Giáo án lớp 6 môn Vật lí - Tiết 21 - Bài 18: Sự nở vì nhiệt của chất rắn

Ngày soạn: / /
TIẾT21 
	 BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN 
A. MỤC TIÊU:
 1. Kiến thức: Tìm được thí dụ trong thực tế chứng tỏ:
 - Thể tích, chiều dài của một vật rắn tăng khi nóng lên, giãm khi lạnh đi
 - Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau
 2. Kĩ năng: Biết đọc các biểu bảng để rút ra những kết luận cần thiết
 Giải thích được một số hiện tượng đơn giản về sự nở vì nhiệt của chất rắn
 3. Thái độ : Rèn tính cẩn thận, trung thực, ý thức tập thể
 B. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY:
 Trực quan - vấn đáp - hoạt động nhóm
 C. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
 1. Giáo viên: 
Một quả cầu kim loại và một vòng kim loại.
Một đèn cồn.
Một chậu nước.
Khăn lau khô, sạch
1 cái liềm hoặc rựa
 2. Học sinh : Nghiên cứu trước bài học
 D. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
I. Ổn định tổ chức:
 + Ổn định lớp:
 + Kiểm tra sĩ số: 
II. Kiểm tra bài cũ: Không 
III. Nội dung bài mới:
 1. Đặt vấn đề: 
GV: Giới thiệu qua các nội dung chính sẽ nghiên cứu trong chương 
GV: Treo tranh vẽ minh hoạ tháp epphen trong ba trường hợp 
 MÙA ĐÔNG BÌNH THƯỜNG MÙA HÈ
GV: Tại sao lại có sự kì lạ đó?
HS: Trả lời theo hiểu biết của bản thân
GV: Để giải thích được hiện tượng kì lạ này ta vào nghiên cứu bài học hôm nay
 2. Triển khai bài:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG KIẾN THỨC
HOẠT ĐỘNG 1: Thí nghiệm về sự nở vì nhiệt của chất rắn 
GV: Giới thiệu dụng cụ TN
 - Tiến hành TN theo hướng dẫn SGK
HS: Dự đoán hiện tượng xãy ra. Quan sát GV làm TN, nhận xét hiện tượng xãy ra trong mỗi trường hợp
 + Trước khi hơ nóng quả cầu bằng kim loại, quả cầu có lọt qua vòng kim loại không?
 (quả cầu lọt qua vòng kim loại)
 + Dùng đèn cồn hơ nóng quả cầu, quả cầu có còn lọt qua vòng kim loại nữa không?
 (quả cầu không lọt qua vòng kim loại)
 + Nhúng quả cầu đã hơ nóng vào nước lạnh, quả cầu có lọt qua vòng kim loại không? 
(quả cầu lọt qua vòng kim loại)
GV: Gọi 2 HS đứng tại chỗ trình bày lại TN và kết quả TN
HS: Thực hiện theo hướng dẫn
GV: Yêu cầu HS trao đổi theo nhóm, dựa vào kết quả TN trả lời C1, C2
HS: Trao đổi theo nhóm, dựa vào kết quả TN trả lời C1, C2
GV: Gọi 2 nhóm đọc câu trả lời
 2 nhóm khác nhận xét, bổ sung hoàn chỉnh câu trả lời
HS: Thực hiện theo hướng dẫn
 C1: Vì quả cầu nở ra khi nóng lên
 C2: Vì quả cầu co lại khi lạnh đi 
1. Làm thí nghiệm
 - Trước khi hơ nóng quả cầu, quả cầu lọt qua vòng kim loại
 - Dùng đèn cồn hơ nóng quả cầu, quả cầu không lọt qua vòng kim loại
 - Nhúng quả cầu đã hơ nóng vào nước lạnh, quả cầu lọt qua vòng kim loại
2. Trả lời câu hỏi
 C1: Vì quả cầu nở ra khi nóng lên
 C2: Vì quả cầu co lại khi lạnh đi 
HOẠT ĐỘNG 2: Rút ra kết luận 
GV: Yêu cầu HS dựa vào kết quả TN, hoàn thành câu C3 vào vở
HS: Cá nhân hoàn thành C3 vào vở
GV: Hướng dẫn HS trao đổi thống nhất C3
HS: Trao đổi thống nhất C3	
GV: Kết quả TN trên không chỉ đúng với quả cầu làm bằng sắt thép mà đúng với quả cầu làm bằng chất rắn bất kì
Rút ra kết luận chung về sự nở vì nhiệt của chất rắn?
HS: Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi
GV: Sự nở vì nhiệt theo chiều dài của vật rắn có nhiều ứng dụng trong đời sống và kĩ thuật
GV: Các chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi, vậy các chất rắn khác nhau có nở vì nhiệt giống nhau hay không?
HS: Dự đoán 
GV: Treo bảng ghi độ tăng thể tích của các thanh kim loại khác nhau có chiều dài ban đầu 100cm khi nhiệt độ tăng thêm 500C
HS: Đọc bảng. Kiểm chứng dự đoán ban đầu về sự nở vì nhiệt của các chất rắn khác nhau
GV: Gọi HS trình bày đáp án câu hỏi
HS: Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau
3. Rút ra kết luận
C3: 
 a) Thể tích quả cầu tăng khi quả cầu nóng lên
 b) Thể tích quả cầu giảm khi quả cầu lạnh đi
 Kết luận chung:
 - Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi
 - Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau
HOẠT ĐỘNG 3:	 Vận dụng
GV: Gọi 1 HS đọc to câu C5
HS: Đọc to C5
GV: Cho HS quan sát khâu liềm và rựa
HS: Quan sát và trả lời C5
GV: Hướng dẫn HS thống nhất câu trả lời C5
GV: Hãy nghĩ cách làm cho quả cầu trong thí nghiệm trên, dù đang nóng vẫn có thể lọt qua vòng kim loại
HS: Hơ nóng vòng kim loại
GV: Làm TN kiểm chứng câu trả lời của HS
GV: Hãy trả lời câu hỏi đầu bài
HS: Vào mùa hè nhiệt độ tăng lên, thép nở ra nên thép dài ra (tháp cao lên)
 4. Vận dụng
 C5: Vì khi đun nóng, khâu nở ra dễ lắp vào cán, khi nguội đi khâu co lại xiết chặt vào cán
 C6: Hơ nóng vòng kim loại 
 IV. Củng cố: HS đọc ghi nhớ, đọc có thể em chưa biết
 V. Dặn dò : Học bài cũ, Làm bài tập SBT
 Nghiên cứu bài mới: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT LỎNG