Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 44: Cụm danh từ - Nguyễn Thị Mai

	Tiếng Việt	CỤM DANH TỪ
	Tiết 44 T11	A/ Mục tiêu cần đạt: HS cần nắm được:
	Soạn 12/11/06	-Đặc điểm của cụm danh từ
	-Cấu tạo của phần trung tâm, phần trước và phần sau.
	B/ Chuẩn bị:
	-GV: Bảng phụ, ghi phần tìm hiểu 1,2/ 116,117
	-HS: Đọc và tìm hiểu bài trước.
	C/ Các bước lên lớp:
	I. Ổn định:
	II. Bài cũ: -Đọc ghi nhớ bài danh từ/ 109
	 - Làm bài tập 3/ 110
	III/ Bài mới:
	 1. Giới thiệu:
	 2. Tổ chức các hoạt động:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Ghi bảng
*Hoạt động 1: Xác định các cụm danh từ
-GV đưa bảng phụ có ghi: “Ngày xưa có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển”
?Các từ ngữ được gạch chân trong câu bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?
-Muốn xác định các từ phụ , cần tìm đúng các từ trung tâm.
?Vậy theo em những từ nào là từ trung tâm?
?Chỉ ra những từ phụ cho DT trung tâm?
*GV kết luận:Các cụm từ: “ngày xưa, hai vợ chồng ông lão đánh cá, một túp lều nát trên bờ biển” được gọi là những cụm danh từ.
?Vậy theo em hiểu cụm danh từ là gì?
-GV tóm tắt ý ghi bảng.
*Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm ngữ nghĩa của cụm DT.
-GV đưa bảng phụ:
+Túp lều / một túp lều
+một túp lều / một túp lều nát
+một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển.
?Hãy so sánh các cách nói trên?
-GV: Số lượng của những từ phụ thuộc càng tăng, càng phức tạp thì nghĩa của cụm DT càng đầy đủ hơn
-VD: quyển sách/ những quyển sách Tiếng Việt.
Những quyển sách Tiếng Việt này/có hình vẽ rất đẹp.
_GV: cụm DT hoạt động như 1 DT nhưng cụ thể hơn, đầy đủ hơn, nó cũng làm chủ ngữ trong câu.
?So với DT, Cụm DT có đặc điểm gì?- GV chốt ý ghi bảng.
*Hoạt động 3:Tìm hiểu Đặc điểm ngữ pháp của cụm DT.
-GV treo bảng phụ: “Vua saiphải tội”/ 117
?Tìm các cụm danh từ có trong câu văn trên?
?Tìm các DT trung tâm có trong các cụm DT trên?
?Tìm các từ ngữ phụ thuộc đứng trước các DT?
?Tìm các từ ngữ phụ thuộc đứng sau các DT ấy?
*GV giảng:-phụ ngữ đứng trước có 2 loại:+chỉ số lượng ước phỏng, tổng thể: cả, tất cả
+chỉ số lượng chính xác: ba, chín
-Phụ ngữ đứng sau cũng có 2 lọai:
+chỉ vị trí để phân biệt: ấy, sau
+chỉ đặc điểm: đực, nếp
-HS điền các cụm DT trên vào đúng mô hình.
-HS đứng tại chỗđể trả lời
-“xưa”bổ sung cho “ngày”; “hai”bổ sung cho “vợ chồng”; “ông lão đánh cá”bổ sung “vợ chồng”; “một”-“nát trên bờ biển”bổ sung “túp lều”
-DT trung tâm:ngày, vợ chồng, túp lều.
-xưa, hai, ông lão đánh cá, một, nát trên bờ biển.
-Là một tổ hợp từ do danh từ và những từ phụ thuộc nó tạo thành
-Nghĩa của cụm DT đầy đủ hơn nghĩa của một mình DT
-HS tự tìm một DT rồi phát triển DT đó thành một cụm DT. Đặt câu với cụm DT đó, rồi nhận xét về hoạt động trong câu của cụm DT so với 1 DT.
-Có ý nghĩa đầy đủ hơn
-HS đọc toàn bộ ghi nhớ 1.
-làng ấy, ba thúng gạo nếp, ba con trâu đực, ba con trâu ấy, chín con, năm sau, cả làng.
-làng, thúng gạo, con trâu, con trâu, con, năm, làng.
-ba , chín, cả
-ấy, nếp, đực, ấy, sau
I. Cụm danh từ là gì?
1. Khái niệm:
Cụm danh từ là một tổ hợp từ do danh từ và một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
2. Đặc điểm ngữ nghĩa:
-Có ý nghĩa đầy đủ hơn nhưng cấu tạo phức tạp hơn một danh từ.
-Hoạt động trong câu giống như một DT
II. Cấu tạo của cụm DT:
Phần trứơc
Phần trung tâm
Phần sau
ước phỏng (t2)
Chính xác(t1)
Đơn vị (T1)
sự vật (T2)
đặc điểm(S1)
vị trí(S2)
làng
ấy
ba
thúng
gạo
nếp
ba
con
trâu
đực
ba
con
trâu
ấy
chín
con
năm
sau
cả
làng
?Nhìn vào sơ đồ, em hãy nêu cụm DT ở dạng đầy đủ?
?Cho vd về cụm DT ở dạng đầy đủ?
-Gồm có 3 phần:Phần trung tâm, phần phụ trước, phần phụ sau.
-Tất cả/ học sinh/ lớp 6/1
-hs đọc ghi nhớ 2 sgk/ 118
*Ghi nhớ: sgk/ 118
*Hoạt động 4: Hướng dẫn luyện tập
	Câu 1:Tìm các cụm Dt trong những câu sau:
	Câu 2: a. Một người chồng thật xứng đáng; vua cha
	 b. Một lưỡi búa của cha để lại
	 c. Một con yêu tinh ở trên núi
 Câu 3: Tìm phụ ngữ thích hợp diền vào chỗ trống:
	..thanh sắt ấy
	..thanh sắt vừa rồi (nọ).
	...thanh sắt cũ
	IV/ Củng cố: Nêu dạng đầy đủ của cụm danh từ?
	V/ Dặn dò: Học thuộc 2 ghi nhớ, làm bài tập còn lại
	 Chuẩn bị: “Số từ và lượng từ”