Giáo án môn học Số học lớp 6 - Tiết 51 - Bài 8: Quy tắc dấu ngoặc

Ngày soạn: 14/12/2010
Ngày giảng: 
6A: 17/12/2010
6B: 17/12/2010
6C: 17/12/2010
Tiết 51. § 8. QUY TẮC DẤU NGOẶC.
1. Mục tiêu:
a. Kiến thức: HS hiểu và vận dụng được quy tắc dấu ngoặc (bỏ dấu ngoặc và cho số hạng vào trong dấu ngoặc)
b. Kỹ năng: HS biết khái niệm đại số, viết gọn và các phép biến đổi trong tổng đại số.
c. Thái độ: Học sinh có thái độ yêu thích môn học 
2. Chuẩn bị của GV và HS:
a. Chuẩn bị của GV: Giáo án, bảng phụ, phấn màu.
b. Chuẩn bị của HS: Học và làm bài theo quy định.
3. Tiến trình bài dạy:
a. Kiểm tra bài cũ : (7')
*/ Câu hỏi: Tính giá trị của biểu thức: 5 + (42 – 15 + 17) – (42 +17) 
*/ Đáp án:
5 + (42 – 15 + 17) – (42 + 17) = 5 + [42 + (-15) + 17] – (42 + 17) (2đ)
 = 5 + [(42 + 17) + (-15)] – (59) (2đ)
 = 5 + 59 + (-15) + (-59) (2đ)
 = [5 + (-15)] + [59 + (-59)] (2đ)
 = -10 + 0 
 = -10 (1đ) 
*/ ĐVĐ: Để tính giá trị của biểu thức trên em đã làm như thế nào? (Tính giá trị trong ngoặc trước rồi thực hiện từ trái sang phải)
? Em có nhận xét gì về các số hạng trong 2 dấu ngoặc ( )? (Đều chứa số hạng 42 và 17)
? Vậy có cách nào khác để thực hiện phép tính trên nhanh hơn được không? Chúng ta cùng nghiên cứu nội dung bài học hôm nay.
b. Dạy nội dung bài mới:
Gv
Yêu cầu học sinh nghiên cứu nội dung (Sgk – 83)
1. Quy tắc dấu ngoặc (20’)
 (Sgk – 83)
Tb?
 yêu cầu gì?
Giải
Hs
Tìm số đối của 2; -5; 
a, Số đối của 2 là -2
 Số đối của (-5) là 5
 Số đối của tổng là
K?
So sánh số đối của tổng với tổng các số đối của 2 và (-5)?
Hs
Số đối của tổng bằng tổng các số đối của 2 và (-5)
b, Tổng các số đối của 2 và -5 là
 -2 + 5 = 3
* Vậy số đối của một tổng bằng tổng các số đối của các số hạng.
K?
Tương tự hãy so sánh các số đối của tổng (-3 + 5 + 4) với tổng các số đối của các số hạng trong tổng?
Hs
Tổng (-3 + 5 + 4) có số đối là:
-(-3 + 5 + 4) = -6
Số đối của -3 ; 5; 4 là 3; -5; -4.
Vậy có tổng: 3 + (-5) + (-4) = -6
Gv
Như vậy: -(-3 + 5 + 4) = 3 + (-5) + (-4)
K?
Qua ví dụ trên hãy rút ra nhận xét. Khi bỏ dấu ngoặc đằng trước có dấu “-” ta phải làm như thế nào?
Hs
Khi bỏ dấu ngoặc có dấu “-” đằng trước ta phải đổi dấu các số hạng trong ngoặc.
Gv
Yêu cầu học sinh nghiên cứu nội dung (Sgk – 83)
 (Sgk – 83)
Giải
Tb?
K?
 cho biết gì? Yêu cầu gì?
Tính và so sánh kết quả? 
7 + (5 – 13) = ? 7 + 5 + (-13) = ?
a) 7 + (5 - 13) = 7 + (-8) = -1
 7 + 5 + (-13) = 12 + (-13) = - 1
7 + (5 - 13) = 7 + 5 + (-13)
K?
Hs
Qua ví dụ Khi bỏ dấu ngoặc đằng trước có dấu “+” ta làm như thế nào?
Dấu của các số hạng giữ nguyên
b) 12 – (4 – 6) = 12 – (- 2)
 = 12 + 2 = 14
 12 – 4 + 6 = 8 + 6 = 14
12 – (4 – 6) = 12 – 4 + 6
K?
Tính và so sánh kết quả:
12 – (4 – 6) = ?
12 – 4 + 6 =?
Tb?
Như vậy khi bỏ dấu ngoặc đằng trước có dấu “-” ta làm như thế nào?
Hs
Phải đổi dấu tất cả các số hạng trong ngoặc.
* Quy tắc (Sgk – 84)
Tb?
Từ các nhận xét trên hãy phát biểu quy tắc bỏ dấu ngoặc?
Hs
2 – 3 em nhắc lại quy tắc.
Gv
Nhấn mạnh: Khi bỏ dấu ngoặc có dấu “-” đằng trước, ta phải đổi dấu các số hạng trong ngoặc: dấu “+” thành dấu “-” và dấu “-” thành dấu “+”. 
* Ví dụ:
Gv
Hs
Áp dụng quy tắc để tính nhanh các dãy tính sau. (Treo bảng phụ bài tập áp dụng).
Nghiên cứu đề bài và xác định yêu cầu của bài.
a, 324 +
= 324 + 
= 324 – 324 
= 0
K?
Hs
Nêu thứ tự thực hiện y/c của bài tập?
3 h/s lên bảng làm 3 phần.
Dưới lớp nhóm 1, 2 làm yêu cầu a. Nhóm 3, 4 làm yêu cầu b. Nhóm 5, 6 làm yêu cầu c.
Nhận xét, chữa.
b, (-257) - 
= -257 – (-257 + 156) + 56
= -257 + 257 – 156 + 56
= -156 + 56
= -100
Gv
Như vậy có 2 cách bỏ dấu ngoặc: Bỏ ngoặc đơn trước hoặc bỏ ngoặc vuông trước.
c, 5 + (42 – 15 + 17) – (42 + 17) 
= 5 + 42 – 15 + 17 – 42 – 17 
= 5 – 15 
= - 10 
Gv
Tác dụng của quy tắc bỏ dấu ngoặc là làm cho phép tính đơn giản giải nhanh hơn. Nhưng chúng ta hãy cẩn thận khi dấu “-” đứng đằng trước dấu ngoặc.
Gv
Yêu cầu học sinh nghiên cứu nội dung (Sgk – 84)
 (Sgk – 84)
Giải.
a, (768 – 39) – 768 
 = 768 – 39 – 768 
 = -39
b, (-1579) – (12 – 1579)
 = -1579 – 12 + 1579
 = -12
Tb?
 yêu cầu gì?
Hs
Hai học sinh lên bảng thực hiện 2 phần.
Dưới lớp làm vào vở.
Nhận xét, chữa.
Gv
Yêu cầu h/s nghiên cứu nội dung phần 2 (Sgk – 84) trong vòng 3 phút.
2. Tổng đại số (8’)
Tb?
Thế nào là một tổng đại số?
a. Khái niệm: Tổng đại số là 1 dãy các phép tính cộng, trừ số nguyên. 
Hs
Tổng đại số là 1 dãy các phép tính cộng, trừ số nguyên. 
* Khi viết tổng đại số: Bỏ dấu của phép cộng và dấu ngoặc. 
K?
Khi viết 1 tổng đại số cần lưu ý điều gì? 
* Ví dụ: 5 + (-3) + (+6) – (+7)
 = 5 + (-3) + 6 + (-7)
 = 5 – 3 + 6 – 7 
 = 11 – 10 
 = 1
b. Kết luận:
 a – b – c = (a – b) – c = a – (b + c) 
 284 – 75 – 25 = 284 – (75 + 25)
 = 284 -100 
 = 184
Tb?
Hãy thực hiện ví dụ sau.
Y?
Đọc kết luận (Sgk – 85)
Hs
+) Thay đổi vị trí của các số hạng kèm theo dấu của chúng.
 +) Đưa các số hạng vào trong dấu ngoặc nếu đằng trước dấu ngoặc là dấu (-) thì phải đổi dấu tất cả các số hạng trong ngoặc.
G?
Có a – b – c . Hãy nhóm số hạng thứ 2 với số hạng thứ 3, hoặc nhóm số hạng thứ nhất với thứ 3.
Hs
a – b – c = a – (b + c) = (a – c) - b
Gv
Như vậy khi đưa vào trong dấu ngoặc có dấu trừ đằng trước ta phải đổi dấu các số hạng trong ngoặc.
K?
Áp dụng hãy tính: 284 – 75 – 25 = ?
Hs
Đọc nội dung chú ý (Sgk – 85)
c. Chú ý (Sgk – 85)
Gv
Nếu không sợ nhầm lẫn ta có thể nói gọn tổng đại số là tổng.
Gv
Tb?
c. Củng cố - Luyện tập (8’)
Phát biểu lại quy tắc dấu ngoặc?
K?
Thế nào là 1 tổng đại số? 
Bài 57 (Sgk – 85)
Giải
a. (-17) + 5 + 8 + 17
=
= 0 + 13 
= 13
K?
Khi viết 1 tổng đại số cần lưu ý điều gì?
Hs
Khi viết một tổng đại số để cho đơn giản sau khi chuyển phép trừ thành phép cộng (với số đối) ta có thể bỏ tất cả dấu của phép cộng và dấu ngoặc.
Hs
Nghiên cứu nội dung bài 57 (Sgk – 85)
b. 30 + 12 + (-20) + (-12)
= (30 – 20) + 
= 10 + 0
= 10
Tb?
Bài 57 yêu cầu gì?
c. (-4) + (-440) + (-6) + 440
= -4 – 440 – 6 + 440
= ( 440 – 440) – (4 + 6) 
= 0 – 10
= -10
Hs
4 h/s lên làm 4 phần
Dưới lớp làm vào vở.
Nhận xét, chữa.
d. (-5) + (-10) + 16 + (-1) 
= 16 – 5 – 10 – 1
= 16 – (5 + 10 + 1)
= 16 – 16 
= 0 
d. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (2')
 	- Học thuộc quy tắc dấu ngoặc và kết luận trong bài.
 	- BTVN: 58; 60 (Sgk – 85). Bài 89; 90; 91; 92 (SBT - 65)
 	- Hướng dẫn bài tập 60 (Sgk – 85): Bỏ dấu ngoặc, sử dụng tính chất giao hoán, kết hợp nhóm các số đối nhau lại Kết quả.
 	- Tiết sau: “Luyện tập”