Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết 95: Ẩn dụ

Tuần 24 Tiết 95
 ẩn dụ
Ngày soạn: 2/3/2008
A
Mục tiêu 
1
Kiến thức : 
Giúp HS nắm được khái niệm ẩn dụ, các kiểu ẩn dụ
2
Thái độ :
Thấy được sự phong phú của các biện pháp tu từ, từ đó yêu thích nghệ thuật văn chương.
3
Kỹ năng :
Phát hiện và phân tích được giá trị biểu cảm của ẩn dụ. Biết vận dụng ẩn dụ trong nói và viết.
B
Phương pháp:
Phân tích; nêu vấn đề...
C
Chuẩn bị :
1
Giáo viên:
Giáo án; Bảng phụ 
2
Học sinh:
- Soạn bài 
C
Tiến trình lên lớp :
I
ổn định tổ chức : 6A vắng : 6B vắng : 6C vắng :
II
Bài cũ : ? Nhân hoá là gì? Có mấy kiểu nhân hoá? Lấy ví dụ?
III
*
Bài mới :
Đặt vấn đề :
Chúng ta đã được làm quen với những biện pháp tu từ nào? 
Hôm nay cô sẽ giới thiệu với các em một biện pháp tu từ mới, đó là ẩn dụ.
Hoạt động của thầy và trò 
Nội dung kiến thức
Hoạt động 1: ẩn dụ là gì?
GV ( bảng phụ) : Gọi HS đọc VD trong SGK.
? Cụm từ Người Cha được dùng để chỉ ai? Vì sao có thể ví như vậy?
GV: Lấy một đoạn thơ của Tố Hữu:
“ Bác Hồ , cha của chúng con
Hồn của muôn hồn
...
Người là Cha, là Bác, là Anh, 
Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ”
? Cụm từ Người Cha trong khổ thơ của Minh Huệ và cụm từ Người Cha trong đoạn thơ của Tố Hữu có gì giống và khác nhau?
TL: - Giống nhau: Đều so sánh Bác Hồ với Người Cha
- Khác nhau:
+ Minh Huệ: lược bỏ vế A, chỉ còn vế B
+ Tố Hữu: không lược bỏ
đ Khi phép so sánh có lược bỏ vế A, người ta gọi đó là so sánh ngầm ( ẩn kín). Đó là phép ẩn dụ.
? Vậy, ẩn dụ là gì? Tác dụng của nó?
GV: Gọi HS đọc ghi nhớ.
I. ẩn dụ là gì?
1. Ví dụ: SGK
2. Nhận xét:
Người Cha: Bác Hồ
Có những nét giống nhau: tóc bạc, tuổi cao, chăm sóc ân cần cho con
đ ẩn dụ phẩm chất
* Ghi nhớ: SGK
Hoạt động 2: Các kiểu ẩn dụ
GV ( bảng phụ): Yêu cầu HS đọc ví dụ trong SGK.
? Các từ in đậm được dùng để chỉ những hiện tượng hoặc sự vật nào? Vì sao có thể ví như vậy?
II. Các kiểu ẩn dụ:
1. Ví dụ: SGK
2. Nhận xét:
? Cách dùng từ trong cụm từ in đậm có gì đặc biệt so với cách nói thông thường?
? Có những kiểu ẩn dụ nào?
GV: Gọi HS đọc ghi nhớ trong SGK
- Thắp: nở hoađ ẩn dụ cách thức
- Lửa hồng: hoa có màu đỏđ ẩn dụ hình thức
- Thấy nắng giòn tan: giòn tan là âm thanh ( đối tương của thính giác) lại được dùng cho đối tượng của thị giác đ sự chuyển đổi cảm giác
* Ghi nhớ: SGK
Hoạt động 3: Luyện tập
GV: Hướng dãn HS lám bài tập 1, 2ab trong SGK
III. Luyện tập:
BT1: So sánh đặc điểm và tác dụng của ba cách diễn đạt:
- Cách 1: Miêu tả trực tiếp, có tác dụng nhận thức lí tính.
- Cách 2: Dùng phép so sánh, có tác dụng định danh lại.
- Cách 3: Dùng phép ẩn dụ, có tác dụng hình tượng hoá.
BT2: Tìm các ẩn dụ:
a) - Ăn quả: thừa hưởng thành quả của tiền nhân, của cách mạng.
- Kẻ trồng cây: tiền nhân, người đi trước, cha ông, các chiến sĩ cách mạng...
- Quả: thành quả
b) - Mực: đen, khó tẩy rửađ hoàn cảnh xấu, người xấu.
- Rạng: sáng sủa, có thể nhìn được rộng hơnđ hoàn cảnh tốt, người tốt.
IV
Củng cố - Dặn dò:
Về nhà học bài, làm bài tập 2c,d; 3 ( SGK) 
Soạn bài: Luyện nói về văn miêu tả