Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết học 3: Từ và cấu tạo của từ

NS: 20/8/08
NG: 23/8/08 
TiÕt 3 – TiÕng ViÖt : Tõ vµ cÊu t¹o cña tõ 
A. Môc tiªu 
1. KiÕn thøc : Gióp häc sinh hiÓu thÕ nµo lµ tõ vµ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt cô thÓ lµ:
- Kh¸i niÖm vÒ tõ
- §¬n vÞ cÊu t¹o tõ (tiÕng)
- C¸c kiÓu cÊu t¹o tõ (tõ ®¬n, tõ phøc, tõ ghÐp, tõ l¸y)
2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn tõ vµ sö dông tõ.
3. Th¸i ®é: Cã ý thøc sö dông tõ vµ gi÷ g×n sù trong s¸ng cña TV.
B. ChuÈn bÞ 
- GV: chuÈn bÞ b¶ng phô cã ghi vÝ dô à h×nh thµnh kh¸i niÖm
 HS : ®äc, chuÈn bÞ bµi ë nhµ
C. Ph­¬ng ph¸p: Quy n¹p - thùc hµnh.
D. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c Ho¹t ®éng d¹y vµ häc 
1. æn ®Þnh(1’)
2. KTBC: Kh«ng.
3. Bµi míi.
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung
Ho¹t ®éng 1 : H­íng dÉn t×m hiÓu kh¸i niÖm vÒ tõ vµ c¸c kiÓu cÊu t¹o tõ.
GV : Treo b¶ng phô cã ghi vÝ dô :
* VÝ dô : ThÇn/ d¹y/ d©n/ c¸ch/ trång trät/ ch¨n nu«i/ vµ/ c¸ch/ ¨n ë.
? HS ®äc ng÷ liÖu ?
HS : §äc.
? C©u v¨n trªn cã bao nhiªu tiÕng vµ bao nhiªu tõ ?
HS: - Cã 12 tiÕng
- Cã 9 tõ ( ®­îc ph©n c¸ch = dÊu g¹ch chÐo)
? TiÕng lµ g× ? TiÕng ®­îc dïng ®Ó lµm g× ?
HS: - TiÕng lµ ©m thanh ph¸t ra. Mçi tiÕng lµ mét ©m tiÕt.
à TiÕng lµ ®¬n vÞ cÊu t¹o nªn tõ
? Tõ lµ g× ? Tõ ®­îc dïng ®Ó lµm g× ?
HS: - Tõ lµ tiÕng, lµ nh÷ng tiÕng kÕt hîp l¹i nh­ng mang ý nghÜa
à Tõ lµ ®¬n vÞ nhá nhÊt dïng ®Ó ®Æt c©u.
? Khi nµo 1 tiÕng ®­îc coi lµ 1 tõ ?
HS : - Khi 1 tiÕng dïng ®Ó t¹o c©u, tiÕng Êy trë thµnh tõ.
GV : Cho HS rót ra ghi nhí thø nhÊt vÒ tõ.
GV : Treo b¶ng phô cã chÐp vÝ dô :
* VÝ dô: 
Tõ/ ®Êy/ n­íc/ ta/ ch¨m/ nghÒ/ trångträt/ ch¨n nu«i/ vµ/ cã/ tôc/ ngµy/ tÕt/ lµm/ b¸nh/ ch­ng/ b¸nh/ giÇy
? HS ®äc ng÷ liÖu trªn b¶ng phô ?
HS : §äc.
? H·y ®iÒn c¸c tõ trong c©u d­íi ®©y vµo b¶ng ph©n lo¹i ? ( nh­ SGK Tr13 )
GV :Yªu cÇu häc sinh cÇn ®iÒn ®­îc nh­ sau :
- Tõ ®¬n : tõ, ®Êy, n­íc, ta, ch¨m, nghÒ, vµ, tôc, cã, ngµy, tÕt, lµm
- Tõ l¸y : trång trät
- Tõ ghÐp : ch¨n nu«i, b¸nh ch­ng, b¸nh dµy.
? Dùa vµo b¶ng ph©n lo¹i, em h·y cho biÕt tõ ®¬n kh¸c tõ phøc nh­ thÕ nµo ?
HS : - Tõ chØ gåm 1 tiÕng lµ tõ ®¬n
- Tõ gåm 2 hoÆc nhiÒu tiÕng lµ tõ phøc
à Tõ ghÐp vµ tõ phøc gièng nhau vÒ c¸ch cÊu t¹o : ®Òu lµ tõ phøc gåm 2 hoÆc nhiÒu tiÕng t¹o thµnh.
? CÊu t¹o cña tõ l¸y vµ tõ ghÐp cã g× gièng vµ kh¸c nhau ? Cho VD ?
HS : * Kh¸c nhau:
- Tõ phøc ®­îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã nghÜa víi nhau ®­îc gäi lµ tõ ghÐp
- Tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c tiÕng ®­îc gäi lµ tõ l¸y.
VD : nhµ cöa, quÇn ¸o
VD : nhÔ nh¹i, lªnh khªnh, vÊt va vÊt v­ëng.
? §Õn ®©y em hiÓu ®¬n vÞ cÊu t¹o nªn tõ TV lµ g× ?
HS : - §¬n vÞ cÊu t¹o tõ cña tiÕng ViÖt lµ tiÕng.
GV :K+Õt luËn nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n cÇn nhí.
 HS : §äc ghi nhí Sgk/14 ?
Ho¹t ®éng 3 : GV h­íng dÉn HS luyÖn tËp.
? HS ®äc y/c BT 1 vµ nªu c¸ch lµm ?
HS: Lµm bµi tËp theo 3 nhãm . C¸c nhãm cö ®¹i diÖn lªn tr×nh bµy kÕt qu¶ , c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt .
 GV kÕt luËn .
? H·y nªu quy t¾c s¾p xÕp c¸c tiÕng trong tõ ghÐp chØ quan hÖ th©n thuéc?
HS: 2 em lªn b¶ng lµm 2 phÇn?
HS: NhËn xÐt?
GV: §¸nh gi¸ cho ®iÓm.
? HS ®äc toµn bé y/c BT 3? 
GV h­íng dÉn c¸ch lµm.
? HS lªn b¶ng lµm BT4?
? HS nhËn xÐt ?
GV: Söa ch÷a, ®¸nh gi¸ cho ®iÓm.
? C¸ch lµm BT5?
HS: 3 em lam 3 phÇn?
GV: Söa ch÷a, cho ®iÓm.
A. Lý thuyÕt
1. Tõ lµ g×? 
a) Ng÷ liÖu(SGK/13)
b) Ph©n tÝch ng÷ liÖu.
c) NhËn xÐt.
- TiÕng lµ d¬n vÞ ®Ó cÊu t¹o nªn tõ.
- Tõ lµ ®¬n vÞ nhá nhÊt ding ®Ó cÊu t¹o nªn c©u.
* Ghi nhí ( SGK/13)
II. C¸c kiÓu cÊu t¹o tõ 
1. Ng÷ liÖu(SGK)
2) Ph©n tÝch
c) NhËn xÐt.
- Tõ chØ gåm 1 tiÕng lµ tõ ®¬n
- Tõ gåm 2 hoÆc nhiÒu tiÕng lµ tõ phøc
à Tõ ghÐp vµ tõ phøc gièng nhau vÒ c¸ch cÊu t¹o : ®Òu lµ tõ phøc gåm 2 hoÆc nhiÒu tiÕng t¹o thµnh.
* Ghi nhí (SGK/14)
B. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1 :
a) C¸c tõ “ nguån gèc”, “con ch¸u” thuéc kiÓu tõ ghÐp.
b) Tõ ®ång nghÜa víi tõ “ nguån gèc” lµ tõ “céi nguån”, “gèc g¸c”.
c) Tõ ghÐp chØ quan hÖ th©n thuéc cËu, mî, c« d×, chó ch¸u, anh em...
Bµi tËp 2 :
- Theo giíi tÝnh (nam, n÷) : «ng bµ, cha mÑ, anh chÞ, cËu mî
- Theo bËc (bËc trªn, bËc d­íi) b¸c ch¸u, chÞ em, d× ch¸u
Bµi tËp 3 :
- C¸ch chÕ biÕn : b¸nh r¸n, b¸nh n­íng, b¸nh hÊp, b¸nh nhóng
- ChÊt liÖu lµm b¸nh : b¸nh nÕp, b¸nh tÎ, b¸nh khoai, b¸nh ng«, b¸nh ®Ëu xanh
- TÝnh chÊt cña b¸nh : b¸nh gèi, b¸nh quÊn thõng, b¸nh tai voi...
- H×nh d¸ng cña b¸nh: b¸nh trßn, b¸nh vu«ng, b¸nh dÑt
Bµi tËp 4 :
- Miªu t¶ tiÕng khãc cña ng­êi
- Nh÷ng tõ l¸y còng cã t¸c dông m« t¶ ®ã : nøc në, sôt sïi, r­ng røc
Bµi tËp 5 : C¸c tõ l¸y
- T¶ tiÕng c­êi : khóc khÝch, s»ng sÆc
- T¶ tiÕng nãi : khµn khµn, lÌ nhÌ, thá thÎ, lÐo nhÐo...
- T¶ d¸ng ®iÖu: lom khom, lªnh khªnh, ngÊt ng­ëng
IV.Cñng cè(2’): - HS nh¾c l¹i KN vÒ tõ ®¬n, tõ phøc?
 - §¬n vÞ ®Ó cÊu t¹o nªn tõ TV?
 V. HDVN(1’):
- Häc sinh lµm bµi tËp ë vë BTTV
- Häc sinh thuéc phÇn ghi nhí
 - VÏ ®­îc s¬ ®å cÊu t¹o cña tõ TiÕng ViÖt theo mÉu (s¸ch bµi tËp)
 - ChuÈn bÞ bµi “Giao tiÕp , VB vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t”( §äc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK?)
E. Rót kinh nghiÖm giê d¹y.