh cña c©u:
1. VÞ ng÷.
a. §Æc ®iÓm cña vÞ ng÷ :
- Cã thÓ kÕt hîp víi c¸c phã tõ, ®·, sÏ, ®ang, s¾p.
- Cã thÓ tr¶ lêi c¸c c©u hái : lµm sao? Nh­ thÕ nµo? lµm g×?
b. CÊu t¹o :
- Th­êng lµ ®éng tõ, tÝnh tõ
- Ngoµi ra cã thÓ lµ danh tõ hoÆc côm danh tõ.
- C©u cã thÓ cã 1 hoÆc nhiÒu vÞ ng÷.
* Ghi nhớ 2: sgk
2. Chủ ngữ
* §Æc ®iÓm:
- Th­êng tr¶ lêi cho c©u hái : ai? Con g×? c¸i g×?
*CÊu t¹o:
- Cã thÓ lµ ®¹i tõ, danh tõ hoÆc côm danh tõ.
- Cã thÓ cã mét hoÆc nhiÒu chñ ng÷
* Ghi nhớ 3: sgk
III. Luyện tập
Bài 1: X¸c ®Þnh chñ ng÷, vÞ ng÷. Ph©n tÝch cÊu t¹o chñ ng÷, vÞ ng÷.
Bài 2:Đặt 3 câu theo yêu cầu
Bài 3: Chỉ ra chú ngữ trong mỗi câu em vừa đặt
D. Củng cố và dặn dò:
 1. Củng cố:
 2. Dặn dò: HS học bài, soạn bài “Thi làm thơ 5 chữ”
 NS: 20/03/2011	PPCT: 108
 ND:	Lớp:
THI LÀM THƠ 5 CHỮ
 I. Mục tiêu: Giúp HS
- Gióp häc sinh n¾m ®­îc ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu cña thÓ th¬ 5 ch÷.
- Lµm quen víi c¸c d¹ng ho¹t ®éng vµ h×nh thøc tæ chøc häc tËp ®a d¹ng vui bæ Ýt lý thó.
- T¹o ®­îc kh«ng khÝ vui vÏ, kÝch thÝch tinh thÇn s¸ng t¹o, m¹nh d¹n tr×nh bµy miÖng nh÷ng g× m×nh lµm ®­îc.
 II. Chuẩn bị: 
 GV: Giáo án, sgk, bài thơ mẫu
 HS: Sgk, vở ghi, vở soạn
 III. Tiến trình dạy học:
Ổn định tổ chức
Bài cũ
Bài mới: GV giới thiệu bài
HOẠT ĐỘNG
NỘI DUNG
Hoạt động 1:
- Häc sinh ®äc 3 ®o¹n th¬ SGK.
GV: Tõ 3 ®o¹n th¬ trªn h·y tù rót ra c¸c ®Æc ®iÓm vÒ: C©u, sè tiÕng, vÇn nhÞp ...
ĐH: a) §o¹n 1; 2: C©u 5 ch÷, khæ 4 c©u nhÞp 2/3, vÇn liÒn, c¸ch.
b) §o¹n 3: C©u 5 ch÷, khæ 6 c©u, vÇ tù do nhÞp 2/3.
- Häc sinh ®äc vµ nhËn xÐt ®o¹n th¬ m×nh s­u tÇm cã ®Æc ®iÓm g×?
Hoạt động 2:
GV: Qua viÖc chuÈn bÞ ë nhµ em h·y rót ra nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña thÓ th¬ 5 ch÷?
Gv: Đọc đoạn thơ mẫu
Anh ®éi viªn / thøc dËy
ThÊy trêi khuya / l¾m råi
Mµ sao / B¸c / vÉn ngåi
§ªm nay / B¸c kh«ng ngñ
LÆng yªn / bªn bÕp löa
VÎ mÆt B¸c / trÇm ng©m
Ngoµi trêi / m­a l©m th©m.
Bài tập:
a) M« pháng, tËp lµm 1 ®o¹n th¬ 5 ch÷ theo vÇn vµ nhÞp ®o¹n th¬ SGK.
- NhÞp: 2/3; 3/2; 2/3; 3/2; 2/3; 2/3.
- VÇn: C¸ch tr¾c: Tá, cá
C¸ch, b»ng, l­ng: Vµng, cµng.
LiÒn, b»ng: lanh, xanh.
b) Mçi häc sinh tù lµm 1 ®o¹n ng¾n kho¶ng 4-> 6 c©u víi néi dung, vÇn, nhÞp, tù chän ®Ó chuÈn bÞ dù thi.
Hoạt động 3:
- Trao ®æi víi nhãm ®Ó c©n nh¾c cö 1 ®¹i diÖn lªn ®äc vµ b×nh bµi th¬ cña m×nh tr­íc líp.
=> C¶ líp tham gia cïng gi¸o viªn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸, cho ®iÓm.
I. KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ cña häc sinh ë nhµ:
II. Mét vµi ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña thÓ th¬ 5 ch÷:
- Mçi c©u 5 ch÷, sè c©u trong bµi kh«ng h¹n ®Þnh, c¸ch chia khæ, ®o¹n tïy theo ý ®Þnh cña ng­êi viÕt.
- NhÞp 2/3 hoÆc 3/2.
- VÇn: KÕt hîp gi÷a c¸c kiÓu vÇn: Ch©n, l­ng, liÒn, c¸nh, b»ng tr¾c.
=> ThÝch hîp víi lèi th¬ võa kÓ chuyÖn võa miªu t¶.
III. Thi lµm th¬ 5 ch÷:
- Trao ®æi víi nhãm ®Ó c©n nh¾c cö 1 ®¹i diÖn lªn ®äc vµ b×nh bµi th¬ cña m×nh tr­íc líp.
=> C¶ líp tham gia cïng gi¸o viªn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸, cho ®iÓm.
 D. Củng cố và dặn dò:
 1. Củng cố:
 2. Dặn dò: Hs học bài, soạn bài “Cây tre Việt Nam”
 NS: 22/03/2011	PPCT:109
 ND:	Lớp:
 Văn bản: CÂY TRE VIỆT NAM
 (Thép Mới)
 I. Mục tiêu: Giúp hs
- Gióp häc sinh n¾m ®­îc gi¸ trÞ nhiÒu mÆt cña c©y tre vµ sù g¾n bã gi÷a c©y tre víi cuéc sèng cña d©n téc ViÖt nam.
- N¾m ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt cña bµi kÝ: Giµu chi tiÕt vµ h×nh ¶nh, kÕt hîp miªu t¶ vµ b×nh luËn, lêi v¨n giµu nhÞp ®iÖu.
- Biết quý trọng những giá trị mà cây tre mang lại cho con người.
 II. Chuẩn bị:
 GV: Giáo án, sgk, bảng phụ
 HS: Sgk, vở ghi, vở soạn
 III. Tiến trình dạy học:
Ổn định tổ chức
Bài cũ
Bài mới: GV giới thiệu bài
HOẠT ĐỘNG
NỘI DUNG
Hoạt động 1: HD tìm hiểu tác gải và tác phẩm
GV: Hs đọc phần chú thích *
GV: Trình bày những hiểu biết của em về tác gải Thép Mới và tác phẩm “Cây tre Việt Nam”
GV: HS trả lời, GV nhận xét và mở rộng
Hoạt động 2:
GV: HD hs đọc, gv đọc và gọi hs đọc tiếp
GV: Y/c hs tìm hiểu các từ khó trong sgk
GV: Văn bản này được viết theo thể loại nào?
GV: Để làm nổi bật nội dung tác giả sử dụng ptbd nào?
GV: Có thể chia văn bản này thành mấy phần? Nội dung của từng phần.
ĐH: 4 phần
- Tõ ®Çu à chÝ khÝ nh­ ng­êi: C©y tre cã mÆt ë kh¾p n¬i trªn ®Êt n­íc vµ cã nh÷ng phÈm chÊt rÊt ®¸ng quý.
- TiÕp theo à chung thuû: Tre g¾n bã víi con ng­êi trong cuéc sèng hµng ngµy vµ trong lao ®éng.
- TiÕp theo à Tre, anh hïng chiÕn ®Êu: Tre s¸t c¸nh víi con ng­êi trong cuéc sèng hµng ngµy vµ trong lao ®éng.
- PhÇn cßn l¹i : Tre lµ b¹n ®ång hµnh cña d©n téc ta trong hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai.
Hoạt động 3:
 HS đọc đoạn 1
GV : Trong ®o¹n 1, nh÷ng phÈm chÊt nµo cña tre ®­îc thÓ hiÖn.
HS : Cã thÓ mäc xanh tèt ë mäi n¬i, d¸ng tre v­¬n méc m¹c vµ thanh cao; mÇm non mäc th¼ng, mµu xanh t­¬i mµ nhòn nhÆn, tre cøng c¸p mµ dÎo dai, v÷ng ch¾c.
GV : ë nh÷ng ®o¹n tiÕp theo nh÷ng phÈm chÊt nµo cña c©y tre ®­îc tiÕp tôc béc lé ?
HS : Tre th¼ng th¾n, bÊt khuÊt, tre trë thµnh vò khÝ chiÕn ®Êu, anh hïng lao ®éng, anh hïng chiÕn ®Êu.
GV : NghÖ thuËt nµo ®­îc sö dông? Gi¸ trÞ? 
HS : NghÖ thuËt nh©n ho¸.
GV : Më ®Çu bµi v¨n ®· cã mét lêi kh¼ng ®Þnh: “C©y tre lµ b¹n th©n cña nh©n d©n ViÖt Nam” , v× sao cã thÓ kh¼ng ®Þnh nh­ vËy? ( t×m nh÷ng chi tiÕt, h×nh ¶nh, trong bµi ®Ó chøng minh)
HS : V× ë ®©u còng cã tre. Tre bao trïm xãm lµng, tre dùng nhµ, dùng cöa, tre xay thãc, tre chÎ l¹t, tre lµm que chuyÒn, tre lµm ®iÕu cµy, tre lµm n«i, lµm gi­êng.
GV : Nh÷ng chi tiÕt Êy cho ta thÊy tre kh«ng chØ phôc vô con ng­êi trong lao ®éng, s¶n xuÊt mµ cßn g¾n bã víi ®êi sèng tinh thÇn. Tre kh«ng chØ lµ “c¸nh tay ng­êi n«ng d©n”, mµ cßn lµ ng­êi b¹n t©m t×nh, chia sÎ buån vui trong cuéc sèng. Tre ¨n ë víi ng­êi ®êi ®êi kiÕp kiÕp, tre g¾n bã víi con ng­êi ë mäi løa tuæi, tre lµm b¹n víi ng­êi tõ thuë lät lßng ®Õn khi nh¾m m¾t, xu«i tay. Tre ®óng lµ ng­êi b¹n gÇn gòi, th©n thiÕt nhÊt cña ng­êi d©n ViÖt Nam.
GV : Trong thêi b×nh, tre lµ b¹n. Trong thêi chiÕn, tre vÉn s¸t c¸nh bªn ng­êi. Nh÷ng chi tiÕt nµo chøng tá ®iÒu ®ã.
HS : Tre lµ vò khÝ, tre lµ ®ång chÝ, tre chèng l¹i s¾t thÐp qu©n thï.
GV : T¸c gi¶ h×nh dung nh­ thÕ nµo vÒ vÞ trÝ cña c©y tre trong t­¬ng lai khi ®Êt n­íc ®i vµo c«ng nghiÖp ho¸.
HS : Ngµy mai, s¾t thÐp cã thÓ nhiÒu h¬n tre, tre cã thÓ bít ®i vai trß quan träng cña nã trong s¶n xuÊt vµ trong c¶ ®êi sèng hµng ngµy cña con ng­êi, song c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ vµ lÞch sö cña c©y tre vÉn cßn m·i trong ®êi sèng con ng­êi ViÖt Nam, tre vÉn lµ ng­êi b¹n ®ång hµnh chung thuû cña d©n téc ta trªn con ®­êng ph¸t triÓn. Bëi v× víi tÊt c¶ gi¸ trÞ vµ phÈm chÊt cña nã, c©y tre ®· thµnh t­îng tr­ng cao quý cho d©n téc ViÖt Nam.
VËy, vÎ ®Ñp vµ phÈm chÊt cña tre lµ g×?
ĐH: Hµng lo¹t tÝnh tõ chØ phÈm chÊt con ng­êi ®­îc dïng cho c©y tre ®· lµm cho tre mang nh÷ng gi¸ trÞ cao quý nh­ con ng­êi.
GV : Tre hiÖn lªn víi vÎ ®Ñp nh­ thÕ nµo?
GV : Tre cã nh÷ng phÈm chÊt ®¸ng quý nµo?
GV : NghÖ thuËt g× ®­îc sö dông khi miªu t¶ phÈm chÊt cña c©y tre? T¸c dông.
HS : NghÖ thuËt nh©n ho¸, khiÕn tre cã nh÷ng phÈm chÊt cao ®Ñp, quý b¸u ®¸ng kh©m phôc.
Hoạt động 4:
GV : Theo c¸c em, bµi v¨n ®¬n thuÇn lµ miªu t¶ vÎ ®Ñp cña c©y tre hay cßn ý nghÜa nµo kh¸c?
HS : Ca ngîi con ng­êi.
GV : §äc bµi th¬ “ Tre ViÖt Nam” ®Ó häc sinh hiÓu râ h¬n vÒ phÈm chÊt c©y tre còng nh­ phÈm chÊt con ng­êi ViÖt Nam.
GV : Tãm l¹i, qua bµi nµy em hiÓu g× vÒ c©y tre ViÖt Nam?
HS : Tre lµ b¹n th©n cña con ng­êi, tre cã nhiÒu phÈm chÊt ®¸ng quý. Tre lµ biÓu t­îng cho con ng­êi ViÖt Nam, t©m hån ViÖt Nam.
GV : Em nhËn xÐt g× vÒ t¸c gi¶?
HS : 
- Lµ ng­êi cã hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ c©y tre.
- Cã t×nh yªu s©u s¾c víi c©y tre.
- Tù hµo vÒ c©y tre, vÒ con ng­êi ViÖt Nam.
GV : Em häc tËp ®­îc g× tõ c¸ch viÕt v¨n cña t¸c gi¶?
HS : sö dông phÐp nh©n ho¸, so s¸nh hay, ®éc ®¸o.Chi tiÕt, h×nh ¶nh chän läc mang ý nghÜa biÓu t­îng.
-Lêi v¨n giµu c¶m xóc nhÞp ®iÖu.
I. Tác giả, tác phẩm: Chú thích */sgk
II. Đọc và tìm hiểu chung
Đọc
Từ khó: sgk
Thể loại: Bút kí chính luận
Phương thức biểu đạt: Miêu tả kết hợp với biểu cảm.
Bố cục: 4 phần
III. Phân tích
1.C©y tre lµ ng­êi b¹n th©n cña nh©n d©n ViÖt Nam.
-Tre cã mÆt ë kh¾p mäi n¬i trªn ®Êt n­íc
- Tre g¾n bã l©u ®êi víi con ng­êi, ®Æc biÖt lµ ng­êi n«ng d©n trong cuéc sèng hµng ngµy vµ trong lao ®éng s¶n xuÊt.
- Tre g¾n bã víi con ng­êi trong chiÕn ®Êu b¶o vÖ quª h­¬ng, ®Êt n­íc. Mµ cô thÓ nhÊt lµ trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p.
- Tre vÉn lµ b¹n cña nh©n d©n ta trªn con ®­êng ®i tíi ngµy mai.
à Tãm l¹i, c©y tre lµ ng­êi b¹n th©n cña nh©n d©n ViÖt Nam. Tre cã mÆt ë kh¾p mäi vïng ®Êt n­íc, tre g¾n bã l©u ®êi vµ gióp Ých cho con ng­êi trong ®êi sèng hµng ngµy, trong lao ®éng s¶n xuÊt vµ trong chiÕn ®Êu chèng giÆc, trong qu¸ khø, hiÖn t¹i vµ c¶ t­¬ng lai.
2. Nh÷ng phÈm chÊt cña c©y tre (vÎ ®Ñp cña c©y tre VN)
VÎ ®Ñp : m¨ng mäc th¼ng, d¸ng v­¬n méc m¹c, mµu t­¬i nhòn nhÆn.
PhÈm chÊt : cøng c¸p, dÎo dai, v÷ng ch¾c, thanh cao, gi¶n dÞ, chÝ khÝ nh­ ng­êi, th¼ng th¾n, bÊt khuÊt,giµu ®øc hi sinh, anh hïng lao ®éng à anh hïng chiÕn ®Êu.
è Bµi v¨n ca ngîi tre nh­ng còng chÝnh lµ ca ngîi con ng­êi ViÖt Nam, anh hïng lao ®éng, anh hïng chiÕn ®Êu.
IV. Tæng kÕt: Ghi nhớ (sgk)
 D. Củng cố và dặn dò:
 1. Củng cố:
 2. Dặn dò: HS học bài, soạn bài “Câu trần thuật đơn”