Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết học 39: Ếch ngồi đáy giếng

NS: 18/10/08
NG: 21/10/08
Tiết 39 - Văn bản	 ếch ngồi đáy giếng
 (Truyện ngụ ngôn)
A. Mục tiêu 
1. Kiến thức : Giúp học sinh hiểu:
- Thế nào là truyện ngụ ngôn.
- Nội dung, ý nghĩa và một số nét nghệ thuật đặc sắc truyện “ếch ngồi đáy giếng”
- Biết liên hệ các truyện trên với những tình huống, hoàn cảnh thực tế phù hợp.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc và kể chuyện ngụ ngôn (nói).
3. Thái độ: Tự rút ra bài học, điều chỉnh những hạn chế của bản thân mình.
B. Chuẩn bị : 	
GV: Tranh minh hoạ, một số câu thành ngữ, TLTK.
HS: Đọc và nghiên cứu bài ở nhà.
C. Phương pháp: Đọc, đàm thoại, phân tích... 
d. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học 
I. ổn định(1’)
II. KTBC(5’):
? Hãy kể diễn cảm truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng ?
? Em rút ra bài học gì từ câu chuyện trên ?
III. Bài mới.
Giới thiệu bài.
	Cùng với truyện truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn là một thể loại truyện kể dân gian được mọi người rất ưa thích. Mọi người ưa thích không chỉ vì nội dung, ý nghĩa giáo huấn sâu sắc, mà còn vì cách giáo huấn rất tự nhiên, độc đáo của nó.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung bài học
Hoạt động 1(5’) : Tìm hiểu khái niệm truyện ngụ ngôn.
? Học sinh đọc mục chú thích SGK ?
? Hãy trình bày đặc điểm của loại truyện này ?
HS : Dựa vào chú thích trả lời.
Hoạt động 2(6’) : Hướng dẫn học sinh tìm hiểu truyện. 
GV : Hướng dẫn : đọc với giọng bình tĩnh, xen chút hài hước, kín đáo.
? HS đọc ?
HS : Nhận xét ?
? HS kể ?
GV : Nhận xét, bổ sung.
? Nhâng nháo nghĩa là gì ?
? Trái với nhâng nháo, nghênh ngang là gì?
HS: Là nhũn nhặn, khép nép.
Hoạt động 3(20’): Hướng dẫn phân tích chi tiết.
? VB “ÊNĐG” là 1 truyện ngụ ngôn tuy ngắn nhưng vẫn có 2 phần nội dung rõ rệt kể về 2 sự việc liên quan đến 1 chú ếch. Em hãy chỉ ra và nêu sự việc chính của mỗi phần?
HS: - P1: Từ đầu... “như 1 vị chúa tể”: Kể chuyện khi ếch ở trong giếng.
- P2: Còn lại: Kể chuyện khi ếch ta ra khỏi giếng.
? Nhân vật chính trong truyện có gì đặc biệt ?
HS: - ếch được nhân hóa dựa trên những đặc tính rất phù hợp.
? Hãy tìm các chi tiết mô tả cuộc sống của ếch ? 
HS: - ếch sống lâu ngày trong giếng.
- Xung quanh nó chỉ có vài con cua, ốc bé nhỏ.
- Hàng ngày ếch cất tiếng kêu ồm ộpàcua, ốc hoảng sợ.
- ếch nhìn lên chỉ thấy bầu trời bé bằng cái vung.
? Em có nhận xét gì cách sống đó của ếch ?
HS : ếch tưởng bầu trời chỉ bé bằng cái vung, nó thì oai như một vị chúa tể. 
- Chứng tỏ : 
+ Môi trường, thế giới của ếch nhỏ bé.
+ Hiểu biết ít.
+ ếch chủ quan, kiêu ngạo.
? Từ c/sống của ếch tác giả dân gian muốn ám chỉ điều gì về chuyện con người?
HS: Môi trường sống hạn hẹp dễ khiến con người ta kiêu ngạo, không hiểu thực chất về mình.
? Điều gì xảy ra khiến cuộc sống của ếch có sự thay đổi ?
HS : - Trời mưa to à đưa ếch ra ngoài.
? ếch ra ngoài là vì ý muôn chủ quan của nó hay do khách quan mang lại?
HS: ếch ra ngoài là do khách quan chứ nó không có ý muốn ra ngoài.
? Ra khỏi giếng có gì thay đổi trong hoàn cảnh sống của ếch?
HS: Không gian mở rộng, ếch nhìn khắp bầu trời, đi lại khắp nơi, và bầu trời thì không còn là cáI vung nữa.
? Thế nhưng ếch có nhận ra sự thay đổi đó hay không?
HS: Hoàn cảnh sống thay đổi nhưng ếch không nhận ra, nó cứ đi lại nghênh ngang, chả thèm để ý đến xung quanh.
? Vì sao ếch vẫn có thái độ như vậy?
HS: Vì nó vẫn cứ tưởng đó là bầu trời giếng của nó, xung quanh chỉ có vài con cua, ốc bé nhỏ, còn nó thì vẫn là chúa tể.
? Thái độ nghênh ngang chẳng coi ai ra gì ấy đã dẫn đến hậu quả gì?
HS : ếch bị trâu giẫm bẹp, vì :
+ Môi trường sống thay đổi nhưng cách sống của ếch không thay đổi.
+ Do sự kiêu ngạo, chủ quan của ếch.
 + Thiếu sự nhận thức về thế giới rộng lớn.
? Bài học gì cần rút ra từ cách sống và cái chết của ếch ?
Hoạt động 4(3’): Gv hướng dẫn tổng kết.
? Những nét đặc sắc về nT?
? Nội dung ý nghĩa của truyện?
Hoạt động 5(5’): GV hướng dẫn hS luyện tập.
? Học sinh thảo luận về ý nghĩa của truyện qua các bài học.
? Học sinh làm bài tập 1 SGK?
? Thử nêu một số hiện tượng trong c/sống tương ứng với thành ngữ “ ếch ngồi đáy giếng”?
I. Khái niệm truyện ngụ ngôn 
- Truyện ngụ ngôn là truyên kể bằng văn xuôi, hoặc văn vần
- Là truyện kể có ngụ ý.
- Thể hiện điều muốn nói một cách bóng bảy, kín đáo, nhằm khuyên nhủ, răn dạy người ta bài học nào đó trong cuộc sống.
II. Đọc và tìm hiểu chú thích
1. Đọc và kể
2. Giải nghĩa từ(SGK).
III. Tìm hiểu VB.
1. Bố cục : 2 phần.
2. Phân tích.
a) ếch ta khi ở trong giếng.
- Do hoàn cảnh sống chật hẹp, đơn giản, tầm hiểu biết bị hạn chế nên ếch ta có thái độ chủ quan, kiêu ngạo, ngộ nhận.
b) ếch ta khi ra khỏi giếng.
- ếch bị trâu giẫm bẹp vì không nhận thức được về môi trường sống thay đổi, vì thiếu hiểu biết, kiêu ngạo, chủ quan.
c) Bài học rút ra
- Chế giễu, phê phán những người hiểu biết hạn hẹp, nhưng lại tự coi mình là nhất, coi thường người khác.
- Dù môi trường hoàn cảnh sống có giới hạn, khó khăn nhưng phải cố gắng mở rộng sự hiểu biết của mình bằng nhiều hình thức khác nhau.
- Không được chủ quan, kiêu ngạo, coi thường những người xung quanh.
* Ghi nhớ( SGK)
IV. Tổng kết.
1. Nghệ thuật:
- Cờu trúc ngắn gọn, mượn truyện con vật để nói truyện con người.
2. Nội dung: - Phê phán những kẻ thiếu hiểu biết mà lại huênh hoang, kiêu ngạo.
- Khuyên con người nên mở rộng tầm hiểu biết về thế giới...
V. Luyện tập
a.Qua truyện “ếch ngồi đáy giếng” em hiểu thế nào là truyện ngụ ngôn?
b. Giải thích thành ngữ : “ếch ngồi đáy giếng”:
- Từ cách nhìn thế giới bên ngoài chỉ thông qua miệng giếng của chú ếch nọ chỉ những người hiểu biết ít do điều kiện tiếp xúc hẹp.
- Từ thái độ “nhâng nháo ...” coi trời bằng vung của ếch hàm ý nói đến sự chủ quan, coi thường thực tế, rất rễ gặp thất bại, tai họa.
IV. Củng cố: - Em rút ra bài học gì qua câu chuyện này?
V. HDVN: - Học thuộc lòng ghi nhớ.
 - Hoàn thành BT còn lại.
 - Chuẩn bị bài “ Thầy bói xem voi”.
 + Đọc và trả lời câu hỏi SGK.
E. Rút kinh nghiệm giờ dạy.
.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
------------------------------------------**&**------------------------------------------