Giáo án Hình học 9 - Tiết 62: Hình cầu - Diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu

Soạn: 13/4/2009
Giảng: 14/4/2009 9A; 15/4/2009 9B.
Tiết 62: Hình cầu - diện tích mặt cầu
và thể tích hình cầu
I. Mục tiêu: 
1. Kiến thức:
Hs biết các khái niệm của hình cầu, tâm, bán kính, đường kính, đường tròn lớn, mặt cầu. H/s biết mặt cắt của hình cầu bởi 1 MP luôn là 1 hình tròn. Biết công thức tính diện tích mặt cầu.
2. Kỹ năng:
Biết vận dụng công thức trong việc giải bài tập tính toán diện tích, thể tích hình cầu.
3. Thái độ:
Thấy được ứng dụng thực tế của mặt cầu; hình cầu; toạ độ địa lý.
II. Chuẩn bị:
G/v: vật có dạng hình cầu
 Thiết bị quay mỗi hình tròn tâm 0 để tạo nên hình cầu
 Mô hình mặt cắt hình cầu ; Tranh vẽ hình 103 ; 104 ; 105 ; 112
 Bảng phụ bài tập 31 ; 32 SGK ; Thước thẳng ; com pa ; phấn màu
 H/s: Mang vật có dạng hình cầu ; Thước kẻ ; com pa ; bút chì ; MTBT
III. Tiến trình dạy học:
T.g
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
10’
HĐ1: Hình cầu
HS1: Nêu khái niệm hình trụ ?
HS2: Nêu khái niệm hình nón
ĐVĐ: Khi quay 1 nửa đường tròn (0) bán kính R một vòng quanh đường kính AB cố định được hình như nào ?
- GV: T/h H/s quan sát - đọc SGK
- Nhận xét .... “được h.cầu”
GV: Nửa đường tròn trong phép quay nói trên tạo --> mặt cầu
- Điểm 0 được gọi là tâm ; R là bán kính của hình cầu hay mặt cầu đó.
- GV đưa hình 103 (SGK)
HS qs : Chỉ rõ tâm, bán kính mặt cầu
1. Hình cầu
Khái niệm (SGK)
Y/cầu H/s lấy VD thực tế về hình cầu mặt cầu
HS: Quả bóng ; bong bóng nước
- Điểm 0 là tâm
- R là bán kính của hình cầu ; hay mặt cầu đó
13’
HĐ2: Cắt hình cầu bởi một MP
GV: Dùng mô hình hình cầu bị cắt bởi MP cho h/s quan sát
? Khi cắt hình cầu bởi 1 MP thì mặt cắt là hình gì ?
HS: Hình tròn
- Cho h/s làm ?1
- H/s điền bằng bút chì SGK ; 1 em lên bảng điền 
- GV treo bảng phụ H.104
HS quan sát- đọc nhận xét SGK 2’
GV khắc sâu kiến thức
2. Cắt hình cầu bởi một mặt phẳng
Hình
Hình trụ
Hình cầu
Hình CN
Ko
Ko
Hình tròn
 bán kính R
Có
Có
Hình tròn bán kính < R
Ko 
Có
Nhận xét : SGK (122)
GV: đưa tiếp h.105 Hs quan sát
Trái đất được xem như 1 hình cầu xích đạo là một đường tròn lớn.
- GV đưa tiếp h.112 (SGK-127)
HD nội dung cơ bản bài đọc thêm “Vị trí của 1 điểm trên mặt cầu - toạ độ địa lý”
10’
Ycầu h/s về nhà đọc phần đọc thêm.
HĐ3: Diện tích mặt cầu
GV: Bằng TN người ta xây dựng diện tích mặt cầu gấp 4 lần diện tích hình tròn lớn của hình cầu đó.
GV nêu VD1: Tính diện tích mặt cầu có đường kính 42cm.
HS tính toán:
GV nêu tiếp VD2 :
S mặt cầu = 36 cm2
Tính đ.kính của mặt cầu thứ 2 có diện tích gấp 3 lần diện tích mặt cầu này.
? Ta cần xđ yếu tố nào đầu tiên ?
HS:Diện tích mặt cầu thứ 2
GV yêu cầu h/s đọc lời giải SGK
? Tính d như thế nào ?
HS: Từ pd2 = 3.36 
3. Diện tích mặt cầu
S = 4pR2
Mà 2r = d => S = pd2
VD1: Mặt cầu d = 42 cm
S mặt cầu = pd2 = p.422 = 1764p (cm2)
VD2 (SGK)
pd2 = 3.36
Đường kính mặt cầu thứ 2 là d ằ 5,86 cm
10’
HĐ4: Luyện tập
HS sử dụng MTBT tính:
- Nêu kết quả 3 ô đầu
- Ô 2 ằ 484,37 dm2
- Ô3 ằ 1,006 m2
Bài tập 32: tổng hớp kiến thức
GV đưa hình vẽ lên bảng phụ
? Nêu cách tính bề mặt khối gỗ còn lại ?
HS: Bằng Sxq hình trụ + 2 diện tích mặt bán cầu.
? Nêu cách tính cụ thể :
Strụ = ? Smặt cầu = ?
Bài tập số 31 (SGK -124)
áp dụng công thức
S = 4pR2
 ằ 4. 3,14 . 0,3 ằ 1,13 (mm2)
Bài tập 32 (SGK-124)
Diện tích XQ hình trụ 
= 2pr.h = 2p.r.2r = 4pr2
Diện tích hai mặt bán cầu chính bằng diện tích mặt cầu
S mặt cầu = 4pR2
Vậy diện tích bề mặt cả trong ; ngoài của khối gỗ là :
Strụ + Smặt cầu = 4pr2 + 4pr2 = 8pr2
2’
* HDVN: Nắm vững khái niệm về hình cầu
- Công thức tính diện tích mặt cầu
- Bài về nhà số 33 (SGK-125) ; Bài 27 ; 28 (SBT-128)
* Rút kinh nghiệm giờ dạy: