Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết: Bổ trợ kiến thức: Đêm nay Bác không ngủ – Lượm

Tuần 28
Tiết 27:
Ngày soạn: / 3/2010
Ngày dạy: / 3/2010
bổ trợ kiến thức:
Đêm nay bác không ngủ – Lượm
I. Mục tiêu bài học:
	* Học xong bài này, HS có được:
1. Kiến thức: - Củng cố, nâng cao, bổ sung kiến thức có liên quan hai bài thơ "Đêm nay Bác không ngủ" của Minh Huệ và "Lượm" của Tố Hữu (về cả nội dung và nghệ thuật)	
2. Kĩ năng: - Rèn luyện kĩ năng làm bài tập trắc nghiệm và trả lời các câu hỏi tự luận.
	- Biết tích hợp ngang với phân môn Tập làm văn và phân môn Tiếng Việt 
3. Thái độ: - Bồi dưỡng tình cảm kính yêu Bác và những người con đã anh dũng hi sinh vì Tổ quốc.
ii. chuẩn bị:
	- GV: SGK, Hướng dẫn tự học ngữ văn 6,...
	- HS: SGK, BTTN, vở ghi
iii. Các hoạt động dạy và học:
Hoạt động của thầy và trò:
Yêu cầu cần đạt:
Hoạt động 1: ổn định tổ chức	 
 - Lớp 6A1:......
 - Lớp 6A2:......
Hoạt động 2: Kiểm tra sự chuẩn bị của HS
(Kiểm tra xen kẽ trong quá trình bổ trợ)
Hoạt động 3: Bài mới
 # Giới thiệu bài:
 GV chiếu tranh minh hoạ àYêu cầu HS kể tên các bài thơ hiện đại tương ứng đã học trong học kì II à dẫn dắt vào bài.
 # Nội dung dạy học cụ thể:
 Yêu cầu HS nhắc lại nội dung kiến thức cơ bản đã học về hai bài thơ theo hai dãy:
+ Nhóm 1+2 (Dãy trong):
?- Bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” kể chuyện gì?
- Câu chuyện về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch.
?- Thông qua câu chuyện trên, nhà thơ Minh Huệ muốn thể hiện điều gì?
- Tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác với bộ đội và nhân dân
- Tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ.
?- Bài thơ có những thành công nào về mặt nghệ thuật?
- Thể thơ 5 chữ, có nhiều vần liền
- Biểu cảm kết hợp với tự sự, miêu tả
- Chi tiết giản dị, chân thực, cảm động.
- Sử dụng nhiều từ láy gợi tả; biện pháp so sánh, ẩn dụ,...
+ Nhóm 3+3 (Dãy ngoài):
?- Nội dung mà bài thơ “Lượm” khắc hoạ?
- Hình ảnh chú bé liên lạc Lượm hồn nhiên, vui tươi, hăng hái, dũng cảm
- ý nghĩa cao cả trong sự hi sinh của Lượm.
?- Đặc sắc nghệ thuật của bài thơ?
- Kết hợp miêu tả với kể chuyện và biểu cảm
- Thể thơ 4 chữ
- Từ láy gợi hình, giàu âm điệu
- Biện pháp so sánh, ẩn dụ,
à Xây dựng nhân vật đặc sắc
Hướng dẫn HS làm các bài tập bổ trợ 
(1) BT trắc nghiệm: 
(Cho HS thực hiện theo nhóm từng bàn)
a/ Nhân vật trung tâm trong bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ”?
 A. Anh đội viên B. Đoàn dân công
 C. Bác Hồ D. Anh đội viên và Bác Hồ
b/ Hình ảnh Bác được miêu tả từ những phương diện nào?
 A. Vẻ mặt, dáng hình
 B. Cử chỉ, hành động
 C. Lời nói, vẻ mặt, dáng hình
 D. Dáng vẻ, hành động, lời nói
c/ Câu thơ nào sử dụng phép ẩn dụ?
Người cha mái tóc bạc
Bóng Bác cao lồng lộng
Bác vẫn ngồi đinh ninh
Chòm râu im phăng phắc
d/ Vẻ đẹp của Lượm trong hai khổ 2+3?
 A. Khoẻ mạnh, cứng cáp 
 B. Hoạt bát, hồn nhiên
 C. Hiền lành, dễ thương
 D. Rắn rỏi, cương nghị
e/ Từ xưng hô nào không phải để gọi Lượm trong bài thơ?
 A. Cháu B. Cháu bé
 C. Chú bé D. Chú đồng chí nhỏ
(2)?- Nêu ý nghĩa của 3 câu kết bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ”?
 (à HS suy nghĩ à trả lời à Nhận xét + bổ sung à GV đánh giá chung)
* Gợi ý:
 - Bài thơ kết thúc bằng hình ảnh “Đêm nay Bác không ngủ” với một lời giải thích như lời nhấn mạnh mạnh của nhà thơ: “ Vì một lẽ thường tình/ Bác là Hồ Chí Minh”. Bởi lẽ thường tình là đối với Bác nhưng nó lại là điều kì diệu đối với chúng ta. Đêm nay chỉ là một trong rất nhiều đêm không ngủ của Bác; cả cuộc đời Người dành trọn vẹn cho nước cho dân; đó là lẽ sống “Nâng niu tất cả chỉ quên mình” của Bác.
- Câu thơ cuối vang lên cái tên HCM như một định nghĩa về phẩm chất đạo đức của Người, nâng vẻ đẹp của Bác lên một tầm cao mới trong sự phát hiện của nhà thơ: vẻ đẹp của sự thống nhất, hài hoà giữa vĩ đại và giản dị, càng vĩ đại càng giản dị và chính sự giản dị đã làm nên sự vĩ đại
(3)?- Khổ thơ sau có ý nghĩa gì?
“Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bụng
Lỳa thơm mựi sữa
Hồn bay giữa đồng”
(Hướng dẫn HS làm tương tự bài 2)
- Cánh đồng quê hương như vành nụi, như vũng tay mẹ, ờm ấm, dịu dàng đún Lượm vào lũng. Em chết mà tay vẫn nắm chặt bụng lỳa quờ hương và hương lỳa vẫn bao bọc quanh như ru em vào giấc ngủ. Tõm hồn Lượm trong sỏng, ngỏt thơm hoà vào hương lỳa đồng quờ. Em đó hoỏ thõn vào cỏnh đồng quờ hương, bất tử...
Hoạt động 4: Củng cố:
 ?- Đọc diễn cảm hai bài thơ:
 + Đờm nay Bỏc khụng ngủ
 + Lượm
Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà
- Nắm chắc nội dung đã học 
- Hoàn thành các bài tập trên lớp và làm BT (4):
?- Qua bài thơ “Đờm nay Bỏc khụng ngủ”, em học tập được gỡ về tấm gương đạo đức tỡnh thương của Bỏc kớnh yờu?
 - Chuẩn bị: Luyện tập một số biện phỏp tu từ:
 + Ẩn dụ
 + Hoỏn dụ.
I. kiến thức cơ bản:
1. Đêm nay Bác không ngủ
 ( Minh Huệ)
a. Nội dung:
- Tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác Hồ với bộ đội và nhân dân
- Tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ.
b. Nghệ thuật:
- Thể thơ 5 chữ, nhiều vần liền
- Biểu cảm kết hợp với tự sự, miêu tả
- Chi tiết giản dị, chân thực, cảm động.
2. Lượm ( Tố Hữu)
a. Nội dung:
- Hình ảnh chú bé liên lạc Lượm hồn nhiên, hăng hái, dũng cảm
- ý nghĩa cao cả trong sự hi sinh của Lượm.
b. Nghệ thuật:
- Kết hợp MT – KC - BC
- Thể thơ 4 chữ
- Từ láy gợi hình, giàu âm điệu 
Ii. bài tập: 
1. Bài 1: (BT trắc nghiệm)
a/ Đáp án C
b/ Đáp án D
c/ Đáp án A
d/ Đáp án B
e/ Đáp án B
2. Bài 2
- Đêm nay chỉ là một trong rất nhiều đêm không ngủ của Bác; 
- Cả cuộc đời Người dành trọn vẹn cho nước cho dân; 
- Đó là lẽ sống “Nâng niu tất cả chỉ quên mình” của Bác.
3. Bài 3
	Kiểm tra ngày ..... tháng 03 năm 2010