Học tốt ngữ Văn 6 - Tập một

 ________________________________________________________________________
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – có tại  
1 
HỌC TỐT NGỮ VĂN LỚP 6 - TẬP MỘT 
 ________________________________________________________________________
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – có tại  
2 
 PHẠM TUẤN ANH - THANH GIANG - NGUYỄN TRỌNG HOÀN 
HỌC TỐT 
NGỮ VĂN 6 
(TẬP MỘT) 
Tái bản, có bổ sung 
NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH 
 ________________________________________________________________________
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – có tại  
3 
LỜI NÓI ĐẦU 
Thực hiện chương trình Trung học cơ sở (ban hành kèm theo Quyết định số 03/QĐ-BGD&ĐT ngày 
24/1/2002 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo), môn Ngữ văn được triển khai dạy học theo nguyên tắc 
tích hợp (văn học, tiếng Việt và làm văn), phát huy tính chủ động tích cực của học sinh. 
Nhằm giúp các em học sinh có thêm tài liệu tham khảo để tăng cường khả năng tự học, chúng tôi biên 
soạn bộ sách Học tốt Ngữ văn Trung học cơ sở. Theo đó, cuốn Học tốt Ngữ văn 6 – tập một sẽ được trình 
bày theo thứ tự tích hợp các phân môn: 
- Văn 
- Tiếng Việt 
- Làm văn 
 Cách tổ chức mỗi bài trong cuốn sách sẽ gồm hai phần chính: 
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN 
II. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG 
Nội dung phần KIẾN THỨC CƠ BẢN với nhiệm vụ củng cố và khắc sâu kiến thức sẽ giúp học sinh tiếp 
cận với những vấn đề thể loại, giới thiệu những điều nổi bật về tác giả, tác phẩm (với phần văn); giới thiệu 
một số khái niệm, yêu cầu cần thiết mà học sinh cần nắm để có thể vận dụng được khi thực hành. 
Nội dung phần RÈN LUYỆN KĨ NĂNG đưa ra một số hướng dẫn về thao tác thực hành kiến thức (chẳng 
hạn: tập tóm tắt một văn bản, tập đọc một văn bản theo đặc trưng thể loại, tập nhận diện từ và cáu tạo từ 
tiếng Việt, nhận diện lời văn và đoạn văn tự sự, luyện tập xây dựng bài tự sự – kể chuyện đời thường...). 
Mỗi tình huống thực hành trong phần này đặt ra một yêu cầu học sinh phải thông hiểu kiến thức cơ bản của 
bài học; ngược lại, qua công việc thực hành, kiến thức lí thuyết cũng có thêm một dịp được cũng cố. Vì thế, 
giữa lí thuyết và thực hành có mối quan hệ vừa nhân quả vừa tương hỗ rất chặt chẽ. 
Ngoài các nhiệm vụ trên, ở một mức độ nhất định, nội dung cuốn sách còn hướng tới việc mở rộng và 
nâng cao kiến thức cho học sinh lớp 6. Điều này thể hiện qua cách tổ chức kiến thức trong từng bài, cách 
hướng dẫn thực hành cũng như giới thiệu các ví dụ, các bài viết tham khảo. 
Cuốn sách chắc sẽ còn những khiếm khuyết. Chúng tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp để có thể 
nâng cao chất lượng trong những lần in sau. 
Xin chân thành cảm ơn. 
NHÓM BIÊN SOẠN 
 ________________________________________________________________________
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – có tại  
4 
CON RỒNG CHÁU TIÊN 
(Truyền thuyết) 
I. VỀ THỂ LOẠI 
1. Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá 
khứ. 
Truyền thuyết là tác phẩm nghệ thuật truyền miệng nên nó thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo. 
Truyền thuyết thể hiện quan điểm, thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân 
vật lịch sử được kể. 
2. Truyền thuyết có mối quan hệ chặt chẽ với thần thoại. Các chi tiết hoang đường, kì ảo vốn là đặc 
trưng của thần thoại cũng thường xuyên được sử dụng trong truyền thuyết làm chức năng "huyền ảo hoá" 
các nhân vật, sự kiện; thể hiện sự tôn sùng, ngưỡng mộ của nhân dân đối với các nhân vật đã đi vào truyền 
thuyết. Có nhiều câu chuyện thần thoại được "lịch sử hoá" để trở thành truyền thuyết (ví dụ như truyền 
thuyết thời các vua Hùng), điều đó chứng tỏ sự phát triển tiếp nối của truyền thuyết sau thần thoại trong lịch 
sử văn học dân gian(1). 
3. Các truyền thuyết về thời đại Hùng Vương - thời đại mở đầu lịch sử Việt Nam (cách ngày nay 
khoảng bốn nghìn năm và kéo dài chừng hai nghìn năm) như: Con Rồng cháu Tiên; Bánh chưng, bánh giầy; 
Sơn Tinh, Thủy Tinh; Thánh Gióng... đều gắn với việc nhận thức về nguồn gốc dân tộc và công cuộc dựng 
nước, giữ nước dưới thời các vua Hùng. 
II. KIẾN THỨC CƠ BẢN 
1. Truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên có nhiều chi tiết thể hiện tính chất kì lạ, lớn lao, đẹp đẽ về nguồn 
gốc và hình dạng của Lạc Long Quân và Âu Cơ. Trước hết, cả hai đều thuộc dòng dõi các thần. Lạc Long 
Quân là con trai thần Long Nữ (thường ở dưới nước), Âu Cơ thuộc dòng họ Thần Nông (ở trên núi). Thứ 
hai, Lạc Long Quân có sức khoẻ vô địch, có nhiều phép lạ, thường giúp dân diệt trừ yêu quái, dạy dân cách 
trồng trọt, chăn nuôi; Âu Cơ xinh đẹp tuyệt trần. 
2. Về việc kết duyên của Lạc Long Quân cùng Âu Cơ và chuyện Âu Cơ sinh nở có nhiều điều kì lạ: 
Một vị thần sống dưới nước kết duyên cùng một người thuộc dòng họ Thần Nông ở trên núi cao; Âu Cơ 
không sinh nở theo cách bình thường. Nàng sinh ra một cái bọc một trăm trứng, trăm trứng lại nở ra một 
trăm người con đẹp đẽ lạ thường. Đàn con không cần bú mớm mà tự lớn lên như thổi, mặt mũi khôi ngô, 
khoẻ mạnh như thần. Lạc Long Quân và Âu Cơ chia con ra làm hai: năm mươi người theo cha xuống biển, 
năm mươi người theo mẹ lên núi. Chia như vậy là để khi có việc gì thì giúp đỡ lẫn nhau. 
3. Chi tiết tưởng tượng, kì ảo là những chi tiết không có thật. Đó là những chi tiết có tính chất hoang 
(1) Về vấn đề này, nhà nghiên cứu Kiều Thu Hoạch trong tiểu luận Truyền thuyết anh hùng trong thời kì phong kiến cho rằng: "Truyền 
thuyết là một thể tài truyện kể truyền miệng, nằm trong loại hình tự sự dân gian; nội dung cốt truyện của nó là kể lại truyện tích các 
nhân vật lịch sử hoặc giải thích nguồn gốc các phong vật địa phương theo quan điểm của nhân dân; biện pháp nghệ thuật phổ biến của 
nó là khoa trương, phóng đại, đồng thời nó cũng sử dụng những yếu tố hư ảo, thần kì như cổ tích và thần thoại; nó khác cổ tích ở chỗ 
không nhằm phản ánh xung đột gia đình, sinh hoạt xã hội và số phận cá nhân mà thường phản ánh những vấn đề thuộc phạm vi quốc 
gia, dân tộc rộng lớn; nó khác thần thoại ở chỗ nhào nặn tự nhiên và xã hội trên cơ sở sự thật lịch sử cụ thể chứ không phải hoàn toàn 
trong trí tưởng tượng và bằng trí tưởng tượng" (Nhiều tác giả. Truyền thống anh hùng dân tộc trong loại hình tự sự dân gian Việt Nam, 
NXB Khoa học xã hội, H., 1971). 
 ________________________________________________________________________
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – có tại  
5 
đường, kì lạ. Trong truyện truyền thuyết, nhân dân sáng tạo ra những chi tiết tưởng tượng, kì ảo nhằm dựng 
lên những câu chuyện thần kì, giải thích những sự kiện, sự việc chưa thể giải thích theo cách thông thường 
hoặc là để thần thánh hoá các nhân vật mà nhân dân ngưỡng mộ, tôn sùng. 
Trong truyện Con Rồng cháu Tiên, những chi tiết này có vai trò tô đậm tính chất kì lạ, đẹp đẽ của các 
nhân vật (Lạc Long Quân và Âu Cơ), đồng thời chứng tỏ người Việt có nguồn gốc khác thường, rất cao quý 
và đẹp đẽ. Qua việc thần kì hoá, linh thiêng hoá nguồn gốc dân tộc, nhân dân ta muốn nhắn nhủ người đời 
sau hãy luôn luôn tự hào, tôn kính tổ tiên mình. Các chi tiết tưởng tượng, kì ảo trong truyện vừa phản ánh 
một trình độ hiểu biết nhất định ở giai đoạn lịch sử sơ khai, vừa là kết quả của óc tưởng tượng phi thường 
của người Lạc Việt. 
4. Truyện Con Rồng cháu Tiên tuy có những yếu tố tưởng tượng, kì ảo nhưng về cơ bản đã giải thích, 
suy tôn nguồn gốc của đất nước ta. Đồng thời truyện cũng thể hiện niềm tự hào dân tộc, ý nguyện đoàn kết, 
thống nhất từ xa xưa của cộng đồng người Việt: dù ở bất cứ đâu, đồng bằng hay miền núi, trong Nam hay 
ngoài Bắc, người Việt Nam đều là con cháu các vua Hùng, có chung dòng dõi "con Rồng cháu Tiên", vì thế 
phải biết thương yêu, đùm bọc lẫn nhau. 
III. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG 
1*. Ở Việt Nam, còn có một số dân tộc khác cũng có một số truyện giải thích nguồn gốc dân tộc tương 
tự như truyện Con Rồng cháu Tiên, đó là truyện Quả trứng thiêng (trứng Điếng do đôi chim Ây cái Uá sinh 
ra trong sử thi thần thoại Đẻ đất đẻ nước của người Mường, là chiếc trứng thiêng do chim Ông Tôn sinh ra 
trong sử thi Ẳm ệt luông của người Thái), là hàng trăm dị bản về truyện Quả bầu mẹ từ vùng Tây Bắc xuống 
đến vùng Trung bộ. 
Sự giống nhau này chứng tỏ, tuy có sự khác nhau về trình độ kinh tế nhưng quá trình nhận thức về cộng 
đồng huyết thống và sự phát triển tư duy của các dân tộc là một quá trình tự nhiên và tất yếu. Trong tâm 
thức cộng đồng, con người ra đời gắn bó chặt chẽ với tự nhiên, là sản phẩm của thiên nhiên. 
2. Tóm tắt: 
Xưa, ở miền đất Lạc Việt có một vị thần thuộc nòi Rồng, tên là Lạc Long Quân. Trong một lần lên cạn 
giúp dân diệt trừ yêu quái, Lạc Long Quân đã gặp và kết duyên cùng nàng Âu Cơ vốn thuộc dòng họ Thần 
Nông, sống ở vùng núi cao phương Bắc. Sau đó Âu Cơ có mang và đẻ ra cái bọc một trăm trứng; nở ra một 
trăm người con. Vì Lạc Long Quân không quen sống trên cạn nên hai người đã chia nhau mỗi người mang 
năm mươi người con, người lên rừng, kẻ xuống biển. 
Người con trưởng theo Âu Cơ được tôn lên làm vua, xưng là Hùng Vương, đóng đô ở đất Phong Châu, 
đặt tên nước là Văn Lang. Khi vua cha chết thì truyền ngôi cho con trưởng, từ đó về sau cứ cha truyền con 
nối đến mười tám đời, đều lấy hiệu là Hùng Vương. 
3. Lời kể: Muốn kể diễn cảm truyện Con Rồng cháu Tiên, cần bám sát các chi tiết cơ bản để xác định 
giọng kể. 
- Từ "Ngày xưa" đến "hiện lên" kể bằng giọng trầm. 
- Từ "Bấy giờ" đến "điện Long Trang" kể bằng giọng hồi tưởng, đến "như thần" thì ngừng lâu hơn khi 
kết thúc đoạn trước và khi kể "Thế rồi..." chuyển sang giọng cao hơn. 
- Chú ý thể hiện tính chất của lời thoại (giọng "than thở" của Âu Cơ, giọng "phân trần" của Lạc Long 
Quân). Đoạn cuối kể chậm và nhấn giọng, thể hiện niềm tự hào. 
 ________________________________________________________________________
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – có tại  
6 
BÁNH CHƯNG, BÁNH GIẦY 
(Truyền thuyết) 
I. VỀ THỂ LOẠI 
(Xem trong bài Con Rồng cháu Tiên). 
II. KIẾN THỨC CƠ BẢN 
1. "Tổ tiên ta từ khi dựng nước, đã truyền được sáu đời" – lời nói của Vua Hùng xác định thời gian xảy 
ra câu chuyện. Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh đất nước thanh bình và nhà vua đã già. Ý 
định của vua trong việc chọn người nối ngôi tức phải nối được chí của vua, không nhất thiết là con trưởng. 
Chính vì thế, nhà vua dùng hình thức thử tài để chọn (nhân lễ Tiên vương, ai làm vừa ý vua sẽ được truyền 
ngôi). 
2. Trong số các người con của vua, chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ, vì: Mẹ chàng trước kia bị vua 
cha ghẻ lạnh, ốm rồi chết. So với anh em, chàng là người thiệt thòi nhất. Mặt khác, tuy là con vua, nhưng 
"t ... hận phần nguy hiểm về mình để cứu người bệnh, không vin cớ "trọn đạo làm tôi" để bỏ mặc người 
bệnh. 
2. Trước cách xử sự của Thái y lệnh, thái độ của Trần Anh Vương từ chỗ quở trách, chuyển sang mừng 
rỡ, khen ngợi: "Ngươi thật là bậc lương y chân chính, đã giỏi về nghề nghiệp lại có lòng nhân đức, thương 
xót con đỏ của ta, thật xứng với lòng ta mong mỏi". Sự việc này cho thấy: Trần Anh Vương là một người 
sáng suốt, rộng lượng. Đồng thời, những người làm nghề y hôm nay và mai sau đọc truyện này có thể rút ra 
cho mình những bài học bổ ích về lòng tận tuỵ thương yêu, ý thức cứu người như cứu mình, cần ưu tiên 
chữa trị người bệnh nặng - bất kể địa vị của họ như thế nào. 
3. Qua câu chuyện Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng có thể rút ra cho những người làm nghề y hôm 
nay và mai sau sau bài học: Một thầy thuốc giỏi không phải là người chỉ có tài chữa bệnh mà quan trọng 
hơn là phải có lòng yêu thương sâu sắc và quyết tâm hết mức để cứu chữa cho người bệnh. 
4*. So với câu chuyện về Tuệ Tĩnh, truyện Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng tuy có một vài chi tiết 
khác nhau nhưng đều khắc hoạ nổi bật hình ảnh của một vị lương y chân chính, hết lòng vì người bệnh. 
Trong cả hai trường hợp, người nào bệnh nặng cần giúp thì được ưu tiên chữa trước, khi cứu giúp người 
bệnh không mong trả ơn. Tuy nhiên, truyện Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng còn có tình huống vị lương 
y bị đặt trong hoàn cảnh ngặt nghèo hơn do trái lệnh vua có thể nguy hại đến tính mạng nhưng ông vẫn kiên 
 ________________________________________________________________________
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – có tại  
112 
quyết đặt nhiệm vụ cứu sống người bệnh lên trên hết. 
III. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG 
1. Tóm tắt: 
Ông Phạm Bân có nghề y gia truyền, giữ chức Thái y lệnh, phụng sự vua Trần Anh Vương. Ông thường 
đem tiền bạc mua thuốc tốt và tích trữ thóc gạo giúp đỡ người nghèo. Một hôm có người dân đến xin ông 
chữa bệnh gấp cho người nhà đang nguy kịch. Đúng lúc đó thì sứ giả của vua đến triệu ông vào cung chữa 
bệnh cho một quý nhân bị sốt. Thấy không gấp, ông đã đi chữa bệnh cho người đàn bà kia, sau đó đến tỏ 
lòng thành với vua. Khi hiểu rõ ý ông, vua từ quở trách chuyển sang khen ngợi ông "đã giỏi nghề nghiệp lại 
có lòng nhân đức". 
2. Lời kể: 
Kể câu chuyện này, cần chú ý sắc thái lời nói của các nhân vật vì nó gắn với tính cách, thái độ của từng 
người. Ngoài giọng kể, khi đọc các câu đối thoại: 
- Giọng của người đến cầu cứu: cầu khẩn, van nài. 
- Giọng sứ giả (quan Trung sứ): hách dịch, doạ nạt. 
- Giọng Thái y: khảng khái, kiên quyết. 
- Giọng Trần Anh Vương: mừng rỡ, chân thành. 
3. Một lương y chân chính theo mong mỏi của Trần Anh Vương phải là người “đã giỏi về nghề nghiệp 
lại có lòng nhân đức, thương xót đám con đỏ của ta”. So sánh nội dung này với nội dung trong lời thề của 
Hi-pô-cờ-rát (một dang y nổi tiếng của Hi Lạp thời cổ đại) thì quả thức đã có sự gặp nhau về tư tưởng giữa 
các bậc đại danh y trên thế giới. Dù có những khoảng cách về không gian và thời gian nhưng giữa họ có một 
điểm chung đó là sự thương yêu người bệnh, sự đùm bọc đối với những người nghèo. 
4. Chữ Hán vốn rất hàm súc và cô đọng. Cụm từ Y thiện dụng tâm nếu được dịch thành Thầy thuốc giỏi 
ở tấm lòng thì chưa rõ nghĩa. Việc thêm vào trong câu hai từ cốt nhất sẽ làm cho câu rõ nghĩa hơn. Bởi để 
trở thành một thầy thuốc giỏi, người ta phải cần rất nhiều phẩm chất tốt (ví dụ nếu như tay nghề không giỏi 
thì chắc chắn không thể trở thành thầy thuốc giỏi được). Song phẩm chất cần được nhấn mạnh nhất đó là cái 
tâm của người chữa bệnh. Như thế, cách dịch Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng rõ ràng là chính xác hơn. 
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG (PHẦN TIẾNG VIỆT) 
RÈN LUYỆN CHÍNH TẢ 
I. NỘI DUNG LUYỆN TẬP 
1. Đọc và viết đúng các cặp phụ âm đầu dễ mắc lỗi. 
- Các cặp phụ âm: tr/ ch, s/ x, r/ d/ gi, l/ n, v/ d. 
- Các ví dụ (xem SGK). 
2. Đọc và viết đúng các vần và các thanh. 
- Các vần: -ac, -at, -ang, -an, -ươc, -ươt, -ương, -ươn. 
- Các thanh hỏi / ngã. 
 ________________________________________________________________________
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – có tại  
113 
- Các ví dụ (xem SGK). 
II. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG 
1. Điền tr/ ch, s/ x, r/ d/ gi, l/ n vào chỗ trống. 
Gợi ý: 
- Trái cây, chờ đợi, chuyển chỗ, trải qua, trôi chảy, trơ trụi, nói chuyện, chương trình, chẻ tre. 
- Sấp ngửa, sản xuất, sơ sài, bổ sung, xung kích, xua đuổi, cái xẻng, xuất hiện, chim sáo, sâu bọ. 
- Rũ rượi, rắc rối, giảm giá, giáo dục, rung rinh, rùng rợn, gang sơn, rau diếp, dao kéo, giao kèo, giáo 
mác. 
- Lạc hậu, nói liều, gian nan, nết na, lương thiện, ruộng nương, lỗ chỗ, lén lút, bếp núc, lỡ làng. 
2. Lựa chọn từ điền vào chỗ trống. 
a) Vây, dây, giây 
 cá, sợi ,  điện,  cánh,  dưa,  phút, bao  
Gợi ý: 
- Các từ cần điền lần lượt là: vây, dây, dây, vây, dây, giây, vây. 
b) Viết, diết, giết 
 giặc, da, văn, chữ ,  chết. 
Gợi ý: 
- Các từ cần điền lần lượt là: giết, diết, viết, viết, giết. 
c) Vẻ, dẻ, giẻ 
hạt , da ,  vang, văn ,  lau, mảnh ,  đẹp,  rách. 
Gợi ý: 
- Các từ cần điền lần lượt là: dẻ, dẻ, vẻ, vẻ, giẻ, dẻ, vẻ, giẻ. 
3. Chọn s hoặc x để điền vào chỗ trống cho thích hợp: 
Bầu trời ám xịt như sà xuống át mặt đất. ấm rền vang, chớp loé áng rạch é cả không gian. 
Cây ung già trước cửa ổ trút lá theo trận lốc, trơ lại những cành ơ ác, khẳng khiu. Đột nhiên, trận 
mưa dông ầm ập đổ, gõ lên mái tôn loảng oảng. 
Gợi ý: 
- Theo thứ tự lần lượt, cần điền là: xám, sát, sấm, sáng, xé, sung, sổ, xơ, xác, sầm, sập, xoảng. 
4. Điền từ thích hợp có vần –uôc hoặc –uôt và chỗ trống: 
Thắt lưng  bụng,  miệng nói ra, cùng một , con bạch , thẳng đuồn , quả dưa , bị  rút, 
trắng , con chẫu  
Gợi ý: 
- Các từ cần điền lần lượt là: buộc, buột, duộc (hay giuộc), tuộc, đuột, chuột, chuột, muốt, chuộc. 
5. Điền các dấu phù hợp (hỏi hoặc ngã) vào các chữ in nghiêng: 
 ________________________________________________________________________
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – có tại  
114 
Gợi ý: Đáp án đúng là. 
Vẽ tranh, biểu quyết, dè bỉu, bủn rủn, dai dẳng, hưởng thụ, tưởng tượng, ngày giỗ, lỗ mãng, cổ lỗ, ngẫm 
nghĩ. 
6. Chữa lỗi chính tả có trong những câu sau: 
- Tía đã nhiều lần căng dặng rằn không được kiêu căn. 
- Một cây che chắng ngan đường chẳn cho ai vô dừng chặc cây, đốn gỗ. 
- Có đau thì cắng răng mà chịu nghen. 
Gợi ý: Các câu được sửa như sau. 
- Tía đã nhiều lần căn dặn rằng không được kiêu căng. 
- Một cây tre chắn ngang đường chẳng cho ai vô rừng chặt cây, đốn gỗ. 
- Có đau thì cắn răng mà chịu nghen. 
ÔN TẬP TIẾNG VIỆT 
1. Cấu tạo từ 
a) Từ đơn: bàn, ghế, xanh, đỏ. 
b) Từ phức: 
- Từ ghép: xe đạp, bàn ghế. 
- Từ láy: mênh mông, lác đác, sạch sành sanh. 
2. Nghĩa của từ 
a) Nghĩa gốc: 
- lá: một bộ phận của cây, thường mọc ở cành hay thân, thường có hình dẹt, màu lục, có vai trò chủ yếu 
trong việc tạo chất hữu cơ nuôi cây: Ví dụ: lá chuối, vạch lá tìm sâu. 
b) Nghĩa chuyển: 
- lá: từ dùng để chỉ từng đơn vị vật có hình tấm, mảnh nhẹ hoặc giống như hình cái lá. Ví dụ: lá cờ, lá 
thư, buồng gan lá phổi. 
3. Phân loại từ theo nguồn gốc 
a) Từ thuần Việt: 
- bàn, ghế, xinh, đẹp. 
b) Từ mượn: 
- Từ mượn tiếng Hán: gia sư, thính giả 
+ Từ gốc Hán: chém (trảm), ngựa (mã). 
+ Từ Hán Việt: thủ khoa, anh hùng. 
- Từ mượn các ngôn ngữ khác: 
 ________________________________________________________________________
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – có tại  
115 
+ Pháp: cà phê, xi măng. 
+ Nga: mác-xít 
+ Anh: fan (người hâm mộ). 
4. Lỗi dùng từ 
a) Lặp từ: 
- ngày sinh nhật 
- đề cập đến 
b) Lẫn lộn các từ gần âm: 
- bàng quan (thái độ thờ ơ, đứng ngoài cuộc) và bàng quang (một bộ phận trong cơ thể người). 
- xán lạn (rực rỡ) và sáng lạng (không co nghĩa). 
c) Dùng từ không dúng nghĩa: 
- Người lạ mắt (nhìn rất lạ, chưa từng thấy). 
- Cậu bé có những đồ chơi rất lạ mặt (không ai quen biết, không ai rõ tung tích). 
5. Từ loại và cụm từ 
a) Từ loại: 
- Danh từ: mèo, gió 
- Động từ: đi, học 
- Tính từ: xanh, đẹp 
- Số từ: ba, bảy 
- Lượng từ: các, cả 
- Chỉ từ: này, ấy 
b) Cụm từ: 
- Cụm danh từ: Tất cả những chiếc lá màu xanh ấy 
- Cụm động từ: Hãy học bài 
- Cụm tính từ: Giỏi cự kì. 
 ________________________________________________________________________
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – có tại  
116 
MỤC LỤC 
STT Nội dung Trang 
1 Lời nói đầu 
2 Con Rồng cháu Tiên 
3 Bánh chưng, bánh giầy 
4 Từ và cấu tạo của từ tiếng Việt 
5 Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt 
6 Thánh Gióng 
7 Từ mượn 
8 Tìm hiểu chung về văn tự sự 
9 Sơn Tinh, Thuỷ Tinh 
10 Nghĩa của từ 
11 Sự việc và nhân vật trong văn tự sự 
12 Sự tích Hồ Gươm 
13 Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự 
14 Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự 
15 Sọ Dừa 
16 Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ 
17 Lời văn, đoạn văn tự sự 
18 Thạch Sanh 
19 Chữa lỗi dùng từ 
20 Em bé thông minh 
21 Chữa lỗi dùng từ (tiếp theo) 
22 Luyện nói kể chuyện 
23 Cây bút thần 
24 Danh từ 
25 Ngôi kể trong văn tự sự 
26 Ông lão đánh cá và con cá vàng 
27 Thứ tự kể trong văn tự sự 
28 Ếch ngồi đáy giếng 
29 Thầy bói xem voi 
30 Đeo nhạc cho mèo 
31 Danh từ (tiếp theo) 
 ________________________________________________________________________
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – có tại  
117 
32 Luyện nói kể chuyện 
33 Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng 
34 Cụm danh từ 
35 Luyện tập xây dựng bài tự sự – Kể chuyện đời thường 
36 Treo biển 
37 Lợn cưới, áo mới 
38 Số từ và lượng từ 
39 Kể chuyện tưởng tượng 
40 Chỉ từ 
41 Luyện tập kể chuyện tưởng tượng 
42 Con hổ có nghĩa 
43 Động từ 
44 Cụm động từ 
45 Mẹ hiền dạy con 
46 Tính từ và cụm tính từ 
47 Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng 
48 Chương trình địa phương (phần tiếng Việt): 
Rèn luyện chính tả 
49 Ôn tập tiếng Việt 
 ________________________________________________________________________
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – có tại  
118 
HỌC TỐT 
NGỮ VĂN 6 (TẬP MỘT) 
Phạm Tuấn Anh, Thanh Giang, Nguyễn Trọng Hoàn 
_____________________ 
NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH 
03 Công trường Quốc tế, Quận 3 – TP. Hồ Chí Minh 
ĐT: 8239 170 – 8239 171; Fax: 8239 172 
Email: VNUHP@Fmail.vnn.vn 
***** 
Chịu trách nhiệm xuất bản 
PGS, TS. NGUYỄN QUANG ĐIỂN 
Biên tập nội dung 
Trình bày bìa 
Sửa bản in 
_________________________________________ 
In lần thứ nhất... cuốn (khổ 17 cm x 24 cm) tại Xí nghiệp in.... 
Giấy phép xuất bản số: cấp ngày tháng năm 2004 
In xong và nộp lưu chiểu quý IV năm 2004. 
_________________Nguồn: