Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 - Bài học: Tre Việt Nam

(Thép Mới )
Ngaøy soaïn :
Ngaøy daïy :
I . Mức độ : 
 - Hiểu và cảm nhận được giá trị và vẽ đẹp của cây tre – một biểu tượng về đất nước và dân tộc VN .
 - Hiểu được những đặc sắc nghệ thuật của bài kí .
 II. Trọng tâm :
1 kiến thức:
- Hình ảnh cây tre trong đời sống và tinh thần của người VN .
- Những đặc điểm nổi bật về giọng điệu, ngôn ngữ của bài kí. .
2 Kĩ năng:
- Đọc diễn cảm và sáng tạo bài văn xuôi giàu chất thơ bằng sự chuyển dịch đọc phù hợp .
- Đọc hiểu VB kí hiện đại có yếu tố miêu tả, biểu cảm
- Nhận ra phương thức biểu đạt chính : miêu tả kết hợp biểu cảm, thuyết minh bình luận
- Nhận biết và phân tích được tác dụng của phép so sánh, nhân hóa, ẩn dụ.. 
III. Hướng dẫn thực hiện :
Hoaït ñoäng giaùo vieân
Hoaït ñoäng hoïc sinh
Noäi dung hoaït ñoäng
+ Hoaït ñoäng 1 : Khôûi ñoäng ( 5 phuùt)
- OÅn ñònh neà neáp – kieåm tra sæ soá.
Hoûi : Caûnh thieân nhieân ñöôïc mieâu taû trong baøi thô “Möa”nhö theá naøo?
- GV giôùi thieäu baøi môùi.
H×nh nh­ mçi ®Êt n­íc mçi DT ®Òu chän mét loµi c©y hoÆc mét loµi hoa lµm biÓu t­îng riªng cho DT cña m×nh. Ch¼ng h¹n: MÝa - Cu Ba, B¹ch d­¬ng - Nga, Bå ®Ò - Ên §é, LiÔu - Trung Hoa,.... §Êt n­íc vµ DT VN cña chóng ta tù bao ®êi nay ®· chän c©y tre lµ lo¹i c©y t­îng tr­ng tiªu biÓu cho t©m hån, khÝ ph¸ch, tinh hoa cña DT. Ca ngîi NDVN anh hïng ®¹o diÔn ng­êi Ba Lan cïng c¸c nhµ lµm phim VN ®· dùa vµo bµi tuú bót C©y tre b¹n ®­êng cña nhµ v¨n næi tiÕng NguyÔn Tu©n ®Ó XD bé phim tµi liÖu C©y tre VN n¨m 1956. Nhµ b¸o lõng danh ThÐp Míi ®· viÕt bµi kÝ C©y tre VN ®Ó thuyÕt minh cho bé phim nµy.
- Baùo caùo sæ soá.
- HS traû lôøi caù nhaân. 
- Nghe, ghi töïa baøi.
- OÅn ñònh lôùp.
 - Kieåm tra baøi cuõ.
 - Giôùi thieäu baøi môùi.
+ Hoaït ñoäng 2: Đọc hiểu văn bản 
- Goïi HS ñoïc chuù thích daáu sao. 
- Neâu vaøi neùt veà taùc giaû, taùc phaåm
- GV giaûng theâm veà taùc giaû, taùc phaåm.
- Goïi HS ñoïc vaên baûn.
Hoûi: Theo em, baøi vaên chia laøm maáy ñoaïn? Moãi ñoaïn neâu leân yù gì?
Hoạt động 3: Tìm hiểu VB
- GV nhaän xeùt - höôùng daãn HS vaøo ñoaïn 1.
Hoûi: Taùc giaû ñaõ döïa treân caên cöù naøo ñeå nhaän xeùt tre laø ngöôøi baïn cuûa nhaân daân VN?
Hoûi: Hình veõ trong SGK gôïi cho em caûm nghó gì?
- GV nhaän xeùt.
Hoûi Taùc giaû caûm nhaän caây tre Vieät Nam qua caùc bieåu hieän cuï theå naøo veà veû ñeïp vaø phaåm chaát?
Hoûi Nhaän xeùt veà caùch duøng töø cuûa taùc giaû trong caùc lôøi vaên treân?
- GV nhaän xeùt - choát laïi yù 
GV: ®o¹n v¨n më ®Çu võa mang tÝnh chÊt miªu t¶ giíi thiÖu vµ chÝnh luËn mét c¸ch nhÑ nhµng t­¬i m¸t mµ l¾ng s©u.
- GV höôùng daãn HS sang phaàn 3.
Hoûi Söï gaén boù cuûa tre vôùi ñôøi soáng haèng ngaøy cuûa ngöôøi VN ñaõ ñöôïc giôùi thieäu nhö theá naøo treân caùc maët sinh hoaït: lao ñoäng, chieán ñaáu, sinh hoaït?
 Tre ñiếu cày
Hoûi Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät mieâu taû cuûa taùc giaû trong caùc chi tieát treân?
- Gv nhaän xeùt -> ruùt ra yù ghi baûng.
Hoûi Vò trí cuûa caây tre VN trong töông lai ñaõ ñöôïc döï ñoaùn nhö theá naøo? 
Hoûi : ÔÛ ñoaïn cuoái taùc giaû muoán noùi ñieàu gì?
Hoûi: Coù gì ñaëc saéc trong hình thöùc caùc lôøi vaên treân?
- GV nhaän xeùt. Choát laïi yù.
 Hoûi:Vì sao coù theå noùi caây tre laø töôïng tröng cao quyù cuûa daân toäc Vieät Nam ?
Gôïi yù :Caây tre cuøng vôùi nhaân daân Vieät Nam ntn ? 
+Lieân heä GD : Tre vôùi con ngöôøi : môùi loït loøng, aên-ôû vôùi caây tre, cheát naèm treân giöôøng tre  tre vôùi laøng queâ, tre trong hieän taïi vaø trong töông lai ..
- Ñoïc .
- HS döïa vaøo phaàn chuù thích -> traû lôøi.
- Nghe.
- Ñoïc vaên baûn.
- HS traû lôøi caù nhaân : 4 ñoaïn
+ Töø ñaàu..laøm baïn: Tre- ngöôøi baïn cuûa nhaân daân Vieät Nam .
 + Tieáp.chí khí nhö ngöôøi: veû ñeïp cuûa tre.
 + Tieáp.cao vuùt maõi: 
Tre gaén boù vôùi ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân Vieät Nam.
 + Coøn laïi: Laø hình aûnh töôïng tröng cho nhöõng ñöùc tính toát ñeïp cuûa daân toäc Vieät Nam
- HS traû lôøi caù nhaân. 
- HS traû lôøi caù nhaân: gaàn guõi, gaén boù, thaân thuoäc vôùi ñôøi soáng cuûa ngöôøi Vieät Nam.
 - Nghe.
- HS traû lôøi caù nhaân. 
- HS : nhieàu tính töø.
- Nghe.
- Traû lôøi caù nhaân.
- HS traû lôøi caù nhaân: Nhaân hoaù, ñieäp töø.
- HS traû lôøi caù nhaân. 
- HS traû lôøi caù nhaân: Tre laø hình aûnh töôïng tröng cho nhöõng ñöùc tính toát ñeïp cuûa daân toäc Vieät Nam
- Nghe.
 A. Tìm hieåu chung: 
 a. Taùc giaû: Theùp Môùi (1925 - 1991) teân khai sinh laø Haø Vaên Loäc, queâ ôû Haø Noäi. Ngoaøi baùo chí, Theùp Môùi coøn vieát nhieàu buùt kí, thuyeát minh phim.
 b. Taùc phaåm: 
 Baøi vaên “Caây tre Vieät Nam” laø lôøi bình cho boä phim cuøng teân do caùc nhaø ñieän aûnh Ba Lan thöïc hieän. Thoâng qua hình aûnh caây tre, boä phim ñaõ ca ngôïi cuoäc khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp cuûa daân toäc ta.
c. Boá cuïc: 4 ñoaïn.
 B . Phaân tích :
I/ Nội dung :
 1. Tre- ngöôøi baïn cuûa nhaân daân Vieät Nam :
 - Caây tre coù maët ôû moïi mieàn ñaát nöôùc.
 - Tre gaàn guõi, gaén boù, thaân thuoäc vôùi ñôøi soáng cuûa ngöôøi Vieät Nam, laøng queâ Vieät Nam.
2. Veû ñeïp cuûa caây tre Vieät Nam :
- Veû ñeïp tre: maêng moïc thaúng, daùng vöôn moäc maïc, maøu töôi nhuõn nhaën.
- Phaåm chaát tre: vaøo ñaâu cuõng soáng, ôû ñaâu cuõng xanh toát; cöùng caùp, deûo dai, vöõng chaéc.
-> nhieàu tính töø => Veû ñeïp vaø nhöõng phaåm chaát ñaùng quyù cuûa caây tre Vieät Nam: thanh cao, giaûn dò, beàn bæ.
 3. Tre gaén boù vôùi ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân Vieät Nam:
 * Trong lao ñoäng:
 Tre laø caùnh tay cuûa ngöôøi noâng daân: döïng nhaø, döïng cöûa, vôõ ruoäng khai hoang, cheû laït, buoäc meàm..
 * Trong chieán ñaáu:
 Tre choáng laïi saét theùp quaân thuø, tre xung phong vaøo xe taêng ñaïi baùc, tre hi sinh ñeå baûo veä con ngöôøi.
 * Trong sinh hoaït haèng ngaøy: 
 Tuoåi giaø vôù chieác ñieáu caøy tre laø khoan khoaùi, chieác noâi tre, saùo tre, saùo truùc
* Trong töông lai:
_Laø khuùc nhaïc ñoàng queâ.
Tre giaø maêng moïc
 Tre seõ coøn maõi trong taâm hoàn daân toäc Vieät Nam.
 * Laø hình aûnh töôïng tröng cho nhöõng ñöùc tính toát ñeïp cuûa daân toäc Vieät Nam.
-> Nhaân hoaù, ñieäp töø => tre gaàn guõi, gaén boù vôùi ngöôøi treân moïi maët.
+ Hoaït ñoäng 4: Höôùng daãn thöïc hieän ghi nhôù. (5 phuùt)
Haõy khaùt quaùt laïi neùt NT noåi baät trong vaên baûn.
Em caûm nhaän ñöôïc gì veà caây tre VN qua vaên baûn naøy?
- Goïi HS ñoïc ghi nhôù.
- Traû lôøi theo ghi nhôù.
- Ñoïc.
II/ Nghệ thuật:
- Kết hợp giữa chính luận và trữ tình.
- Xây dựng hình ảnh phong phú, chọn lọc, vừa cụ thể vừa mang tính biểu tượng.
- Lựa chọn lời văn giàu nhạc điệu và có tính biểu cảm cao .
- Sử dụng thành công các phép so sánh, nhân hóa, điệp ngữ .
III/ Ý nghĩa VB
Ghi nhôù SGK /100.
Văn bản cho thấy vẽ đẹp và sự gắn bó của cây tre với đơi sống dân tộc ta . Qua đó cho thấy tác giả là người có hiểu biết về cây tre, có tình cảm sâu nặng, có niềm tin và tự hào chính đáng về cây tre Việt Nam. 
+ Hoaït ñoäng 4: HÖÔÙNG DAÃN TÖÏ HOÏC
Cuûng coá – Daën doø. (5 phuùt)
a/ Củng cố
Hoûi : Em haõy tìm moät soá caâu tuïc ngöõ, ca dao, thô, truyeän coå tích VN coù noùi ñeán caây tre ?
- Goïi HS ñoïc theâm.
b/ Hướng dẫn HS tự học
- Höôùng daãn HS:
 + Hoïc baøi.
 + Đọc kĩ VB, nhớ các chi tiết, các hình ảnh so sánh, nhân hóa đặc sắc
 + Hiểu vai trò của cây tre đối với cuộc sống của nhân dân ta trong quá khứ, hiện tại và tương lai. 
 + Chuaån bò : Caâu traàn thuaät ñôn.
- HS traû lôøi caù nhaân. .
- Ñoïc.
- Thöïc hieän theo yeâu caàu cuûa GV.
C. HÖÔÙNG DAÃN TÖÏ HOÏC