Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 16: Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự (Tiết 2) - Nguyễn Thị Hoa

Tiết 16: Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự (T2)
Soạn: 10/09/2009
Dạy: 
A. Mục tiêu cần đạt: 
- Tiếp tục giúp hs kỹ năng làm bài văn tự sự: Từ chỗ biết tìm hiẻu đề, lập ý -> lập dàn ý và viết thành bài văn hoàn chỉnh.
- Rèn kỹ năng: Làm văn tự sự.
* Trọng tâm: Cách lập dàn ý.
* Tích hợp : Sự việc và nhân vật trong văn tự sự.
 Tìm hiểu đề và lập ý trong bài văn tự sự.
 - Các văn bản tự sự đã học.
B. Chuẩn bị:
1/ GV: Soạn bài, bảng phụ
2/ HS: Học bài, làm bài tập.
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động.
1/ ổn định tổ chức: 1'
2/ Kiểm tra bài cũ: 5'
Tìm hiểu đề, lập ý trong bài tự sự cần làm ntn?
Đáp án: 
- Tìm hiểu đề: Đọc kỹ lời văn của đề, nắm vững yêu cầu của đề bài.
- Lập ý: Xác định nhân vật, sự việc, diễn biến, kết quả, ý nghĩa (chủ đề) của câu chuyện.
3/ Bài mới
Hoạt động của thày và trò
Nội dung
Hoạt động 1
HS ghi đề bài
 GV: Hãy xác đinh yêu cầu của đề? Khi kể lại truyền thuyết này em định làm nổi bật ý nghĩa gì?
- Với yêu cầu của đề như vậy, em sẽ chọn nhân vật, sự việc nào? 
HS : (Trong văn bản mà SGK đã in, em có thể lướt qua những sự việc nào? (sự chuẩn bị của các lang, cuộc sống của LL.)
GV: Với những nhân vật và sự việc đã chọn, em hãy sắp xếp theo trình tự trước sau: Mở đầu, diễn biến, kết quả (và ý nghĩa) của câu chuyện?
GV: Nhắc lại dàn ý chung của bài văn tự sự? Nhiệm vụ của mỗi phần? áp dụng làm bài tập này?
GV:Từ dàn ý chung của bài văn tự sự, chúng ta đã lập dàn ý cho bài văn này, vậy em rút ra kết luận gì về việc lập dàn ý cho bài văn tự sự?
- Em hiểu thế nào là "kể bằng lời văn của em"? (kể đảm bảo cốt truyện thể hiện được chủ đề câu chuyện nhưng không chép nguyên văn SGK)
- HS đọc ghi nhớ.
GV: Vậy trước khi viết một bài văn tự sự cần phải làm những bước nào?
GV: Tại sao phải thực hiện những bước này? (Định hướng cho người viết không lạc đề, không thiếu ý, thừa ý)
GV: Hãy nhắc lại cách viết mở bài và kết bài? (Có mấy cách? Là những cách nào?)
Hoạt động 2.
GV: Dựa vào phần tìm hiểu đề và lập ý ở giờ trước em hãy lập dàn ý cho đề bài này?
GV chia lớp 3 nhóm: Cùng lập dàn ý (mỗi tổ 1 nhóm)
GV so sánh kết quả giữa các nhóm, bổ sung, cho HS nêu ý kiến chọn bài tốt nhất.
(Cho nhóm chọn chủ đề riêng cho nhóm mình theo 2 chủ đề của truyện).
- GV tiếp tục chia nhóm: Hãy viết phần mở bài của bài văn này? 
(Các nhóm viết mở bài theo những cách đã học ).
- GV gọi đại diện các nhóm trình bày nhận xét và cho điểm.
KL: Có nhiều cách viết mở bài.
- Các nhóm hãy viết phần kết bài theo 2 cách đã học.
GV nhận xét, sửa lỗi.
* Bài viết số 1 ở nhà: 
Đề bài: Hãy kể lại truyền thuyết 
"Bánh chưng bánh dầy" bằng lời văn của em.
Hướng dẫn: Dựa vào dàn ý.
2/ Cách làm bài văn tự sự:
Đề bài: "Em hãy kể lại truyền thuyết "bánh chưng bánh dầy" bằng lời văn của em?
* Tìm hiểu đề: 
- Kể lại truyền thuyết bánh chưng bánh giầy.
- Trọng tâm: Việc Lang Liêu làm ra được bánh quý -> ý nghĩa của bánh chưng bánh giầy.
* Lập ý:
- Nhân vật: Lang Liêu, Vua Hùng, vị thần.
- Sự việc: Vua Hùng chọn người nối ngôi, Lang Liêu được thần mách bảo làm ra bánh quý -> Lang Liêu được nối ngôi vua.
* Lập dàn ý: 
(I) Mở bài: 
- Giới thiệu tình huống : Vua Hùng chọn người nối ngôi.
(II) Thân bài:
- Sự băn khoăn bối rối của Lang Liêu.
- Thần mách bảo Lang Liêu làm bánh.
- Lang Liêu suy nghĩ lời thần nói thấy đúng liền làm theo.
- Bánh của Lang Liêu được chọn tế trời đất.
- Lang Liêu được lên ngôi vua.
(III) Kết bài
- Tục làm bánh chưng, bánh giầy ngày tết.
=> Kết luận: Ghi nhớ (SGK - 48)
3/ Ghi nhớ: SGK (48)
* Xác định yêu cầu của đề, nêu rõ chủ đề, tư tưởng định thể hiện.
+ Xác đinh nhân vật, các sự việc cụ thể để thể hiện chủ đề.
+ Sắp xếp các sự việc theo trình tự: mở đầu, diễn biến, kết thúc.
* Viết bài theo bố cục 3 phần.
II. Luyện tập:
Đề: Hãy kể lại truyền thuyết STHG bằng lời văn của em.
(I) Mở bài: 
- Giới thiệu nhân vật Lê Lợi, khởi nghĩa Lam Sơn.
(II) Thân bài: 
- Lê Lợi được thần cho mượn gươm quý, đánh tan quân giặc.
- Lê Lợi dạo chơi trên hồ Tả Vọng, rùa vàng hiện lên lấy lại gươm báu .
(III) Kết bài:
- Hồ Tả Vọng mang tên hồ Hoàn Kiếm.
VD: MB
- Ngày xưa ở vùng núi L. Sơn.
- Vào thế kỷ 15, nước ta
- Một lần thăm quan: thăm thắng cảnh Hồ Gươm => được nghe kể về
VD: Kết luận:
- Từ ngày ấy, nhân dân ta luôn lưu truyền truyền thuyết.
- Để ghi nhớ công lao
4/ Củng cố: 1'
- Trước khi viết bài cần xác định rõ chủ đề định thể hiện.
5/ Dặn dò:
- Hoàn thành bài viết số 1.